Sóng điệp khúc là các sóng điện từ có tần số đặc trưng giống với tiếng chim hót vào buổi sáng - Ảnh: NATURE
Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature ngày 23-1, một nhóm nghiên cứu quốc tế từ Trung Quốc, Mỹ và Thụy Điển đã phát hiện hiện tượng sóng điệp khúc (chorus waves) ở cách Trái đất hơn 160.000 km. Hiện tượng không gian trên trước đây được cho là chỉ xảy ra gần các vùng từ trường lưỡng cực của Trái đất.
Sóng điệp khúc là các sóng điện từ có tần số đặc trưng giống với tiếng chim hót vào buổi sáng. Chúng được kích thích khi các hạt tích điện trong vũ trụ tương tác với từ trường Trái đất. Đây là một trong những hiện tượng dao động điện từ mạnh nhất trong không gian và đóng vai trò quan trọng trong vật lý không gian.
Nhà nghiên cứu Liu Chengming thuộc trường Đại học Hàng không Vũ trụ Bắc Kinh, tác giả chính của bài nghiên cứu, chia sẻ: "Chúng tôi quan sát được sóng điệp khúc với tần số dưới 100 Hz. Khi chuyển đổi các sóng này thành âm thanh, chúng tôi nghe được một bản 'điệp khúc không gian' giống như tiếng chim hót".
Nhóm nghiên cứu đã phân tích lượng dữ liệu khổng lồ từ Magnetospheric Multiscale Mission (MMS), một sứ mệnh thám hiểm Mặt trời và Trái đất. Họ phát hiện sóng điệp khúc trên ở khoảng cách hơn 160.000 km và cho rằng đây là kết quả của sự tương tác phi tuyến giữa sóng và các hạt điện tích.
Hiện tượng sóng điệp khúc không chỉ giúp các nhà khoa học giải đáp những câu hỏi quan trọng về vũ trụ mà còn mang lại nhiều ứng dụng thiết thực.
Sóng này đóng vai trò quan trọng trong việc tăng tốc các electron trong vành đai bức xạ của Trái đất, góp phần giải thích các hiện tượng năng lượng cao trong không gian. Ngoài ra, sóng điệp khúc cũng liên quan trực tiếp đến sự hình thành của cực quang dao động - những dải ánh sáng kỳ ảo xuất hiện ở các vùng cực.
Đặc biệt hiện tượng này có thể tác động đến thời tiết không gian, làm thay đổi các điều kiện môi trường xung quanh Trái đất, gây ảnh hưởng đến hoạt động ổn định của tàu vũ trụ và tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe của phi hành gia.
Phát hiện trên cung cấp cơ sở lý thuyết quan trọng cho việc mô hình hóa và dự báo chính xác thời tiết không gian, vốn có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo vệ tàu vũ trụ, cải thiện các sứ mệnh không gian và nghiên cứu sâu hơn về từ trường Trái đất.
