Sáng 9-7, tại hội nghị tổng kết thực hiện Nghị quyết 53/2006 và Kết luận 27/2012 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh Vùng Đông Nam Bộ và Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam đến năm 2010 định hướng đến năm 2020, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã có bài tham luận.
Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi phát biểu tham luận tại hội nghị. Ảnh: Khánh Trà
Theo ông Phan Văn Mãi, kết quả thực hiện Nghị quyết 53 đã giúp Vùng Đông Nam Bộ và Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam giữ vững vai trò đầu tàu về kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ; là trung tâm tài chính, logistics, đầu mối giao lưu quốc tế lớn nhất cả nước.
Tuy nhiên, khu vực này đang gặp nhiều thách thức mà nghiêm trọng nhất là việc phát triển dưới mức tiềm năng, chưa phát huy tốt vai trò trung tâm kinh tế - xã hội của cả nước.
Trong đó, tốc độ tăng trưởng chậm lại và chậm hơn so với tốc độ tăng trưởng chung của các nước; vai trò đầu mối xuất nhập khẩu giảm; hiệu quả sử dụng vốn của vùng luôn thấp nhất và thấp hơn so với bình quân của cả nước; kinh tế vùng giảm tỷ trọng trong cơ cấu kinh tế cả nước.
Ông Mãi cho biết TP.HCM đóng góp đến trên 50% vào tăng trưởng của vùng nhưng trong những năm gần đây việc TP tăng trưởng chậm đã ảnh hưởng rất lớn đến tăng trưởng của vùng.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao đổi với các đại biểu trước thềm hội nghị. Ảnh: Khánh Trà
Nhìn nhận nguyên nhân của tình trạng này, Chủ tịch TP.HCM cho biết thể chế hiện hành chưa khuyến khích chính quyền địa phương chủ động, sáng tạo và tăng cường liên kết vùng. Trong khi đó vai trò của Ban chỉ đạo và Hội đồng vùng chưa được phát huy đúng mức.
Quy hoạch vùng và từng địa phương đang tạo nên “lực kéo”, thay vì “lực đẩy” cho phát triển của vùng. Quy hoạch trùng lắp chức năng dẫn đến cạnh tranh lẫn nhau, thiếu liên kết, thiếu phát huy sức mạnh. Hệ thống giao thông đô thị không theo kịp và đang cản trở sự phát triển nhanh, bền vững của vùng. Chưa kể, định hướng chiến lược thì tham vọng, nhưng nguồn lực đầu tư hạn chế và chưa có các cơ chế hiệu quả thu hút nguồn lực từ xã hội.
Cũng theo ông Phan Văn Mãi, sự phát triển chậm lại của TP.HCM trong nhiều lĩnh vực và các vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển tác động đến vùng.
“Khoảng 10 năm trở lại đây, sự vượt trội của TP so với cả nước ở một số mặt đã chậm lại, thậm chí là tụt hậu. Các thách thức về giao thông, ngập nước, giáo dục, y tế, sự không bền vững về lao động và dân số ngày càng gia tăng” – ông Mãi nói thêm.
Người đứng đầu TP.HCM cũng đề xuất 7 định hướng chính cho nghị quyết mới về Vùng Đông Nam Bộ và Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam.
Cụ thể, cần nhanh chóng triển khai nhiệm vụ lập quy hoạch vùng Đông Nam Bộ và Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam; hoàn thiện cơ chế liên kết, điều phối phát triển vùng và bộ máy giúp việc với Ban chỉ đạo, Hội đồng vùng, tổ giúp việc, tổ tư vấn…
Cần liên kết giao thông vùng về đường bộ, đường thuỷ và cả đường sắt. Theo ông Mãi, cần chú ý các đường vành đai, quốc lộ, cao tốc kết nối; hệ thống sông Sài Gòn, Đồng Nai, Vàm Cỏ và đặc biệt kết nối đường thuỷ giữa TP và các vùng Đồng bằng sông Cửu Long, kể cả Campuchia… Đặc biệt, trên cơ sở quy hoạch mạng lưới đường sắt thì cần tiếp cận và triển khai kết nối vùng theo mô hình TOD.
Đáng chú ý, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đề xuất hoàn thiện cơ chế đặc thù phát triển TP.HCM và đầu tư phát triển TP để giữ vững vai trò đầu tàu của vùng và cả nước.
Trong đó trọng tâm là tổng kết Nghị quyết 54 của Quốc hội, ban hành nghị quyết mới với những cơ chế đặc thù, vượt trội. Đồng thời đầu tư để TP.HCM là Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế; trung tâm logistics; trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; trung tâm chăm sóc sức khoẻ, đào tạo nhân lực khu vực và quốc tế…
“Gần đây có ý kiến cho rằng TP.HCM và Vùng Đông Nam Bộ đã là vùng phát triển rồi thì tại sao đề nghị những cơ chế đặc thù, vượt trội. Ở đây không phải chúng ta xin tiền cho người giàu mà đang xin nguồn lực, điều kiện để TP.HCM và Vùng Đông Nam Bộ, Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam làm tốt vai trò đầu tàu của mình đối với nền kinh tế của cả nước”- ông Mãi khẳng định.
Ngoài ra còn cần liên kết trong vấn đề bảo vệ môi trường, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng thị trường lao động chung, phát triển hạ tầng chuyển đổi số và xây dựng cơ sở dữ liệu vùng về kinh - tế xã hội…
