Trung Quốc là thị trường xuất khẩu truyền thống lớn nhất của ngành rau quả Việt Nam. Tuy nhiên, việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát chất vàng O và cadimi trên quả sầu riêng đã khiến kim ngạch xuất khẩu rau quả sang thị trường này sụt giảm mạnh.
Thống kê của Cục Hải quan cho thấy, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc ghi nhận 5 tháng tăng trưởng âm liên tiếp so với các tháng cùng kỳ của năm 2024. Cụ thể, tháng 1 giảm 43,1%, tháng 2 giảm 32,1%, tháng 3, 4 và 5 lần lượt giảm 16,7%, 35,5% và 39,7%.
Lũy kế 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả sang thị trường hơn 1,4 tỷ dân chỉ đạt 1,1 tỷ USD, giảm mạnh 35,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, Trung Quốc chỉ chiếm 47,8% kim ngạch xuất khẩu toàn ngành rau quả của nước ta.
Thực tế, trong những tháng đầu năm, một số doanh nghiệp đã phải tạm dừng xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc để điều chỉnh quy trình nhằm đáp ứng các điều kiện của phía Trung Quốc về kiểm tra chất cadimi và vàng O.
Từ tháng 6, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc bắt đầu hồi phục, bởi nhiều rào cản kỹ thuật được cơ quan chức năng tháo gỡ. Cùng với đó, một số loại trái cây như chuối, dừa, chanh leo... xuất sang Trung Quốc cũng được thúc đẩy nhờ ký kết nghị định thư.
Mặc dù vậy, đà tăng trưởng từ tháng 6 đến tháng 8 vẫn không thể bù đắp được phần sụt giảm mạnh trong các tháng đầu năm nay.
Phải đến tháng 9, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc mới thực sự “bùng nổ”, mang về gần 1,07 tỷ USD, qua đó tạo cú lội ngược dòng ngoạn mục cho toàn ngành. Nhờ vậy, lũy kế 9 tháng năm 2025, xuất khẩu rau quả đã chuyển từ tăng trưởng âm sang tăng trưởng dương 1,6%.
Tháng 10 và tháng 11 vừa qua, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng mạnh: tháng 10 đạt 665,6 triệu USD, tăng gấp đôi so với tháng cùng kỳ năm ngoái; tháng 11 cũng tăng gần 93%, đạt 455 triệu USD.
Tính chung 11 tháng, chỉ riêng thị trường Trung Quốc, xuất khẩu rau quả đã đạt 4,98 tỷ USD, vượt con số kỷ lục 4,63 tỷ USD của cả năm 2024. Qua đó, đóng góp quan trọng vào kỷ lục lịch sử 7,8 tỷ USD của ngành hàng rau quả dù còn một tháng nữa mới hết năm 2025.
Dự báo, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc có thể đạt 5,5 tỷ USD trong năm nay.
Theo lãnh đạo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), Trung Quốc là thị trường tiềm năng mà nước ta có nhiều lợi thế về vị trí địa lý, logistics khi kết nối trực tiếp với quốc gia này qua đường bộ, đường sắt và cảng biển, giúp giảm chi phí và thời gian vận chuyển.
Bên cạnh đó, những năm gần đây, nhiều nghị định thư xuất khẩu rau quả chính ngạch sang Trung Quốc được ký kết, mở ra cơ hội để doanh nghiệp có thể tăng thị phần tại đây.
Nếu tận dụng tốt cơ hội, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc, Việt Nam có thể hướng đến mục tiêu 8-10 tỷ USD trong những năm tới. Tuy nhiên, lãnh đạo Vinafruit cũng lưu ý, thị trường này đòi hỏi cao về truy xuất nguồn gốc, chất lượng và bao bì, buộc doanh nghiệp Việt phải không ngừng cải tiến nếu muốn duy trì vị thế.
