Quét quảng cáo "nổ", thị trường thực phẩm chức năng trầm lắng

Hết thời quảng cáo "nổ"

Ngày 14.10, một ngày sau khi DJ Ngân 98 bị bắt tạm giam để điều tra về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, thị trường thực phẩm chức năng "nín thở" chờ diễn biến mới. Dễ nhận thấy các phiên livestream, các shop chuyên bán hàng thực phẩm trên TikTok và một số sàn thương mại điện tử đã rời đi khá nhiều. Nhiều chủ shop chuyên kinh doanh thực phẩm chức năng trước đây cũng rao bán, sang nhượng lại shop để chuyển hướng kinh doanh khác. Đỗ Huyền, chủ một kênh TikTok chuyên bán thực phẩm bổ sung magie nhập khẩu, chia sẻ: "Từ sau đợt truy quét đến nay thì chúng tôi vừa bán vừa run, không biết có bị sai sót gì không, nhất là khi thấy các KOL lần lượt bị cơ quan chức năng bắt giữ. Khách hàng gần đây cũng yêu cầu cao hơn nên sức mua rất chậm".

ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH

Trên mạng xã hội Facebook, những nhân vật nổi tiếng chuyên bán hàng online như V.H.L, Đ.D.B… đã không còn hoạt động. Ngân 98 là gương mặt hiếm hoi vẫn xuất hiện thường xuyên trên trang cá nhân để chia sẻ về sinh hoạt cá nhân, hoạt động biểu diễn… trước khi bị bắt. Một KOL nổi tiếng khác là Đ.D.B thì đã im lặng từ hơn một tháng qua. Bài viết cuối cùng của Đ.D.B là để thông báo tạm ngừng kinh doanh, tuân thủ quyết định của Cục Quản lý dược. "Trong thời gian này, công ty chúng tôi không phân phối và không bán bất kỳ sản phẩm nào ra thị trường thông qua fanpage và TikTok, mọi sản phẩm đang bán dưới các nickname tài khoản đã nêu trên hiện nay đều là những sản phẩm khác hoàn toàn và không liên quan đến công ty VB Group cũng như thương hiệu Hanayuki", Đ.D.B viết.

Chị T.D.Y, một chủ kênh chuyên phân phối thực phẩm chức năng qua mạng, thừa nhận vừa bị phạt 10 triệu đồng do vi phạm chứng từ xuất xứ một lô hàng nhập khẩu nên cũng phải thận trọng hơn và ít quảng cáo hơn trước. Sắp tới, chị sẽ chuyển hướng làm đại lý phân phối cho các mặt hàng gia dụng khác chứ kinh doanh thực phẩm, mỹ phẩm ngày càng rủi ro.

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Trần Công Hoan, Giám đốc vận hành SwiftHub, chuyên hoàn tất đơn hàng trên sàn cho các shop online, xác nhận: "Từ sau khi cơ quan chức năng quyết liệt truy quét các mặt hàng liên quan đến sức khỏe, an toàn thực phẩm, khá nhiều chủ shop trên sàn thương mại điện tử đã ngừng kinh doanh vì không đáp ứng được các yêu cầu về giấy phép, chứng nhận chất lượng. Trước đó thị trường mỹ phẩm, thực phẩm chức năng rất lộn xộn, bát nháo, nhưng hiện nay thì rất trầm lắng, rất ít sản phẩm mới được cấp phép".

Theo ông Trần Công Hoan, các thông tin gần đây liên quan đến việc xử lý các sai phạm liên quan đến lãnh đạo, cựu lãnh đạo cơ quan quản lý chuyên ngành dược cũng như việc bắt giữ các KOL bán hàng giả như Quang Linh Vlogs, Hằng Du mục, Thùy Tiên hay mới đây nhất là Ngân 98 đã tạo ra nhiều hiệu ứng đối với thị trường. Đây là cơ hội cho những doanh nghiệp sản xuất có nhà máy đạt chuẩn, có kênh bán hàng lâu năm. Hiện nay các nhà máy sản xuất này lấn sân lên sàn để bán hàng trực tiếp và "đè bẹp" các đại lý trung gian, vốn chỉ mua đi bán lại kiếm lời.

Cần siết chặt trong các lĩnh vực khác

Chị Phương Nguyễn (ngụ P.Cát Lái, TP.HCM), thường xuyên mua sắm trên mạng, chia sẻ: "Đối với sản phẩm thực phẩm chức năng và mỹ phẩm, tôi nhận thấy gần đây không còn lộn xộn, mặc dù vẫn còn một số kênh bán hàng xách tay. Tuy nhiên, các mặt hàng điện tử, gia dụng khác thì vẫn còn tình trạng quảng cáo không đúng sự thật". Theo chị Phương, mới đây chị mua phải một sản phẩm nhái và không đạt chuẩn thông tin trên sản phẩm. Chủ shop khi giới thiệu thì bảo là hàng Nhật nhưng khi nhận hàng thì trên bao bì có dòng chữ "Made in PRC". Chị Phương mong muốn cơ quan quản lý xử lý tận gốc những shop bán hàng giả trên sàn giống như siết chặt quản lý mỹ phẩm và thực phẩm chức năng.

ẢNH: QLTT

Một lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) thông tin từ đầu năm đến nay, Cục đã ban hành 23 văn bản yêu cầu các website, ứng dụng bán hàng, sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện biện pháp ngăn chặn và gỡ bỏ đối với các sản phẩm vi phạm. Kết quả, các đơn vị phối hợp gỡ bỏ 44.446 sản phẩm và chặn 12.414 gian hàng vi phạm. Các sản phẩm được yêu cầu rà soát thuộc danh mục sản phẩm kinh doanh có điều kiện như: Thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sữa; sản phẩm cấm kinh doanh; sản phẩm từ động vật trong sách đỏ, sản phẩm vi phạm an ninh quốc gia và một số loại sản phẩm thường bị làm giả khác như đồ gia dụng, giày dép, thời trang. Cục cũng phối hợp với các lực lượng chức năng xử lý các trường hợp website/ứng dụng có dấu hiệu vi phạm trong thương mại điện tử, chuyển xử lý vi phạm đối với hơn 120 website/ứng dụng có dấu hiệu vi phạm pháp luật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bên cạnh đó, thực tế kiểm tra cho thấy có không ít nhà bán hàng gắn logo "đã thông báo" hoặc "đã đăng ký" lên website, dù chưa nhận được xác nhận từ Bộ Công thương. Hành vi này bị coi là giả mạo thông tin và có thể bị phạt từ 10 - 20 triệu đồng đối với logo "đã thông báo", và từ 20 - 30 triệu đồng đối với logo "đã đăng ký".

Theo Bộ Công thương, trong thời gian tới dự thảo luật Thương mại điện tử sẽ quy định việc lưu trữ dữ liệu livestream trong vòng 1 năm, nhằm đảm bảo tính minh bạch và dễ dàng truy cứu khi xảy ra tranh chấp hoặc khiếu kiện. Ngoài ra, dự thảo cũng đang tập trung vào việc thiết lập các quy định mới về bán hàng livestream và tiếp thị liên kết, hai lĩnh vực đang phát triển nhanh và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế số. 

Trong bối cảnh đó, vai trò của KOL (người nổi tiếng) và KOC (người có sức ảnh hưởng) cũng được siết chặt. KOL và KOC có trách nhiệm đảm bảo tính minh bạch và chính xác của thông tin. Họ phải xác minh mọi thông tin trước khi quảng bá và minh bạch về việc được tài trợ. Đồng thời, KOL và KOC không được phóng đại công dụng hay tính năng của sản phẩm và phải chịu trách nhiệm liên đới nếu nội dung quảng cáo sai sự thật. Họ cũng có nghĩa vụ giải quyết khiếu nại và tranh chấp phát sinh từ thông tin mà mình đã cung cấp, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Việc vi phạm các quy định về quảng cáo có thể dẫn đến các chế tài như phạt tiền, buộc gỡ bỏ quảng cáo sai sự thật và cải chính thông tin. Trong trường hợp nghiêm trọng, KOL và KOC có thể bị cấm tham gia các hoạt động quảng cáo từ 1 - 5 năm.