Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cách học, cách làm việc và cách gia nhập thị trường lao động. Để chuẩn bị tốt cho tương lai, học sinh cuối cấp băn khoăn nên chọn ngành học dựa trên sở thích, năng lực hay xu thế thời đại?
Trả lời vấn đề này, ThS Trương Thị Ngọc Bích - Giám đốc Trung tâm thông tin và truyền thông trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM (UEF) cho biết, trong bối cảnh AI bùng nổ, điều quan trọng nhất với học sinh không phải chọn những ngành học hot “gắn với AI”, mà là xác định ngành phù hợp với bản thân và có khả năng thích ứng lâu dài.
Ở giai đoạn cuối cấp, học sinh cần dành thời gian quan sát và nhận diện thế mạnh tư duy của mình: Tư duy phân tích số liệu, thiên hướng tâm lý - xã hội, đam mê sáng tạo nội dung, khả năng làm việc với hình ảnh hay hứng thú với chiến lược kinh doanh. Việc hiểu rõ bản thân mạnh ở dạng tư duy nào sẽ giúp các em chọn được ngành học, phương pháp học phù hợp.
"Học sinh cũng cần tìm hiểu bức tranh nghề nghiệp tương lai như nhịp độ công việc, yêu cầu làm việc độc lập hay theo nhóm, cơ hội thăng tiến và mức độ biến động nghề trong bối cảnh AI phát triển.
Dù chọn ngành nào, AI chỉ là công cụ hỗ trợ. Nền tảng kiến thức chuyên môn vững vàng, tư duy phản biện, khả năng học hỏi liên tục và kỹ năng làm việc với con người mới là những yếu tố quyết định giúp Gen Z đứng vững trong kỷ nguyên số", cô Bích cho biết.
Nhiều học sinh cuối cấp băn khoăn nên chọn ngành học dựa trên sở thích, năng lực hay xu thế thời đại? (Ảnh minh hoạ)
Đồng quan điểm, ThS Phạm Thái Sơn – Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, trường Đại học Công Thương TP.HCM (HUIT) cho biết, các ngành liên quan đến “công nghệ 4.0” như Công nghệ thông tin, Tự động hóa, Điện tử… đang thu hút sự quan tâm lớn. Tuy vậy, đây không phải trào lưu nhất thời, mà xuất phát từ nhu cầu thực tế của thị trường lao động.
Dù vậy, thầy Sơn lưu ý thí sinh không nên chạy theo ngành “hot” mù quáng. Trong thời đại công nghệ 4.0, hầu hết lĩnh vực đều có yếu tố liên quan đến công nghệ thông tin. Vì thế, việc tách biệt hoàn toàn một ngành “thuần công nghệ” và chạy theo số đông là không hợp lý.
Cũng theo thầy Sơn, trước khi chọn trường, thí sinh cần xác định rõ mình thực sự yêu thích và đam mê ngành nghề nào. Tiếp đó, các em phải đánh giá đúng năng lực bản thân, xem liệu có đủ khả năng theo đuổi đam mê và đáp ứng yêu cầu chuyên môn của ngành hay không. Nếu chỉ có sở thích nhưng năng lực không phù hợp, không nên cố theo đuổi.
Ngoài đam mê và năng lực, thí sinh cũng cần xem xét điều kiện gia đình và yếu tố địa lý để bảo đảm kế hoạch học tập có thể thực hiện được.
Cuối cùng, thầy Sơn khuyến khích thí sinh nên tham khảo ý kiến người thân và chuyên gia. Nhiều sở thích ban đầu chỉ mang tính cảm tính hoặc bị ảnh hưởng bởi số đông, do đó cần thêm nhiều phân tích và góc nhìn khách quan trước khi đưa ra quyết định.
"Sau khi đã xác định được ngành nghề phù hợp theo bốn bước trên, lúc này mới nên chọn trường đào tạo. Nhiều thí sinh hiện nay thường chọn trường trước rồi mới chọn ngành, dễ dẫn đến sai lầm trong định hướng nghề nghiệp", ThS Phạm Thái Sơn nói.
Trong thời đại AI, học sinh không nên chọn ngành theo số đông, mà cần phù hợp với năng lực cá nhân. (Ảnh minh hoạ)
