Tại các giải chạy bộ, không ít vận động viên phải nhập viện do gặp sự cố, đặc biệt là khi chạy giữa thời tiết nắng nóng. Điển hình như vừa qua, trong lúc tham gia giải chạy marathon ở Quảng Ninh, 2 vận động viên phải nhập viện vì suy thận cấp.
Vì sao bị suy thận cấp sau chạy bộ?
Bác sĩ Nguyễn Phương, đang làm việc tại Trung tâm tiêm chủng VNVC, đồng thời là một người chạy bộ, truyền cảm hứng trong cộng đồng đặt câu hỏi: "Khi chạy bộ, các bạn đã hiểu điều gì xảy ra trong cơ thể mình?".
Nữ bác sĩ được xem là người truyền cảm hứng, chia sẻ kiến thức trong cộng đồng chạy bộ ở Việt Nam
Ảnh: NVCC
Bác sĩ Phương cho biết, chạy marathon là một bài kiểm tra căng thẳng (stress test) sinh lý cực lớn. Khi cơ thể vận động kéo dài, cung lượng tim của chúng ta tăng gấp 3-5 lần, tăng chi phối hệ thần kinh giao cảm, mọi ưu tiên về tuần hoàn sẽ được chi phối qua não, cơ, da nhiều hơn đồng thời giảm tưới máu đến thận, tiêu hóa. Bình thường thận sẽ nhận 20-25 % cung lượng tim lúc nghỉ, nhưng chỉ còn dưới 10% khi gắng sức kéo dài và có mất nước.
Khi chạy, việc cơ thể chúng ta ra mồ hôi không chỉ làm mất nước mà còn mất natri, kali, canxi, magiê... Lượng điện giải mất đi không bù kịp sẽ dẫn đến co cơ, chuột rút, loạn nhịp tim, lú lẫn. Lúc này máu trở nên cô đặc, hematocrit tăng, độ nhớt máu tăng thì dòng máu đến vi cầu thận sẽ giảm, dẫn đến tổn thương thận cấp tính.
Những ai dễ bị suy thận cấp sau chạy bộ quá sức?
Vậy, những ai sẽ dễ gặp nguy cơ suy thận sau khi chạy marathon? Bác sĩ Phương chia sẻ: "Những trường hợp này thường không đến từ vận động viên chuyên nghiệp".
Đó là những người mới tập chạy, chưa có nền tảng tập luyện đủ lâu. Nhiều người vừa mới chạy được vài tháng đã đăng ký half marathon (21 km) hoặc full marathon (42 km) để "thử sức".
Bác sĩ Phương tham gia một giải chạy đường mòn ở TP.Đà Lạt
Ảnh: NVCC
Là một người truyền cảm hứng tích cực trong cộng đồng chạy bộ ở Việt Nam, bác sĩ Phương không phủ nhận tinh thần thể thao của họ rất đáng quý, nhưng cơ thể chưa đủ thích nghi với cường độ vận động kéo dài, nhất là:
- Tim, phổi, mạch máu, cơ bắp chưa quen với việc gắng sức lâu.
- Khả năng làm mát của cơ thể còn yếu, dẫn đến dễ tăng thân nhiệt, mất muối.
- Khả năng nhận diện tín hiệu nguy hiểm từ cơ thể còn kém.
- Hệ quả là dễ bị chuột rút, mệt lả, nôn ói, ngã quỵ, nặng hơn là tổn thương thận hoặc cơ.
- Tăng cự ly quá nhanh, chưa có lộ trình khoa học.
Cũng có nhiều người chạy từ 10 km lên 21 km chỉ trong 2-3 tuần hoặc đăng ký ultra trail (chạy đường mòn cự ly dài) chỉ sau vài tháng tập luyện nhẹ mà chưa hiểu cơ thể cần những điều như:
- Học cách điều tiết nhịp tim và thở.
- Hình thành khả năng sử dụng mỡ làm năng lượng bền vững.
- Tăng cường sức bền cơ và phòng ngừa chấn thương.
- Không tập làm quen với môi trường thi đấu (nắng, dốc, độ ẩm).
"Quy tắc tăng cự ly tập luyện chạy bộ không nên vượt quá 10% mỗi tuần. Nếu đốt cháy giai đoạn, bạn có thể… bị 'đốt' ngược lại", bác sĩ Nguyễn Phương nói.
