Từ góc nhìn của các chuyên gia, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng để đạt được sự phát triển vượt bậc như Estonia, một quốc gia nhỏ bé nhưng đã đạt được những thành tựu kinh tế và công nghệ đáng kinh ngạc. Những ý kiến này được đưa ra tại Tọa đàm " Cơ hội vươn mình từ chuyển đổi số: Câu chuyện tiên phong từ ứng dụng VNeID và ngành Tài chính Ngân hàng " do Kênh thông tin tài chính kinh tế CafeF (trực thuộc Công ty Cổ phần VCCORP) tổ chức hôm 9/9 tại Hà Nội.
Trong đó, các yếu tố then chốt cho sự phát triển này, bao gồm việc khai thác năng lực nội tại, giải quyết các rào cản thể chế, và đặc biệt là thúc đẩy chuyển đổi số một cách quyết liệt.
Tọa đàm "Cơ hội vươn mình từ chuyển đổi số: Câu chuyện tiên phong từ ứng dụng VNeID và ngành Tài chính Ngân hàng" hôm 9/9 tại Hà Nội.
Bài học từ Estonia: "Đi thẳng vào tri thức"
Estonia, một quốc gia chỉ có 1,3 triệu dân, đã trở thành một hình mẫu toàn cầu về chính phủ điện tử và kinh tế số. Theo số liệu, GDP danh nghĩa của Estonia đã tăng từ 4,01 tỷ USD năm 1993 lên 42,76 tỷ USD vào năm 2024 . GDP bình quân đầu người của họ cũng có sự tăng trưởng ngoạn mục, từ khoảng 2.685,91 USD/người năm 1993 lên 31.170,09 USD/người vào năm 2024.
Sự thành công này được lý giải bằng một chiến lược phát triển độc đáo: "Đi thẳng vào phát triển kiến thức và chuyển đổi số" .
Estonia đã xây dựng một nền kinh tế gần như tự do, với khả năng phục hồi cao nhờ vào các ngành dịch vụ công nghệ thông tin và chính phủ điện tử. Các dịch vụ số đã thấm sâu vào mọi mặt của đời sống, từ bỏ phiếu trực tuyến, khai thuế, cho đến việc thành lập doanh nghiệp chỉ trong vài phút. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy, một quốc gia nhỏ bé vẫn có thể tạo ra những đột phá lớn nếu biết lựa chọn hướng đi đúng đắn và táo bạo.
Khám phá năng lực nội tại của Việt Nam
Phát biểu tại Hội thảo, PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, đã đưa ra một góc nhìn sâu sắc về năng lực phi thường của dân tộc Việt Nam . Ông lập luận rằng, khả năng chiến thắng mọi kẻ thù dù trong hoàn cảnh nghèo khó nhất, là một minh chứng cho năng lực nội tại đặc biệt của người Việt. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng năng lực này vẫn chưa được khai thác triệt để trong bối cảnh phát triển kinh tế.
PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam phát biểu tại Tọa đàm.
Ông Thiên đã phân tích ba giai đoạn quan trọng của Việt Nam từ sau thống nhất đất nước:
Giai đoạn sau giải phóng miền Nam: Mặc dù đã xác định cách mạng khoa học kỹ thuật là cần thiết, nhưng Việt Nam vẫn chưa tìm ra cách để thực hiện.
“Chúng ta đã xác định ngay cách mạng khoa học kỹ thuật là điều cần thiết, ngay cả khi vừa trải qua chiến tranh, với biết bao khổ đau. Việc xác định đó là rất đúng đắn. Tuy nhiên, việc xác định là một chuyện, còn làm được hay không lại là chuyện khác. Chúng ta nhìn ra vấn đề nhưng chưa biết cách thực hiện. Vì thế, 20 năm sau mọi thứ vẫn như vậy”, PGS.TS Trần Đình Thiên phân tích.
Giai đoạn mở cửa: Việt Nam nhanh chóng tiếp nhận khái niệm kinh doanh tri thức, nhưng lại bị cản trở bởi "điểm nghẽn" về thể chế, khiến nguồn lực nội tại không được phát huy đầy đủ.
“20 năm sau, Việt Nam lại có một cơ hội khác. Đó là thời điểm bắt đầu mở cửa. Khi mở cửa, chúng ta chuyển sang kinh tế thị trường. Lúc đó, thế giới cũng đang nói về kinh doanh tri thức, và Việt Nam đã nhanh chóng tiếp nhận khái niệm này.
Thực tế, nhìn lại 20 năm thì Việt Nam vẫn nghèo, chưa làm giàu được nhưng nay Việt Nam đã nhận ra điểm nghẽn để giải quyết. Như ta biết điểm nghẽn của điểm nghẽn là thể chế. Ta mở ra kinh tế thị trường nhưng vẫn có điểm nghẽn, không phát huy được nội tại”.
Giai đoạn hiện tại: Đặt vấn đề "giải nghẽn" thể chế, xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng và gắn chặt với cuộc cách mạng công nghệ, theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Việt Nam có một "khí thế" và "niềm tin" để vượt lên mạnh mẽ, tạo ra một nền kinh tế sáng tạo.
Ông Thiên tin rằng Việt Nam đã có sẵn năng lực để xử lý những vấn đề khốc liệt nhất về số phận của dân tộc, và giờ đây, với sự kết hợp giữa kinh tế thị trường và kinh tế tri thức , Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển mạnh mẽ.
Vai trò quyết định của Chuyển đổi số và E-Vietnam
Để hiện thực hóa những tiềm năng đó, chuyển đổi số được xem là 1 trong những con đường ngắn và hiệu quả nhất. Ông Hoàng Trung Hải, Phó Tổng Giám đốc, Tư vấn, Dịch vụ Tài chính Ngân hàng, Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam, cho rằng, chúng ta cần nhận thấy những cơ hội rõ rệt để xây dựng một E-Vietnam (Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số).
Sự thay đổi cốt lõi này phải đến từ tầm quốc gia, với nguyên tắc lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm . Trong đó:
Đối với người dân: Có một nơi tin cậy để sử dụng các dịch vụ một cách thuận tiện nhất.
Đối với Chính phủ: Các nền tảng như VNeID sẽ tạo ra một cơ sở dữ liệu đồng nhất, chuẩn xác, minh bạch, giúp công tác quản lý hiệu quả hơn và chống được tiêu cực, tham nhũng.
Đối với doanh nghiệp (đặc biệt là ngân hàng): Có một nền tảng tin cậy để thực hiện giao dịch, giúp giảm chi phí đầu tư. Hơn nữa, đây là cơ hội để tiếp cận những khách hàng mới, những người chưa có điều kiện sử dụng dịch vụ ngân hàng truyền thống, thông qua các kênh ứng dụng số.
Ông Hoàng Trung Hải, Phó Tổng Giám đốc, Tư vấn, Dịch vụ Tài chính Ngân hàng, Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam.
Một ví dụ điển hình được ông Hải đưa ra là việc Chính phủ tặng quà cho người dân nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Ngay sau khi có thông báo liên kết tài khoản ngân hàng với VNeID để nhận tiền, nhiều người đã nhận được tiền vào tài khoản một cách nhanh chóng.
Điều này chứng tỏ, một ứng dụng nền tảng cho chuyển đổi số quốc gia có sức lan tỏa mạnh mẽ và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và cả cơ quan Chính phủ.
Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cũng tin rằng E-Vietnam hoàn toàn có thể trở thành hiện thực, không phải trong một tương lai xa xôi, mà ngay trong thập kỷ này, mặc dù dân số chúng ta gấp 100 lần Estonia.
“Thời gian qua, chúng ta đã chứng kiến những thay đổi rất lớn của đất nước. Thậm chí có lúc doanh nghiệp chưa thay đổi nhanh bằng Chính phủ trong việc ngày càng tinh gọn bộ máy. Quyết tâm cải cách của Đảng và Chính phủ đã tạo nền tảng để quốc gia bứt phá.
Một minh chứng rõ rệt là VNeID. Đây là công cụ mang lại lợi ích rất lớn”, ông Hưng nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank.
Các chuyên gia đều đồng thuận rằng, nhìn sự phát triển thần kỳ của Estonia không phải là một câu chuyện cổ tích, mà là kết quả của một chiến lược đúng đắn và quyết liệt. Việt Nam, với tiềm năng nội tại mạnh mẽ và sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, đang đứng trước một cơ hội lớn để làm được điều tương tự.
Bằng việc giải quyết những "điểm nghẽn" thể chế, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển, và lấy chuyển đổi số làm đòn bẩy, Việt Nam có thể vươn mình, trở thành một nền kinh tế sáng tạo và thịnh vượng. Câu chuyện của Estonia là một lời nhắc nhở tầm nhìn và quyết tâm hành động là quan trọng.
