Hôm 31/7, ca sĩ Tố My thông báo phải hủy kế hoạch tham gia show nhạc kịch tại TP HCM để nhập viện điều trị sau chẩn đoán phình động mạch não.
Tố My kể cuối năm 2023 cô từng nhập viện cấp cứu vì sự cố sức khỏe, được chẩn đoán bị tổn thương mạch máu não do làm việc quá sức và có thói quen tắm đêm. Sau thời gian điều trị tạm ổn, gần cuối tháng 7 vừa qua, nhận thấy sức khỏe bản thân không tốt, cô đi khám và được thông báo đoạn động mạch não tiếp tục phình to lên, buộc phải nhập viện theo dõi.
Phình động mạch não là gì?
Phình động mạch não là tình trạng một đoạn mạch máu trong não bị giãn phồng bất thường, tạo thành một khối u nhỏ. Nếu phình động mạch bị rò rỉ hoặc vỡ, máu sẽ tràn vào não, gây nên một dạng đột quỵ xuất huyết nghiêm trọng. Tình trạng này thường xảy ra tại khoảng trống giữa não và lớp màng mỏng bao bọc xung quanh, gọi là xuất huyết dưới nhện.
Dù vậy, phần lớn các trường hợp phình động mạch não không bị vỡ và không gây triệu chứng rõ rệt. Nhiều người chỉ tình cờ phát hiện mình có phình động mạch khi đi kiểm tra hình ảnh não vì một lý do sức khỏe khác.
Việc điều trị các túi phình chưa vỡ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, nhằm ngăn ngừa nguy cơ vỡ trong tương lai. Bệnh nhân cần trao đổi kỹ với bác sĩ để được tư vấn hướng điều trị phù hợp, dựa trên kích thước, vị trí túi phình, các yếu tố nguy cơ cá nhân và tình trạng sức khỏe tổng thể.
Ca sĩ Tố My nhập viện điều trị bệnh phình động mạch não, hôm 31/7.
Triệu chứng
Phình động mạch não bị vỡ là một tình trạng cấp cứu nghiêm trọng, thường khởi phát bằng cơn đau đầu đột ngột và dữ dội, được nhiều người mô tả là "cơn đau đầu tồi tệ nhất từng trải qua". Kèm theo đó có thể là buồn nôn, cứng cổ, nhìn mờ hoặc nhìn đôi, nhạy cảm với ánh sáng, co giật, sụp mí, mất ý thức hoặc lú lẫn.
Theo chuyên gia y học, trong một số trường hợp, phình động mạch có thể rò rỉ nhẹ trước khi vỡ hoàn toàn, gây ra cơn đau đầu cảnh báo nghiêm trọng. Với phình động mạch chưa vỡ, thường không có triệu chứng, đặc biệt nếu kích thước nhỏ. Tuy nhiên, nếu khối phình lớn và gây chèn ép lên mô não hoặc dây thần kinh, người bệnh có thể cảm thấy đau phía sau một mắt, thay đổi thị lực (như nhìn đôi), sụp mí, đồng tử giãn, tê hoặc yếu một bên mặt.
Khi gặp các dấu hiệu như đau đầu dữ dội đột ngột, đau đầu kèm buồn nôn, thay đổi ý thức hoặc co giật, người bệnh cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức.
Nguyên nhân
Phình động mạch não phát triển khi thành động mạch trong não trở nên yếu đi. Tình trạng này thường hình thành tại các chỗ phân nhánh của động mạch - nơi các mạch máu nhỏ tách ra từ một mạch lớn hơn - vì đây là những vị trí chịu nhiều áp lực hơn.
Mặc dù nguyên nhân chính xác khiến thành mạch yếu đi vẫn chưa rõ, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển phình động mạch hoặc khiến chúng vỡ.
Yếu tố nguy cơ
Nhiều yếu tố có thể làm suy yếu thành mạch máu trong não, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành hoặc gây vỡ phình động mạch. Những yếu tố phổ biến bao gồm tuổi cao, hút thuốc lá, tăng huyết áp, lạm dụng rượu, sử dụng ma túy (đặc biệt là cocaine) và một số loại nhiễm trùng máu. Người từng bị chấn thương sọ não cũng dễ gặp nguy cơ hơn.
Tiền sử gia đình cũng là một yếu tố đáng lưu ý. Nếu trong nhà có từ hai người thân cấp độ một như cha mẹ, anh chị em ruột hoặc con cái từng mắc phình động mạch não, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn bình thường.
Ngoài ra, một số bệnh lý di truyền cũng làm tăng nguy cơ, bao gồm bệnh thận đa nang, hội chứng Ehlers-Danlos – căn bệnh ảnh hưởng đến mô liên kết và có thể khiến thành mạch yếu đi – hẹp động mạch chủ (coarctation) và loạn sản cơ sợi, một dạng rối loạn ảnh hưởng đến cấu trúc mạch máu.
Biến chứng
Khi một động mạch phình bị vỡ, máu sẽ tràn vào khoảng không giữa não và màng bao quanh não, gây ra xuất huyết dưới nhện - một dạng đột quỵ có thể đe dọa tính mạng. Tình trạng này thường gây tổn thương não nghiêm trọng và để lại nhiều di chứng.
Một trong những biến chứng nghiêm trọng sau vỡ là co thắt mạch máu não – hiện tượng các mạch máu trong não bị thu hẹp đột ngột, làm giảm lưu lượng máu và có thể dẫn đến đột quỵ thứ phát. Ngoài ra, người bệnh có thể bị tràn dịch não (tích tụ dịch trong não khiến tăng áp lực nội sọ) hoặc gặp khó khăn trong vận động, nói năng, ghi nhớ, thậm chí rơi vào hôn mê hoặc tử vong.
Cách phòng ngừa
Dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ, một số thay đổi trong lối sống có thể giúp giảm khả năng hình thành hoặc vỡ phình động mạch não. Việc kiểm soát huyết áp tốt, bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu và tránh sử dụng chất kích thích như cocaine là những bước quan trọng. Duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống lành mạnh, vận động đều đặn và kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng góp phần giảm thiểu rủi ro.
Đối với những người có tiền sử gia đình hoặc mắc các bệnh lý di truyền liên quan đến phình động mạch, việc tầm soát sớm và trao đổi kỹ với bác sĩ chuyên khoa có thể giúp phát hiện nguy cơ tiềm ẩn và có hướng theo dõi phù hợp.
