Giữa biển cát mênh mông, khắc nghiệt của vùng Tây Bắc Trung Quốc, nơi gió gào thét và sự sống khó tồn tại, một công trình công nghệ quy mô lớn vươn mình lên giữa sa mạc: tòa tháp năng lượng mặt trời cao 247m nổi bật dưới nắng.
Đây là "Tháp vàng", dự án thí điểm tích hợp nhiệt điện mặt trời và quang điện do Tập đoàn Đầu tư Phát triển Xanh Trung Quốc xây dựng tại huyện Kim Tháp, tỉnh Cam Túc (phía Tây Bắc Trung Quốc). Cái tên "Kim Tháp" (Tháp vàng) giờ đây mang ý nghĩa mới, trở thành biểu tượng cho chiến lược phát triển năng lượng sạch tại vùng hoang mạc.
Dưới chân tháp, 25.594 tấm gương định nhật (heliostat) uyển chuyển quay theo hành trình của mặt trời, phản chiếu và tập trung ánh sáng lên đỉnh tháp.
Xung quanh, một biển các tấm pin quang điện hấp thụ ánh nắng, cùng nhau tạo thành một tổ hợp năng lượng khổng lồ. Ngày 28/5, dự án nhà máy nhiệt điện mặt trời công suất 100 MW tại Tổ hợp Điện sạch Đa năng Kim Tháp đã chính thức vận hành và hòa lưới điện quốc gia thành công.
Điều này đánh dấu dự án cấp quốc gia quy mô lớn đầu tiên tại Cam Túc trong khuôn khổ phát triển vùng "sa mạc, hoang mạc, đất hoang" đi vào vận hành toàn diện. Dự kiến mỗi năm, tổ hợp này sẽ cung cấp cho lưới điện 1,45 tỷ kWh điện sạch, tiết kiệm khoảng 480.000 tấn than tiêu chuẩn và giảm phát thải khoảng 1,36 triệu tấn CO2.
Chiến thắng trong ‘địa ngục’ khắc nghiệt
Thành tựu này được viết nên từ ý chí của con người trong một môi trường được mô tả là "địa ngục". Khí hậu Kim Tháp cực kỳ khắc nghiệt: nhiệt độ mặt đất ban ngày có thể lên tới 50°C dưới cái nóng thiêu đốt, trong khi ban đêm, cái lạnh cắt da cắt thịt có thể kéo nhiệt độ xuống âm 20°C.
Những cơn bão cát có thể ập đến bất ngờ, kéo theo tầm nhìn giảm xuống dưới 10 mét trong không khí toàn bụi mịn.
Nhân viên an toàn dự án Lý Đức Bằng mô tả nơi đây là "một vùng hoang vu mênh mông, vô tận". Tuy nhiên, ký ức đẹp nhất của anh không phải là sự khắc nghiệt, mà là hình ảnh đồng nghiệp cùng nhau chiến đấu với thiên nhiên.
"Khoảnh khắc đáng nhớ nhất là khi tất cả đồng nghiệp dốc toàn lực đảm bảo khởi động trạm tăng áp 330kV và hòa lưới 600 MW quang điện trong toàn tổ hợp", anh kể.
Toàn đội, từ lãnh đạo đến kỹ thuật viên, làm việc quên ngày đêm và vô cùng vui sướng khi dự án thành công. "Có một đội ngũ như vậy, không gì là không thể", anh nói.
Đối với Đội trưởng dự án Triệu Bân, vùng đất khắc nghiệt này lại ẩn chứa một sức sống mãnh liệt. "Chính môi trường khắc nghiệt đã tạo nên nguồn tài nguyên gió và nắng tuyệt vời", ông khẳng định.
Trái tim công nghệ ‘xanh’ thuần chủng
Sức mạnh của "Tháp vàng" nằm ở công nghệ tiên tiến thuần chủng. Công trình sử dụng công nghệ tháp năng lượng mặt trời tích trữ nhiệt bằng muối nóng chảy, tích hợp các công nghệ cốt lõi về tập trung ánh sáng, thu nhiệt, tích trữ và trao đổi nhiệt.
Thiết kế của nó có khả năng chống chịu độ cao lớn và khí hậu cực hàn, được trang bị hệ thống dữ liệu tiên tiến và thuật toán thông minh để tối đa hóa hiệu suất năng lượng, với tất cả thiết bị cốt lõi đều được sản xuất trong nước.
Diện tích phản xạ của trường gương lên tới khoảng 770.000m2. Hệ thống gương định nhật và hệ thống điều khiển trường gương do đơn vị tự phát triển đã giải quyết hiệu quả các thách thức về theo dõi chính xác từ xa, điều khiển quy mô lớn và vận hành thông minh.
Đặc biệt, hệ thống tích trữ nhiệt đạt công suất lên tới 10.000m3, với dung lượng lưu trữ điện 800 MWh.
Công nghệ độc đáo sử dụng bể chứa muối nóng chảy vị trí thấp kết hợp bơm trục ngắn đã nâng tỷ lệ muối nóng chảy sử dụng được từ 85% lên 90,3%, giảm đáng kể độ khó thiết kế và chế tạo bơm, đồng thời nâng cao độ tin cậy vận hành và thuận tiện bảo trì, kiểm soát chi phí đầu tư. Công nghệ này đã được cấp bằng sáng chế tại Trung Quốc và nhiều quốc gia trên thế giới.
Điều đáng trân trọng hơn cả là triết lý bảo vệ đa dạng sinh học được thấm nhuần trong quá trình xây dựng.
Nhóm dự án đã hệ thống trồng các loài cây thích nghi như dương, bạch dương, hòe thơm trong khu vực, kết hợp với các cây ăn quả kinh tế như mơ, đào, đồng thời triển khai xây dựng hệ thống tưới tiêu và cải tạo đất. Những nỗ lực này không chỉ giúp phục hồi hệ sinh thái hoang mạc mà còn tạo ra sự kết hợp hài hòa giữa lợi ích sinh thái và kinh tế.
Theo SASAC
