Sáng 26.11, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua 4 dự án luật gồm: luật Dẫn độ, luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, luật Tương trợ tư pháp về dân sự và luật Tương trợ tư pháp về hình sự.
Sáng 26.11, Quốc hội thông qua các dự án luật
ẢNH: GIA HÂN
Bộ Công an là cơ quan trung ương về dẫn độ
Theo quy định tại luật Dẫn độ, Bộ Công an là cơ quan trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về dẫn độ.
Người có thể bị dẫn độ là người có hành vi phạm tội mà pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài quy định hình phạt tù có thời hạn từ 1 năm trở lên, tù chung thân hoặc tử hình hoặc đã bị tòa án của nước yêu cầu dẫn độ xử phạt tù mà thời hạn chấp hành hình phạt tù đối với người đó còn lại ít nhất 6 tháng.
Quá trình xây dựng luật, có ý kiến đề nghị nâng ngưỡng hình phạt tối thiểu để bị dẫn độ là từ 2 năm tù trở lên, nhằm bảo đảm hiệu quả hợp tác tư pháp quốc tế, tránh lãng phí nguồn lực hành chính cho vụ việc nhỏ. Việc này còn thể hiện chính sách nhân đạo, chỉ dẫn độ đối với những hành vi thật sự nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho xã hội.
Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, ngưỡng hình phạt 1 năm tù là nội dung được kế thừa từ luật Tương trợ tư pháp hiện hành, phù hợp với tập quán quốc tế và cam kết trong các hiệp định về dẫn độ mà Việt Nam đã ký kết, nhằm bảo đảm khả năng hợp tác linh hoạt, kịp thời trong nhiều vụ việc và không giới hạn ở các hành vi phạm tội nghiêm trọng.
Trên thực tế, cơ quan có thẩm quyền có thể xem xét khả năng dẫn độ đối với người có hành vi phạm tội mà pháp luật quy định hình phạt tù là 1 năm nhưng người đó có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vụ án.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, chính sách nhân đạo của Nhà nước được bảo đảm qua cơ chế xem xét trong từng vụ việc cụ thể chứ không bằng việc đặt thêm tiêu chí về mức hình phạt.
Nếu nâng ngưỡng hình phạt tù cao hơn sẽ dẫn tới trường hợp không thể dẫn độ đối với các vụ việc có mức hình phạt thấp mặc dù vẫn có ảnh hưởng quốc tế rõ ràng, làm giảm hiệu quả hợp tác tư pháp quốc tế và không khắc phục được nguy cơ vi phạm quyền con người trong từng trường hợp cụ thể.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình các dự án luật
ẢNH: GIA HÂN
Thông báo không áp dụng hoặc không thi hành hình phạt tử hình
Một nội dung quan trọng khác tại luật Dẫn độ là quy định về thông báo liên quan đến hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ.
Theo đó, trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ, Bộ Công an sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đưa ra một trong các thông báo bằng văn bản dưới đây.
Một là, thông báo không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ nếu người bị yêu cầu dẫn độ thuộc trường hợp không bị áp dụng hình phạt tử hình hoặc không bị thi hành hình phạt tử hình theo quy định của bộ luật Hình sự.
Hai là, thông báo không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ không thuộc trường hợp trên sau khi có ý kiến của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Đối với trường hợp Việt Nam yêu cầu nước ngoài không thi hành hình phạt tử hình đối với người bị yêu cầu dẫn độ, Bộ Công an đề nghị nước ngoài cam kết bằng văn bản về nội dung này.
Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và thủ trưởng các cơ quan khác có liên quan quy định chi tiết các nội dung trên.
