Nhóm nghiên cứu từ Viện SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence - Tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái Đất) tiết lộ rằng những vòng bong bóng giống như “vòng khói” lớn xuất hiện dưới nước là do cá voi lưng gù tạo ra.
Cá voi đang cố giao tiếp với con người
Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học quan sát thấy cá voi phát ra các vòng bong bóng độc đáo này trong lúc tương tác với con người trong tự nhiên.
Nhóm nghiên cứu của SETI cho rằng hành vi này thể hiện một nỗ lực có chủ ý nhằm thu hút sự chú ý của con người – giống như đang nói “xin chào”.
Trước đây, các vòng bong bóng chỉ được thấy khi cá voi lưng gù săn mồi hoặc khi con đực tạo chuỗi bong bóng để thu hút bạn tình.
Các nhà nghiên cứu cho rằng rất có thể cá voi đã cố gắng giao tiếp với con người từ nhiều năm trước, nhưng hiện tượng này chưa từng được nghiên cứu nghiêm túc cho đến bây giờ.
Họ cũng cho biết những vòng bong bóng này có thể giúp tinh chỉnh phương pháp tìm kiếm trí thông minh ngoài hành tinh – bằng cách mở ra hướng phát hiện những tín hiệu bất thường từ vũ trụ mà con người thường bỏ qua vì không nghĩ chúng được gửi cho mình.
Tiến sĩ Fred Sharpe, đồng tác giả nghiên cứu từ Đại học California - Davis, cho biết: “Chúng tạo ra các vòng bong bóng hướng về phía chúng tôi như một cách tương tác vui đùa, quan sát phản ứng hoặc giao tiếp theo cách nào đó.”
Hiện nay, nhóm WhaleSETI của viện SETI đang nghiên cứu xem liệu đây có thể là dấu hiệu cho thấy những loài sinh vật biển thông minh đang cố gắng trò chuyện với con người – tương tự như cách một nền văn minh ngoài hành tinh có thể tìm cách liên hệ với Trái Đất.
Các nhà khoa học đã phân tích 12 trường hợp cá voi lưng gù tạo vòng bong bóng xảy ra với 11 cá thể khác nhau từ năm 2019 - 2023 trong môi trường tự nhiên.
Tổng cộng, các nhân chứng đã ghi nhận 39 vòng bong bóng được nhìn thấy từ tàu du lịch ngắm cá voi, tàu nghiên cứu, tàu cá nhân và cả từ máy bay.
Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Marine Mammal Science, phát hiện rằng các vòng bong bóng được tạo ra trong ba hoàn cảnh chính: săn mồi, nghỉ ngơi và tò mò – trong đó sự tò mò là lý do phổ biến nhất.
Đã có 9 trường hợp cá voi thổi bong bóng gần thuyền và người đang bơi.
Trong những tình huống này, cá voi thường chủ động đến gần thuyền hoặc người mà không có dấu hiệu hung hăng, như vẫy đuôi hay phun nước từ lỗ thở.
Điều này được các nhà nghiên cứu xem là bằng chứng rõ ràng cho thấy cá voi cảm thấy thư giãn và muốn chơi đùa – đồng nghĩa với việc chúng cảm thấy thoải mái khi giao tiếp với con người ở gần.
Video cá voi thổi bong bóng "vòng khói" gần thuyền. Nguồn: SunLightOnWaterKona
Các vòng bong bóng thường được nhắm thẳng về phía con người và đi kèm các hành vi vui đùa khác như bơi vòng quanh thuyền hoặc trồi đầu lên quan sát người bơi.
Các nhà khoa học kết luận rằng những vòng bong bóng này có thể là cách cá voi nói: “Này, nói chuyện một chút nhé!” – giống như một đứa trẻ thổi bong bóng để gây sự chú ý.
Gợi mở tìm kiếm trí tuệ ngoài Trái Đất
Nhóm SETI cho rằng hành vi chưa từng được ghi nhận này ở cá voi lưng gù củng cố giả thuyết rằng sinh vật ngoài hành tinh có trí tuệ cũng có thể sẽ cố gắng liên hệ với con người.
Tiến sĩ Laurance Doyle, nhà khoa học của SETI và đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: “Giả thuyết quan trọng này được củng cố bởi sự tiến hóa độc lập của hành vi tò mò ở cá voi lưng gù.”
Bằng cách nghiên cứu các tương tác mới giữa cá voi và con người như một ví dụ về trí tuệ phi nhân loại, nhóm WhaleSETI đang phát triển các phương pháp để phát hiện và giải mã các tín hiệu tiềm năng từ không gian.
Viện SETI cho rằng các vòng bong bóng có thể là một nỗ lực có chủ đích của cá voi nhằm giao tiếp với con người mà chúng cho là thân thiện – chứ không đơn thuần là hành động chơi đùa.
Điều này tương tự như việc người ngoài hành tinh có thể nhắm vào các ăng-ten thu tín hiệu trên Trái Đất nếu họ muốn liên lạc với nhân loại.
Năm 2023, các nhà khoa học đã tiến hành một cuộc “trò chuyện” 20 phút với một con cá voi tên là Twain ở Alaska.
Họ phát các âm thanh gọi bầy của cá voi và Twain đã phản hồi bằng những âm thanh tương tự, đồng bộ về thời gian, giống như một cuộc trò chuyện thực sự.
Nghiên cứu đó chứng minh rằng cá voi có thể tương tác có chủ đích với con người, từ đó giúp các nhà khoa học SETI hiểu rõ hơn về trí thông minh phi nhân loại, điều có thể ứng dụng khi tìm kiếm sự sống trong không gian.
“Bằng cách tích hợp phát hiện của chúng tôi vào bối cảnh rộng hơn của Phương trình Drake, chúng tôi hy vọng sẽ hiểu rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện của trí thông minh có khả năng giao tiếp trong các nền văn minh ngoài hành tinh,” nhóm WhaleSETI chia sẻ.
(Theo Daily Mail, Scitechdaily)
