Một nghiên cứu đột phá vừa được công bố trên tạp chí y khoa uy tín The Lancet đã đưa ra một phát hiện đáng báo động, theo đó, các bác sĩ thường xuyên sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ chẩn đoán có xu hướng suy giảm kỹ năng chuyên môn, dẫn đến việc phát hiện ung thư kém hiệu quả hơn khi không có sự trợ giúp của công nghệ.
Kết quả này gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về những tác động tiêu cực không lường trước của việc phụ thuộc quá mức vào AI trong các lĩnh vực chuyên môn cao, đặc biệt là y tế.
Dùng AI nhiều dẫn đến suy giảm khả năng chuyên môn của bác sĩ.
Nghiên cứu được tiến hành tại bốn trung tâm nội soi ở Ba Lan, với sự tham gia của các bác sĩ nội soi dày dạn kinh nghiệm. Họ được theo dõi tỷ lệ phát hiện thành công ung thư đại tràng trước và sau khi được tiếp cận với một hệ thống AI hỗ trợ.
Trong giai đoạn thử nghiệm, các ca nội soi được phân ngẫu nhiên để có hoặc không có sự trợ giúp của AI. Kết quả cho thấy một sự thật đáng lo ngại là khi phải tự mình thực hiện quy trình mà không có AI, tỷ lệ phát hiện ung thư thành công của các bác sĩ đã quen với việc dùng AI đã giảm khoảng 6% so với trước đây.
Tiến sĩ Marcin Romanczyk, một trong những tác giả của nghiên cứu, cho biết: "Theo những gì chúng tôi biết, đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy tác động tiêu cực của việc sử dụng AI thường xuyên đến khả năng của các chuyên gia y tế... Kết quả của chúng tôi rất đáng lo ngại vì việc áp dụng AI trong y học đang lan rộng nhanh chóng".
Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải có thêm nhiều nghiên cứu khẩn cấp để đánh giá tác động của AI đối với kỹ năng của các chuyên gia y tế trên nhiều lĩnh vực khác nhau.
Hiện tượng "suy giảm nhận thức" do phụ thuộc vào công nghệ không chỉ giới hạn trong ngành y. Một nghiên cứu gần đây của MIT cũng chỉ ra rằng những người sử dụng AI (mô hình ngôn ngữ lớn) để viết luận có các kết nối não bộ yếu hơn, dẫn đến trí nhớ kém và sản phẩm ít sáng tạo hơn.
Thực tế này càng trở nên đáng báo động hơn khi Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ cho biết, tính đến năm 2025, có đến 2/3 số bác sĩ đang sử dụng AI trong công việc, tăng 78% so với năm 2023. Mặc dù AI mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt trong các công việc hành chính và hỗ trợ chẩn đoán, nghiên cứu trên đã chỉ ra một mặt trái nguy hiểm. Thách thức lớn nhất hiện nay là làm thế nào để tích hợp AI một cách thông minh, giúp nâng cao năng lực của con người thay vì làm xói mòn các kỹ năng chuyên môn cốt lõi.
