Khi "làm sạch" trở thành chiến lược sinh tồn
Theo nhóm nghiên cứu do hai nhà khoa học Ana Mateos và Jesús Rodríguez dẫn đầu, việc ăn xác động vật không chỉ là bản năng khi khan hiếm thức ăn mà còn là một chiến lược tiến hóa thông minh.
Các nhà khoa học khẳng định việc ăn xác động vật không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối mà là minh chứng cho khả năng thích nghi và tư duy sinh tồn vượt trội (Ảnh: Getty).
So với săn bắt, hành vi này giúp tiết kiệm năng lượng, trong khi vẫn mang lại nguồn thịt, mỡ và tủy giàu dinh dưỡng, những yếu tố quan trọng giúp bộ não người phát triển.
Trước đây, hành vi ăn xác chết bị xem là nguyên thủy và tiềm ẩn rủi ro lây nhiễm. Tuy nhiên, các bằng chứng sinh thái mới chỉ ra rằng xác thối lại là nguồn thực phẩm ổn định trong thời kỳ khan hiếm.
Khi một con thú lớn chết đi, nó cung cấp hàng tấn thịt, đủ nuôi sống nhiều loài trong đó có tổ tiên của con người.
“Những phát hiện gần đây cho thấy con người sớm đã biết tận dụng xác động vật để sinh tồn. Đó là nền tảng sinh học và xã hội cho sự tiến hóa của loài người”, nhà nghiên cứu Ana Mateos nhận định.
Lửa, công cụ và khả năng di chuyển
Con người cổ không chỉ ăn xác động vật mà còn phát triển nhiều cơ chế thích nghi để làm điều đó an toàn hơn.
Dạ dày với độ pH cao có khả năng tiêu diệt mầm bệnh, trong khi việc sử dụng lửa giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm trùng. Bên cạnh đó, khả năng di chuyển đường dài với mức tiêu hao năng lượng thấp giúp họ dễ dàng phát hiện xác động vật từ xa.
Theo nhà khoa học Jesús Rodríguez, sự ra đời của ngôn ngữ, dù ở giai đoạn sơ khai, đã cho phép con người tổ chức nhóm, chia sẻ thông tin và xua đuổi kẻ săn mồi lớn để tiếp cận nguồn thức ăn.
Những mảnh tước đá thô sơ cũng đủ để cắt qua lớp da dày, tách thịt và đập xương lấy tủy, cho thấy đây là một hành vi có chủ đích chứ không chỉ là bản năng.
Hành vi vượt lên bản năng
Từ những năm 1960, các bằng chứng khảo cổ ở châu Phi đã cho thấy người cổ ăn thịt, nhưng giới khoa học vẫn tranh luận liệu họ săn được mồi hay chỉ tận dụng xác chết. Trong nhiều thập kỷ, con người được xem như kẻ săn mồi thống trị, còn việc ăn xác chết bị coi là hành vi thấp kém.
Nghiên cứu của CENIEH đã thay đổi góc nhìn đó. Các nhà khoa học khẳng định việc ăn xác động vật không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối mà là minh chứng cho khả năng thích nghi và tư duy sinh tồn vượt trội.
Đây là bước chuyển từ bản năng sang ý thức, từ sinh vật sống nhờ may rủi thành loài biết tính toán để tồn tại.
“Ngày nay, chúng ta hiểu rằng mọi loài ăn thịt đều ăn xác thối ở mức độ nào đó. Nhưng với con người, hành vi này vượt ra khỏi bản năng mà còn mang ý nghĩa xã hội, văn hóa và sinh học”, Ana Mateos nói.
Và bà kết luận: “Nếu trước đây chúng ta tin rằng ăn thịt khiến con người tiến hóa, thì giờ đây, chính việc ăn xác chết mới là điều đã giúp chúng ta trở thành con người”.
