Thời gian vừa qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã 2 lần điều chỉnh tăng lãi suất điều hành. Trao đổi với phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết việc điều chỉnh lãi suất được tính toán dựa trên một số cơ sở.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà. Ảnh: VTV
Thứ nhất, xu hướng đẩy nhanh thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất nhanh và mạnh của các ngân hàng trung ương trên thế giới để đối phó với lạm phát cao.
Thứ hai, trong nước, lạm phát chung trong tầm kiểm soát, nhưng chỉ dấu quan trọng trong điều hành chính sách tiền tệ là lạm phát cơ bản. Xu hướng lạm phát cơ bản tiếp tục tăng.
Thứ ba, đồng USD tăng giá mạnh gây áp lực mất giá lên hầu hết các đồng tiền trên thế giới. Để giữ cho VND không bị mất giá quá lớn, gây bất ổn vĩ mô, NHNN đã tăng lãi suất để duy trì sức hấp dẫn của VND, hỗ trợ ổn định tỉ giá.
Thứ tư, ngay từ đầu năm, để đẩy nhanh quá trình phục hồi kinh tế, các tổ chức tín dụng đã tăng cường cho vay. Tín dụng tăng nhanh trong khi huy động vốn tăng rất chậm đã khiến hệ thống ngân hàng gặp khó khăn về thanh khoản do thiếu vốn. Do đó, việc tăng lãi suất giúp các ngân hàng thu hút thêm nguồn vốn. Từ đó, có thể đáp ứng nhu cầu tín dụng của người dân, doanh nghiệp.
Theo Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà, NHNN cho rằng mức tăng 2 lần, mỗi lần 1% như các bước điều chỉnh trước đây đã đưa lãi suất về tương đương giai đoạn trước dịch COVID-19 là phù hợp với xu hướng của toàn cầu. Lãi suất tăng là hợp lý để kiểm soát lạm phát và ổn định nguồn vốn cho hệ thống ngân hàng, hỗ trợ ổn định tỉ giá.
Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường tiền tệ trong nước, quốc tế, dự báo lạm phát và lãi suất thị trường để điều hành lãi suất phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ.
Trao đổi với Báo Người Lao Động, ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, nhận định ở giai đoạn nhiều rủi ro về lạm phát, về thị trường tài chính tiền tệ hiện nay, các nước siết chặt dần biện pháp chính sách tiền tệ. Việt Nam không thể tránh được việc buộc phải siết chặt chính sách tiền tệ. Dự báo năm 2023, các nước sẽ tiếp tục xu hướng siết chặt chính sách tiền tệ và sau đó là đến chính sách tài khóa.
Tuy nhiên, sang năm 2023,đã có một số xu hướng xuất hiện cho thấy rủi ro bên ngoài bắt đầu hạ nhiệt, Cho dù Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất rất mạnh nhưng biến động tỉ giá, áp lực của đồng đô la không rõ nét như thời điểm trước, đồng thời Fed cũng đưa ra tín hiệu sẽ tiếp tục cân nhắc tăng lãi suất nhưng ở cường độ nhẹ hơn, có thể tăng kéo dài trong 2023. Mục tiêu chống lạm phát vẫn còn nhưng giảm nhiệt dần.
Với những điều kiện cơ bản như ổn định kinh tế vĩ mô vẫn rất tốt, Việt Nam có điều kiện để tận dụng cơ hội này để thúc đẩy tăng trưởng vào năm 2023, khi các biện pháp cứng rắn của các ngân hàng trung ương có thể giảm nhiệt.
Trước đó, trong các ngày 22-9 và 24-10, NHNN đã quyết định tăng một loạt lãi suất điều hành.
Nhiều ý kiến lo ngại về khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp khi mặt bằng lãi suất tăng lên. Tại phiên họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết NHNN trong quá trình điều hành luôn luôn chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung vốn cho các đối tượng ưu tiên, các tổ chức kinh doanh.
Bên cạnh đó, NHNN có quy định trần lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên, bảo đảm cho 5 lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ. Các doanh nghiệp đủ điều kiện đều có thể tiếp cận nguồn vốn với lãi suất thấp hơn lãi suất thị trường. Cuối tháng 8 và đầu tháng 9 vừa qua, NHNN cũng điều chỉnh hạn mức tín dụng của các tổ chức tín dụng. Trong đó, NHNN tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng tập trung vốn vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh ưu tiên như là xăng dầu hay các mặt hàng thiết yếu của nền kinh tế.
NHNN tập trung chỉ đạo bảo đảm cho tăng trưởng tín dụng phù hợp với kinh tế vĩ mô và bảo đảm cho khả năng tiếp cận vốn của nền kinh tế cũng như các doanh nghiệp.
Ghi nhận của Báo Người Lao Động gần đây cho thấy lãi suất huy động tiếp tục nhích lên ở một số ngân hàng thương mại, mức lãi suất 9%/năm xuất hiện ngày càng nhiều ở các kỳ hạn từ 6 tháng trở lại. Dù vậy, đã có những tín hiệu tích cực nhất định khi một số ngân hàng thương mại công bố giảm lãi suất cho vay.
