Ông Nguyễn Văn Hiệu (71 tuổi, Thành phố Thái Bình) phát hiện đái tháo đường từ năm ngoái. Từ khi biết mình bị đái tháo đường, ông Hiệu luôn ăn uống kiêng khem, thận trọng. Ông nghe mọi người mách bị đái tháo đường phải cắt giảm nhiều tinh bột và chuyển dùng miến ăn thay cơm sẽ có tác dụng giúp hạ đường huyết nên ông về nhà chăm chỉ thực hiện.
Sáng, trưa, tối ông đều ăn miến. Hôm nào thèm món khác thì đổi sang cơm hoặc bún phở. Gần đây, ông Hiệu liên tục đau đầu, mệt, mắt mờ hơn. Khi ông đến bệnh viện kiểm tra, bác sĩ cho biết đường huyết lên tới hơn 13 mmol/l phải nhập viện để điều trị đường huyết.
Lật lại lịch sử thói quen dinh dưỡng, ông Hiệu kể về việc mình ăn miến thay các thực phẩm có bột đường khác. Bác sĩ cho rằng ăn miến chính là thủ phạm khiến ông Hiệu tăng đường huyết lên cao. Lúc này cả gia đình mới ngã ngửa thì ra nguyên nhân chính khiến đường huyết cao chót vót là thói quen ăn kiêng được người dân mách nhau.
| Miến dong làm tăng đường huyết nhanh hơn cơm. |
TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Phó trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng và tiết chế, BV Nội tiết Trung ương, cho biết có rất nhiều bệnh nhân đái tháo đường vào viện cấp cứu vì đường huyết tăng chỉ vì ăn miến thay cơm.
Miến là loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao và hàm lượng đường cao hơn gạo tẻ. Chỉ số đường huyết của miến là GI=95, hàm lượng đường trong 100g miến là 82,2g. Trong khi đó, chỉ số đường huyết của gạo tẻ là 83, hàm lượng đường trong 100g gạo tẻ là 76,1g.
Nếu ăn cùng 1 khối lượng thì lượng tinh bột cơ thể sẽ hấp thu từ miến cũng nhiều hơn cơm. Nếu ăn 100g miến thì tải lượng đường huyết của miến là GL = 78; còn gạo tẻ là 63. Trước đó, người bệnh đái tháo đường thường ăn miến vì nghĩ ăn miến tốt, hạ đường huyết nhưng thực chất đường huyết của miến rất cao và bác sĩ dinh dưỡng khuyến cáo người bệnh chỉ ăn hãn hữu, khi nào thèm mới ăn chứ không phải ăn để thay thế các chất bột đường khác.
Ăn như thế nào?
Theo bác sĩ Hưng, bệnh nhân đái tháo đường phải ăn đúng, ăn đủ với cơ thể của mình. Người bệnh không cần kiêng khem bất cứ thực phẩm nào vẫn ăn được nhưng so với người bình thường ăn ít.
Ví dụ đối với hoa quả, nhiều người sợ hoa quả ngọt đường huyết cao nên kiêng hoàn toàn. Nhưng thực tế, khi ăn hoa quả người bệnh có thể ăn nhưng ăn ít. Hàng ngày, người bệnh ăn hoa quả tối đa 2 lần, nên ăn 100 gram một lần nếu chọn được hoa quả có chỉ số đường huyết thấp như thanh long, roi thì tốt nhưng không có thì vẫn ăn bình thường.
Người đái thái đường lưu ý hoa quả cũng là nguồn cung cấp năng lượng, 100 gram hoa quả tương đương 50 – 70 Kcalo. Ăn 1 quả chuối tương đương ½ bát cơm nên người bệnh chỉ ăn đủ năng lượng nếu đã ăn chuối thì cắt bỏ bớt cơm đi. Ví dụ, bạn đã ăn hai quả chuối thì bữa đó bỏ cơm.
Ngoài ra, khi bị đái tháo đường, bạn cần lưu ý các thực phẩm chỉ ăn khi thèm, ăn rất ít. Những thực phẩm này được xếp vào danh sách đỏ như bệnh nhân đái tháo đường không nên ăn bánh mì trắng vì chỉ số đường huyết rất cao, các loại thực phẩm bỏ lò.
Các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp dưới 55 % như bánh mì đen, gạo lứt, khoai lang, ngô, củ dong, bún, phở, bánh đúc…ăn đủ.
Các thực phẩm có chỉ số đường huyết trung bình như cơm trắng, xôi, khoai tây. Nhiều gia đình coi khoai tây là rau thì không đúng vì vậy nên bỏ bớt khoai tây nếu ăn cơm trắng. Chọn rau, củ quả phù hợp với mình.
Còn các loại thực phẩm có chỉ đường huyết cao trên 70 % như bánh mì, miến, bột sắn dây… được xếp vào nhóm ăn khi quá thèm.
Trong bữa ăn người bệnh nên ăn rau trước khi ăn miến hoặc cơm: Lượng chất xơ trong rau sẽ điều chỉnh tốc độ, làm chậm quá trình hấp thu đường vào cơ thể. Vì chất xơ hòa tan làm cho carbohydrate mà chúng ta ăn vào mất nhiều thời gian để được chuyển hóa thành glucose.
