Trong chương trình nâng cao nhận thức phòng ngừa phế cầu khuẩn, diễn ra ở TPHCM ngày 24/8, các chuyên gia cho biết, phế cầu khuẩn với hơn 100 type huyết thanh, là tác nhân truyền nhiễm gây ra khoảng 1,6 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm.
Đây cũng là nguyên nhân gây ra tỷ lệ các ca nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới và tử vong cao nhất.
Tại Việt Nam, phế cầu khuẩn là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi - bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong cao nhất nước ta (theo Niên giám thống kê y tế 2019-2020). Số liệu năm 2021 cho thấy, tỷ lệ người dân tử vong do viêm phổi năm 2021 tại Việt Nam là 18,2/100.000 dân.
Bên cạnh đó, phế cầu khuẩn cũng gây các bệnh thường gặp như viêm xoang, viêm tai giữa và cả những bệnh lý xâm lấn có tỷ lệ tử vong đến 40% như nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não.
Người trên 50 tuổi và người trưởng thành có bệnh lý nền như bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là nhóm nguy cơ cao đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng, tỷ lệ nhập viện và tử vong cao hơn, do đó cần được ưu tiên bảo vệ.
Một bệnh nhân viêm phổi điều trị tại TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).
Đáng lưu ý, đề kháng kháng sinh, xu hướng dân số già hóa, ô nhiễm không khí và tình trạng bệnh nền mãn tính ngày càng xuất hiện ở các nhóm tuổi trẻ hơn cũng là các tác nhân khiến phế cầu khuẩn trở thành gánh nặng đáng kể cho cộng đồng – đặc biệt đối với các nhóm có nguy cơ cao.
Theo PGS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Hội Hen - Miễn dịch - Dị ứng - Lâm sàng TPHCM, dù đem lại thách thức y tế to lớn nhưng phế cầu khuẩn vẫn chưa được nhận thức tương xứng trong cộng đồng.
Nhiều người Việt biết viêm phổi là bệnh nguy hiểm, nhưng không biết phế cầu khuẩn là nguyên nhân phổ biến gây bệnh này.
Các chuyên gia cảnh báo, Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số, dự kiến năm 2030 có 18 triệu người cao tuổi. Đây cũng là nhóm nguy cơ cao cùng với trẻ nhỏ và người có bệnh nền, nếu nhiễm bệnh rất dễ gây biến chứng nặng, tạo ra gánh nặng rất lớn cho xã hội.
Tuy nhiên, nhóm đối tượng này vẫn còn chưa được ưu tiên phòng ngừa bệnh đúng mức.
“Trong bối cảnh dịch tễ đang thay đổi, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về mối nguy hiểm của bệnh do phế cầu, đồng thời khuyến khích người dân tham khảo ý kiến tư vấn từ các chuyên gia y tế và thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe chủ động là cần thiết”, các chuyên gia nói thêm.
Phó giáo sư Cao Hữu Nghĩa chia sẻ những gánh nặng sức khỏe do phế cầu khuẩn gây ra (Ảnh: Hoàng Lê).
Phó giáo sư Cao Hữu Nghĩa, Chủ nhiệm bộ môn Khoa học y sinh, Viện Pasteur TPHCM, khẳng định phế cầu khuẩn đã được con người tìm ra rất lâu, là mối đe dọa tiềm ẩn nhưng có thể phòng ngừa được, bằng nhiều biện pháp.
Đó là tăng cường sức đề kháng qua dinh dưỡng; giữ gìn vệ sinh nhà cửa, môi trường xung quanh; ngừng hút thuốc và hạn chế sử dụng rượu bia; giảm lây nhiễm HIV; tiêm chủng. Bên cạnh đó, khi có triệu chứng bệnh, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được can thiệp xử trí đúng cách.
TS.BS Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết nơi này đã áp dụng mô hình phối hợp chủ động 4T để vừa tối ưu hiệu quả dự phòng, vừa nâng cao chất lượng điều trị bệnh do phế cầu, gồm: Tầm soát, tư vấn, thực hiện, theo dõi.
