10 năm trước khi robot nổi tiếng Opportunity của NASA "tử nạn" trên Sao Hỏa vì bị bão bụi vùi lấp, robot song sinh của nó là Spirit đã phải chấm dứt sứ mệnh vì... kẹt bánh xe.
Mặc dù kịp để lại cho nhân loại những bằng chứng quan trọng về nước lỏng - giúp NASA tin tưởng rằng hành tinh đỏ từng có sự sống - cái chết bất ngờ của Spirit vẫn khiến các nhà khoa học băn khoăn cho đến nay.
Vì thứ đã "nắm chân" Spirit cũng có thể tấn công các robot săn sự sống đang hoạt động khác như Curiosity và Perseverance.
Cặp song sinh Spirit và Opportunity - Ảnh: NASA
Theo Science Alert, một nhóm nghiên cứu Mỹ đã nỗ lực giải quyết "vụ án" nhiều năm này bằng cách phân tích những yếu tố khiến xe tự hành có thể bị kẹt.
Việc chế tạo một xe tự hành có thể hoạt động trong môi trường ngoài hành tinh phức tạp hơn nhiều so với chế tạo một xe tự hành hoạt động trên Trái Đất.
Lấy ví dụ, Opportunity đã "chết" chỉ vì bão bụi Sao Hỏa đã khiến bụi phủ đầy tấm pin Mặt Trời của nó, dẫn đến hết pin. Điều này đã được khắc phục ở Curiosity và Perseverance bằng cách sử dụng năng lượng hạt nhân.
Các kỹ sư NASA cũng đã tính toán đến nhiều điều kiện khác, bao gồm trọng lực yếu của thế giới ngoài hành tinh này, khi thiết kế các robot tiếp theo.
Mặc dù vậy, các robot xe tự hành vẫn thường xuyên bị kẹt, đòi hỏi đội điều khiển phải thực hiện một loạt thao tác để cố gắng giải cứu chúng. Nguy cơ chúng bị níu chân vĩnh viễn như Spirit vẫn treo lơ lửng.
Sử dụng mô phỏng máy tính chạy trên một công cụ dựa trên vật lý có tên là Dự án Chrono, kỹ sư cơ khí Dan Negrut từ Đại học Wisconsin-Madison (Mỹ) đã tìm ra điều bị bỏ sót: Cát cũng có hành vi khác nhau trong các điều kiện trọng lực khác nhau.
Bụi bao phủ Mặt Trăng và Sao Hỏa xốp và mềm hơn bụi trên Trái Đất, dễ dịch chuyển hơn và cản trở lực kéo của bánh xe. Vì vậy, các sứ mệnh tiếp theo cần tính đến cả điều này.
Theo nhóm nghiên cứu, phát hiện này có thể là mảnh ghép còn thiếu giúp các tàu thám hiểm không gian trong tương lai tránh khỏi tình trạng ngừng hoạt động vì những lý do "lãng xẹt", trong khi hầu hết máy móc vẫn còn chạy tốt.
