Trong một buổi lễ long trọng tại cảng Sanya, tỉnh Hải Nam vào ngày 5/11/2025, Chủ tịch Tập Cận Bình đã chính thức trao cờ cho tàu sân bay Phúc Kiến – "quái vật" chiến lược đầu tiên của Trung Quốc được trang bị hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS - Electromagnetic Aircraft Launch System), đánh dấu bước nhảy vọt công nghệ từ đường nhảy trượt sang kỷ nguyên phóng máy bay chính xác như tên lửa.
Với khả năng triển khai 50 phi cơ hiện đại, Phúc Kiến không chỉ nâng tầm sức mạnh hải quân PLA mà còn thách thức sự thống trị của Mỹ trên đại dương xanh, mở ra kỷ nguyên mới cho các cuộc tuần tra xa bờ.
Tàu sân bay Phúc Kiến, hay còn gọi là Type 003 theo phân loại NATO, đại diện cho đỉnh cao của ngành đóng tàu nội địa Trung Quốc.
Được hạ thủy lần đầu vào tháng 6/2022 tại xưởng Jiangnan thuộc Tập đoàn Đóng tàu Nhà nước Trung Quốc (CSSC), Phúc Kiến đã trải qua hơn một năm thử nghiệm biển khắt khe từ tháng 5/2024, bao gồm chín đợt kiểm tra lớn nhỏ, trước khi chính thức gia nhập Hạm đội Nam Hải của Quân Giải phóng Nhân dân (PLAN).
Đây là tàu sân bay thứ ba của Trung Quốc, sau Liaoning (Liêu Ninh - mua lại từ Ukraine) và Shandong (Sơn Đông - xây dựng dựa trên thiết kế Liên Xô), nhưng lần đầu tiên hoàn toàn do Trung Quốc tự thiết kế và chế tạo, đánh dấu sự thoát ly khỏi công nghệ ngoại nhập và khẳng định vị thế cường quốc hải quân.
Về mặt kích thước và cấu trúc, Phúc Kiến là một "gã khổng lồ" thực thụ với chiều dài 316 mét – tương đương ba sân bóng đá nối liền – và chiều rộng 76 mét tại sàn đáp.
Video: vpk.name/topwar
Trọng tải chuẩn đầy đủ dao động từ 80.000 đến 85.000 tấn, lớn hơn đáng kể so với hai "đàn anh" chỉ khoảng 60.000-70.000 tấn.
Thiết kế thân tàu rộng hơn giúp tăng không gian sàn đáp, cải thiện lưu thông máy bay, dù vị trí thang máy phía trước hơi bất lợi so với vị trí phóng bên phải mạn tàu.
Điểm nổi bật là sàn đáp phẳng hoàn toàn với đường băng đáp góc 8 độ, kết hợp hệ thống hãm đà (arresting gear) tiên tiến, cho phép máy bay hạ cánh an toàn ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Nguồn sức mạnh của Phúc Kiến nằm ở hệ thống đẩy truyền thống nhưng đáng tin cậy: động cơ hơi nước kết hợp máy phát diesel, cho tốc độ tối đa khoảng 30 hải lý/giờ và tầm hoạt động hơn 8.000 hải lý mà không cần tiếp liệu.
Không giống các tàu sân bay hạt nhân của Mỹ, Phúc Kiến sử dụng nhiên liệu dầu thông thường, giúp giảm chi phí vận hành và dễ dàng bảo dưỡng hơn trong giai đoạn đầu triển khai.
Tuy nhiên, điều làm nên sự khác biệt thực sự chính là hệ thống điện tích hợp dòng một chiều điện áp trung bình (MVDC), lần đầu tiên áp dụng trên tàu sân bay thế giới, cung cấp năng lượng ổn định và hiệu quả cao cho toàn bộ tàu.
Công nghệ cốt lõi khiến Phúc Kiến trở thành "ngôi sao" của làng hải quân chính là hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS).
Thay vì đường nhảy trượt (ski-jump) trên Liaoning (Liêu Ninh) và Shandong (Sơn Đông) – vốn hạn chế tải trọng vũ khí và nhiên liệu của máy bay – EMALS sử dụng lực từ trường để đẩy phi cơ lao vút từ sàn đáp với tốc độ chính xác lên đến 300km/h.
Phúc Kiến được trang bị ba bệ phóng EMALS, mỗi bệ có thể điều chỉnh lực đẩy linh hoạt, phù hợp với mọi loại máy bay từ drone nhỏ đến tiêm kích hạng nặng.
Quyết định áp dụng EMALS được Chủ tịch Tập Cận Bình trực tiếp chỉ đạo, bỏ qua công nghệ hơi nước truyền thống để nhảy vọt thẳng vào tương lai.
Hệ thống này không chỉ tăng tốc độ xuất kích lên gấp đôi (hơn 100 lượt bay/ngày) mà còn giảm hao mòn thiết bị, cho phép triển khai các phi cơ mong manh như máy bay không người lái chiến đấu – một lợi thế lớn trong các cuộc chiến tranh lai hiện đại.
Nhờ EMALS và MVDC, Phúc Kiến có khả năng mang theo biên đội không quân mạnh mẽ nhất từ trước đến nay của PLAN: khoảng 40 máy bay cánh cố định và 12 trực thăng. Trong số đó, các "ngôi sao" bao gồm tiêm kích đa năng J-15T (phiên bản nâng cấp với radar AESA), J-35 tàng hình thế hệ 5 (tương đương F-35 của Mỹ), máy bay cảnh báo sớm KJ-600 với radar mảng pha quét điện tử, và J-15DT chuyên tác chiến điện tử.
Ngoài ra, trực thăng Z-20F đa năng hỗ trợ chống ngầm và cứu hộ. Tất cả đã được thử nghiệm thành công trong các buổi tập phóng-hạ cánh từ tháng 9/2025, chứng minh Phúc Kiến sẵn sàng cho các nhiệm vụ tấn công mặt đất, kiểm soát không phận xa bờ.
Sự ra đời của Phúc Kiến không chỉ nâng cao khả năng chiếu lực của Trung Quốc ở Thái Bình Dương mà còn đánh dấu sự cân bằng công nghệ với Mỹ – quốc gia duy nhất khác vận hành EMALS trên tàu USS Gerald R. Ford, dù hệ thống này từng gặp nhiều trục trặc về độ tin cậy.
Với Phúc Kiến, PLAN có thể hình thành biên đội ba tàu sân bay hoạt động đồng bộ, kết hợp với tàu khu trục Type 055 và tàu ngầm mang tên lửa siêu thanh, tạo nên "lá chắn xanh" bất khả xâm phạm.
Tương lai, Trung Quốc đang nhắm đến tàu sân bay hạt nhân Type 004, nhưng Phúc Kiến đã là minh chứng sống động cho sức mạnh công nghệ nội địa.
