Niềm tin xói mòn từ thực phẩm bẩn, hàng giả
Phát biểu tại hội thảo “Truyền thông ngành thực phẩm: Nhận diện khủng hoảng và giải pháp bền vững cho TP.HCM", sáng 4/6, bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực - Thực phẩm TP.HCM, cho biết chưa bao giờ ngành thực phẩm đối mặt với áp lực truyền thông lớn như hiện nay.
Theo bà Chi, vụ điển hình gần nhất là tin đồn trứng gà giả, vụ quảng cáo kẹo Kera sai sự thật không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm niềm tin người tiêu dùng bị xói mòn. Điều này khiến các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc lao đao, hàng nghìn sản phẩm không bán được.
Hàng giả tràn lan làm xói mòn niềm tin người tiêu dùng vào ngành thực phẩm. (Ảnh: QLTT)
"Thông tin sai lệch có thể nhanh chóng thổi bùng thành 'cơn bão truyền thông', gây thiệt hại không chỉ cho doanh nghiệp mà còn làm gián đoạn cả chuỗi cung ứng. Kéo theo ảnh hưởng nghiêm trọng đến người nông dân, nhà phân phối, người lao động; gây hoang mang dư luận.
Không thể phủ nhận, truyền thông có sức mạnh trong việc định hướng nhận thức và hành vi tiêu dùng. Trong thị trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay, doanh nghiệp nào cũng muốn tiếp cận thị trường nhanh. Nhưng truyền thông, quảng cáo dù sáng tạo đến đâu cũng phải dựa trên sự thật, tuyệt đối không được vượt quá giới hạn của pháp luật, đặc biệt là các quy định về an toàn thực phẩm”, bà Kim Chi nhấn mạnh.
Chủ tịch Hiệp hội Lương thực - Thực phẩm TP.HCM nói thêm một ngành thực phẩm mạnh không chỉ là ngành sản xuất giỏi, mà còn cần minh bạch, hành xử có trách nhiệm và doanh nghiệp sẵn sàng đối thoại với người tiêu dùng.
Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, ông Trần Trọng Dũng, cũng cho rằng TP.HCM đang chịu áp lực lớn từ các làn sóng thông tin sai lệch, quảng cáo sản phẩm, hàng hóa không đúng sự thật.
Cùng với đó, sự bùng phát của thực phẩm kém chất lượng, hàng gian hàng giả đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng và uy tín thương hiệu quốc gia.
Theo ông Dũng, trong thời đại số, khi mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số phát triển nhanh, thông tin được lan truyền với tốc độ chưa từng có, cũng kéo theo nguy cơ nhiễu loạn, tin sai sự thật, quảng cáo gian dối và lợi dụng truyền thông để trục lợi.
Hàng giả, hàng nhái vừa bị lực lượng chức năng phát hiện tại TTTM Saigon Square. (Ảnh: QLTT)
Do vậy, vai trò của báo chí càng quan trọng, đòi hỏi cao hơn bao giờ hết trách nhiệm của người làm báo. Đó là sự trung thực, khách quan, kiểm chứng từng thông tin, bài viết.
Cần có cái nhìn công bằng với ngành thực phẩm
Theo bà Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM, với vị thế là trung tâm kinh tế của cả nước, mọi chuyển động dù nhỏ tại TP.HCM trong lĩnh vực thực phẩm đều có sức lan tỏa mạnh mẽ, tạo hiệu ứng sâu rộng trong dư luận.
Đặc biệt, sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội và các nền tảng công nghệ mới trong phân phối, kinh doanh thực phẩm, đã khiến môi trường truyền thông trở nên phức tạp rất nhiều.
Bà Lan cho rằng làm truyền thông trong lĩnh vực này cần sự tỉnh táo và trách nhiệm. Một bài viết đúng, đủ, kịp thời có thể làm thay đổi hiệu quả quản lý, giúp cơ quan chức năng kiểm soát tình hình tốt hơn; người dân và doanh nghiệp thụ hưởng hiệu quả tích cực.
Do vậy, báo chí có vai trò quan trọng, then chốt trong công tác đảm bảo an toàn thực phẩm, đặc biệt tại đô thị đặc thù như TP.HCM. TP cũng là địa phương duy nhất cả nước có một cơ quan chuyên trách, đảm nhận nhiệm vụ quản lý toàn diện lĩnh vực thực phẩm từ sản xuất đến tiêu dùng.
Thực phẩm bẩn ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh nghiệp thực phẩm làm ăn nghiêm túc, có trách nhiệm với thị trường. (Ảnh minh họa: T. Tân)
“Điện thoại tôi luôn mở. Chúng tôi không bao giờ giấu thông tin, nhưng phải tôn trọng quá trình điều tra trước khi công bố. Không thể nóng vội hay vì hiệu ứng truyền thông mà đưa tin khiến doanh nghiệp bị tổn hại, người tiêu dùng hoang mang. Vì thực tế đã có nhiều vụ việc, chỉ vì thông tin chưa được xác thực lan truyền trên mạng xã hội, dẫn đến làn sóng tẩy chay, gây thiệt hại cho doanh nghiệp, rất khó khắc phục hậu quả.
Truyền thông sai lệch không chỉ làm tổn hại uy tín một doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng đến cả chuỗi sản xuất - cung ứng, làm lung lay niềm tin xã hội vào ngành thực phẩm", bà Lan nói.
Bà cho rằng trong khi ngành chức năng nỗ lực cung cấp thông tin minh bạch, nhanh chóng và chính xác, thì các cơ quan báo chí, truyền thông cần có sự hợp tác, thận trọng trong cách tiếp cận và xử lý thông tin.
Đồng thời, cần có cái nhìn công bằng, khách quan đối với ngành thực phẩm hiện nay. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động nâng cao chất lượng, áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất an toàn. Việc đánh giá một sản phẩm cần dựa trên số liệu, phân tích rủi ro cụ thể, không nhìn nhận cảm tính, phiến diện từ một vài sự cố cá biệt.
Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM nói thêm việc thanh, kiểm tra an toàn thực phẩm đang gặp không ít khó khăn. Nhất là lấy mẫu, kiểm tra đột xuất tại doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, do vướng mắc về pháp lý và điều kiện thực thi. Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM đang kiến nghị bổ sung, sửa đổi một số quy định trong Luật Thanh tra, để có thể nâng cao hiệu quả kiểm soát, xử lý trong thời gian tới.
Nếu không có công cụ pháp lý đủ mạnh và cơ chế vận hành linh hoạt, thì dù có nỗ lực đến đâu, việc kiểm tra, giám sát cũng khó đạt được hiệu quả như mong đợi.
Xây dựng danh sách “trắng” và “đen”
Ông Nguyễn Ngọc Hồi - Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, cho biết Sở đang xây dựng danh sách “trắng” và “đen” (white-list và black-list) gồm các KOL, KOC và các đơn vị có hoạt động truyền thông trong lĩnh vực thực phẩm, để hỗ trợ doanh nghiệp và người tiêu dùng nhận diện đúng nguồn thông tin.
Danh sách này sẽ được cập nhật và công bố công khai, giúp làm rõ đâu là người truyền thông có trách nhiệm, đáng tin cậy; cũng như những cá nhân, tổ chức cần được cảnh giác khi đưa tin hay quảng bá sản phẩm.
