Thanh tra Chính phủ vừa có kết luận thanh tra việc tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, việc chuyến đối mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở giai đoạn 2011 - 2021 tại Bộ Giao thông vận tải (GTVT).
Theo kết luận, Văn phòng Chính phủ có văn bản, theo đó chỉ đạo Bộ GTVT khẩn trương hoàn thành cổ phần hoá Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines - Mã: HVN), Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC), Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (Mã: ACV).
Tuy nhiên, Bộ GTVT chỉ thực hiện cố phần hóa công ty mẹ ACV, Vietnam Airlines, VIMC, không chỉ đạo thực hiện cố phần hóa với Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy và Tổng công ty Đường sắt.
Riêng công ty mẹ ACV không phải là đối tượng phải thực hiện cổ phần hóa theo Quyết định số 14 ngày 4/3/2011 và Quyết định số 37 ngày 18/6/2014 của Thủ tướng Chính phủ do phần lớn các cảng hàng không do ACV quản lý (21/22 cảng) được sử dụng cho mục đích lưỡng dụng (hàng không dân dụng và hàng không quân sự).
Việc cổ phần hóa ACV xuất phát từ chỉ đạo của Bộ GTVT nên trong quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn, vướng mắc đặc biệt là việc xử lý tài sản trong khu bay và ngoài khu bay, đất đai và cơ chê chính sách, làm ảnh hưởng an ninh, an toàn hàng không.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra thực tế việc cổ phần hóa ACV cũng không đạt được kết quả như phương án cổ phần hóa được phê duyệt.
Bộ GTVT phê duyệt giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa ACV khi chưa hoàn thiện hồ sơ pháp lý của 29 cơ sở nhà đất, chưa có phương án sử dụng đất gửi UBND tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương phê duyệt, là chưa thực hiện đúng khoản 6 Điều 1 Nghị định số 189 của Chính phủ.
Phê duyệt giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa ACV khi chưa xử lý dứt điểm quyền sở hữu tài sản cổ định trong khu bay nằm trên đất do cảng vụ hàng không quản lý và quyền sử dụng đất của doanh nghiệp, là chưa thực hiện đúng điểm h khoản 2 Điều 9 Mục II Thông tư số 127 của Bộ Tài chính.
Xác định lợi thế kinh dân doanh để tính giá trị doanh nghiệp theo sổ kế toán sau khi trừ đi tài sản không cần dùng tài sản chờ thanh lý,... chưa đúng theo quy định tại Nghị định số 59 của Chính phủ.
Qua tính toán lại làm tăng giá trị lợi thế kinh doanh, tiềm năng phát triển của doanh nghiệp trong giá trị doanh nghiệp số tiền 581 triệu đồng; chậm thực hiện việc quyết toán cổ phần hóa ảnh hưởng đến việc xác định vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Để xảy ra tồn tại nêu trên, Thanh tra Chính phủ cho biết trách nhiệm thuộc về Bộ GTVT, Ban chỉ đạo cổ phần hóa, ACV và đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp.
Cảng hàng không Nội Bài. (Ảnh: Báo Nhân dân).
Sai phạm trong quản lý, chuyển đổi và sử dụng đất
Về việc quản lý, sử dụng đất đai khi thực hiện cổ phần hoá ACV, kết luận cho biết đến thời điểm kiểm tra chưa hoàn thành các thủ tục pháp lý về đất đối với 20 cơ sở nhà đất (ngoài khu vực cảng hàng không, sân bay) với diện tích khoảng 35.124 m2 là không đúng quy định.
Thanh tra Chính phủ yêu cầu ACV phối hợp với các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố hoàn thiện các thủ tục pháp lý theo đúng quy định.
Về việc chuyển đối đất sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở, kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra đối với cơ sở nhà đất tại số 108-112B-114 đường Hồng Hà, phường 2, quận Tân Bình, TP HCM của Sasco, Bộ GTVT, UBND TP HCM để Sasco hợp tác, liên doanh với CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc Nova (Novaland - Mã: NVL) thực hiện Dự án xây dựng khu thương mại căn hộ cao cấp khi Sasco chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là chưa thực hiện đúng theo quy định.
UBND TP HCM chậm xác định tiền sử dụng đất, Công ty TNHH Nova Sasco chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà nước nhưng đã chuyên nhượng các căn hộ, sản phẩm của dự án cho khách hàng là chưa thực hiện đúng quy định.
Như vậy, dự án xây dựng khu thương mại căn hộ cao cấp chưa hoàn thành thủ tục chuyến mục đích sử dụng đất và xác định giá đất, chưa nộp tiền sử dụng đất đã hợp tác liên doanh và đầu tư xây dựng, bán căn hộ cho người dân và người dân đã vào ở là chưa chấp hành đúng trình tự đầu tư xây dựng theo quy định.
Để xảy ra tồn tại nêu trên, trách nhiệm thuộc Bộ GTVT, UBND TP HCM, Công ty TNHH Nova Sasco, Sasco và ACV, báo cáo cho biết.
Hiện ACV đang giao dịch trên UPCoM và có hơn 2,17 tỷ cổ phiếu có quyền biểu quyết đang lưu hành, tương đương với giá trị vốn hoá khoảng 261.000 tỷ đồng tính theo giá cổ phiếu chốt phiên 25/11 (120.000 đồng/cp).
Vốn điều lệ của ACV hiện đạt gần 21.772 tỷ đồng, trong đó Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp nắm gần 95,4% vốn tại đây.
Báo cáo kiểm toán bán niên của ACV cũng chỉ ra tính tới cuối tháng 8, tổng công ty vẫn chưa nhận được quyết định phê duyệt quyết toán cổ phần hoá từ ngày chuyển đổi loại hình sang công ty cổ phần vào ngày 31/3/2016 từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Theo quyết định số 2007/QĐ-TTg ngày 7/12/2020, ACV được giao quản lý, sử dụng và khai thác các tài sản kết cấu hạ tầng hàng không như sau: Tài sản do nhà nước đầu tư, quản lý và các tài sản này không tính vào giá trị doanh nghiệp tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá và tài sản hình thành sau thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá và được bàn giao lại cho nhà nước quản lý do Bộ GTVT làm đại diện chủ sở hữu.
Theo quy định tại quyết định số 2007/QĐ-TTg, tổng công ty hiện đang ghi nhận doanh thu và chi phí phát sinh từ hoạt động khai thác các tài sản này vào báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất, đồng thời thực hiện nghĩa vụ nhà nước đối với phần chênh lệch còn lại trên cơ sở doanh thu trừ chi phí khai thác.
Tại thời điểm cuối tháng 8, Bộ GTVT vẫn chưa ban hành quyết định phê duyệt giá trị các tài sản kết cấu hạ tầng hàng không nói trên.
