Ủy ban phải trả lời dứt khoát, có được miễn giấy phép xây dựng không?
Như Báo Thanh Niên phản ánh, năm 2011, bà Lê Thị Hào (TP.HCM) mua nhà ở thuộc dự án khu nhà ở 491 Nơ Trang Long (quận Bình Thạnh cũ, nay là phường Bình Lợi Trung, TP.HCM) của chủ đầu tư Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích Thanh niên xung phong. Tuy nhiên, trên thực tế mới chỉ là thửa đất trống. Nay gia đình bà Hào có nhu cầu xây dựng nhà ở.
Cho rằng dự án này đã có 24/25 căn nhà đều được miễn giấy phép xây dựng theo quy định pháp luật, nên chủ đầu tư chỉ gửi thông báo về việc khởi công xây dựng công trình đến phường Bình Lợi Trung.
Tuy nhiên, khi đang xây dựng thì cán bộ phường đến lập biên bản đề nghị tạm ngưng thi công với lý do: "Tại thời điểm kiểm tra, đại diện công trình không cung cấp được giấy phép xây dựng".
"Việc này dẫn đến nhà chúng tôi không thể xây nhà đúng tiến độ và bị ngừng không biết đến khi nào. Cứ kéo dài ngày nào, gia đình tôi bị thiệt hại nghiêm trọng, ai chịu trách nhiệm đây?", bà Hào nói.

Căn nhà của bà Lê Thị Hào bị cán bộ phường Bình Lợi Trung đề nghị tạm ngưng thi công vì không cung cấp được giấy phép xây dựng
ẢNH: NVCC
Trao đổi với Báo Thanh Niên, luật sư Hà Hải (Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết, theo điểm e khoản 2 điều 89 luật Xây dựng 2014, sửa đổi bổ sung năm 2020 quy định về các trường hợp công trình được miễn giấy phép xây dựng bao gồm:
"Nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng thuộc dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, dự án đầu tư xây dựng nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt".
Theo thông tin từ chủ đầu tư, thì dự án đã có quyết định phê duyệt 1/500 và mẫu nhà xây được được phê duyệt đảm bảo đầy đủ hồ sơ miễn giấy phép xây dựng theo quy định.
Ngoài ra, dự án đã triển khai từ năm 2004, có 24/25 nền đã xây dựng xong, được cấp giấy chứng nhận cho khách hàng, và hầu hết các công trình này cũng được miễn giấy phép xây dựng (22 nền không xin giấy phép, 2 nền có xin giấy phép theo yêu cầu của khách hàng).
"Căn cứ vào quy định trên, căn nhà của gia đình bà Hào thuộc trường hợp được miễn giấy phép xây dựng. Sở Xây dựng TP.HCM và UBND phường Bình Lợi Trung cần phải xác định việc xây dựng công trình thuộc trường hợp được miễn giấy phép xây dựng, và không được đề nghị tạm ngưng thi công công trình", luật sư Hà Hải nhấn mạnh.
Cũng theo luật sư Hà Hải, nếu ủy ban có cơ sở cho rằng công trình của bà Hào thuộc đối tượng phải có giấy phép xây dựng, thì phải ban hành văn bản đề nghị chủ công trình cung cấp giấy phép xây dựng theo đúng quy định pháp luật.
Do đó, không thể yêu cầu người dân tạm ngưng xây dựng với lý do chờ ủy ban có văn bản hỏi ý kiến của Sở Xây dựng TP.HCM.
Ngoài ra, dự án khu nhà ở này có 25 căn nhà, trong đó có 24 căn đã xây dựng xong.
"Vậy việc yêu cầu chủ đầu tư bổ sung thiết kế đô thị chỉ để phục vụ cho căn nhà của bà Hào và đảm bảo thành phần hồ sơ áp dụng trường hợp miễn giấy phép xây dựng là không phù hợp quy định pháp luật. Đồng thời cũng không phù hợp với chủ trương của Đảng về cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính", luật sư Hà Hải, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM phân tích.
Luật sư Lê Hằng (TAT Law firm) bổ sung, UBND phường Bình Lợi Trung và Sở Xây dựng TP.HCM cần linh hoạt áp dụng quy định mới hiện hành, và chính sách đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho người dân sớm có nơi an cư. Đây cũng là cách để tránh các khiếu nại, khiếu kiện không cần thiết.
Cũng theo luật sư Lê Hằng, để bảo vệ quyền lợi của mình khi UBND phường đưa ra yêu cầu không đúng, hoặc gây khó khăn liên quan đến giấy phép xây dựng, người dân cần yêu cầu ủy ban phường trả lời và cung cấp bằng văn bản.
Hộ bà Lê Thị Hào có thể gửi đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND phường, Sở Xây dựng để được giải quyết theo quy định.
Trong trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần hai mà không được giải quyết, bà Hào có thể khởi kiện tại tòa án.
Người dân phải chờ UBND phường Bình Lợi Trung đến bao giờ?
Trước đó, Báo Thanh Niên phản ánh, Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích Thanh niên xung phong cho rằng đây là dự án đã có quyết định phê duyệt 1/500 và mẫu nhà xây dựng được phê duyệt đảm bảo đầy đủ hồ sơ miễn giấy phép xây dựng theo quy định. Dự án đã triển khai từ năm 2004 đến nay đã 21 năm.
Chủ đầu tư khẳng định đã xây dựng hoàn thiện 24/25 nền và đã được cấp giấy chứng nhận cho các hộ dân. Trong số 24 nền, chỉ có 2 nền chủ đầu tư xin giấy phép xây dựng theo nhu cầu khách hàng, còn lại 22 nền đều được miễn giấy phép theo văn bản năm 2014 của Sở Xây dựng. Từ đó, công ty đề nghị 2 cơ quan trên miễn giấy phép xây dựng đối với dự án, để xây tiếp căn nhà của bà Hào.
Ngoài ra, Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích Thanh niên xung phong đã có văn bản gửi Sở Xây dựng TP.HCM và UBND phường Bình Lợi Trung, cho rằng: "Việc UBND quận Bình Thạnh (cũ) yêu cầu công ty bổ sung thiết kế đô thị cho dự án đã được triển khai từ năm 2004 đến nay đã xây dựng, và bàn giao 24/25 nền là tạo nhiều khó khăn cho công ty".
Phóng viên Báo Thanh Niên đã liên hệ với ông Lê Hoàng Linh Phương, Chủ tịch UBND phường Bình Lợi Trung, TP.HCM. Trả lời câu hỏi lý do vì sao lại yêu cầu ngừng thi công căn nhà của hộ bà Hào, ông Phương cho biết chỉ thực hiện theo văn bản ngày 24.6 của Sở Xây dựng TP.HCM.
"Vậy theo ủy ban phường, căn nhà của bà Lê Thị Hào có thuộc trường hợp phải có giấy phép xây dựng, hay được miễn?", phóng viên đặt câu hỏi. Tuy nhiên, ông Phương, không trả lời câu hỏi này, mà chỉ nói ngắn gọn sẽ làm công văn báo cáo về Sở Xây dựng. Khi nào sở này hướng dẫn, phường sẽ thực hiện theo.
Phóng viên cũng đã liên hệ với Sở Xây dựng TP.HCM, nhưng đã nhiều ngày nay vẫn chưa nhận được phản hồi từ phía cơ quan này.