OPEC lạc quan: Kinh tế phục hồi, nguồn cung ngoài khối chững lại
Trong báo cáo hàng tháng mới công bố, OPEC đánh giá kinh tế toàn cầu đã "vượt kỳ vọng" trong nửa đầu năm nay và có nền tảng vững chắc để tiếp tục tăng trưởng ổn định trong nửa cuối năm, dù không loại trừ khả năng chững lại theo quý. Tổ chức này giữ nguyên dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu cho năm 2025 và 2026, sau khi điều chỉnh giảm hồi tháng 4.
Một điểm nổi bật trong báo cáo là điều chỉnh giảm dự báo nguồn cung từ các nước ngoài OPEC+. Cụ thể, OPEC dự kiến nguồn cung ngoài khối chỉ tăng 730.000 thùng/ngày trong năm 2026, giảm 70.000 thùng/ngày so với dự báo tháng trước.
Đáng chú ý nhất là triển vọng dầu đá phiến Mỹ - đối thủ cạnh tranh chính của OPEC+. OPEC hiện dự báo sản lượng "tight oil" (dầu đá phiến) của Mỹ sẽ giữ ở mức 9,05 triệu thùng/ngày vào năm 2026, thay vì tăng như trong các dự báo trước. Tháng 1, OPEC từng kỳ vọng con số này đạt tới 9,28 triệu thùng/ngày.
Theo OPEC, điều chỉnh này phản ánh việc các công ty dầu đá phiến tiếp tục duy trì kỷ luật đầu tư, hiệu quả khai thác cải thiện, hoạt động khoan giảm tốc, và sản lượng khí đồng hành tăng lên ở các mỏ chủ chốt.
Diễn biến này được OPEC+ đánh giá là thuận lợi, giúp liên minh này dễ điều tiết thị trường hơn sau nhiều năm cạnh tranh gay gắt với dầu đá phiến Mỹ - lực lượng từng gây áp lực giảm giá mạnh lên thị trường. Một số nguồn tin cho rằng quyết định tăng sản lượng nhanh hơn dự kiến trong tháng 5 đến tháng 7 năm nay của OPEC+ cũng nhằm giành lại thị phần từ Mỹ.
Về phía mình, OPEC+ đã nâng sản lượng 180.000 thùng/ngày trong tháng 5, lên 41,23 triệu thùng/ngày. Tuy nhiên, mức tăng này vẫn thấp hơn hạn ngạch mới (cho phép tăng 411.000 thùng/ngày từ tháng 5). Một số quốc gia, như Iraq, tự nguyện cắt giảm sâu để bù cho giai đoạn khai thác vượt mức trước đó. Kazakhstan cũng giảm sản lượng nhẹ, nhưng vẫn vượt hạn ngạch được phân bổ.
Ngày 13/6, giá dầu tăng mạnh, tiến sát mốc 80 USD/thùng sau khi các cuộc không kích giữa Israel và Iran làm dấy lên lo ngại về nguồn cung trong khu vực (Ảnh: The Nation).
Địa chính trị “đổ dầu vào lửa” thị trường
Dù cán cân cung cầu đang có những chuyển biến, yếu tố chi phối mạnh mẽ thị trường hiện nay lại là căng thẳng địa chính trị, đặc biệt giữa Iran và Israel.
Trong tuần qua, Israel đã không kích các cơ sở quân sự và hạt nhân tại Iran, khiến giá dầu có lúc tăng vọt sát mốc 80 USD/thùng. Lo ngại về gián đoạn nguồn cung từ Trung Đông - khu vực vốn bất ổn - ngay lập tức phủ bóng lên các dự báo lạc quan.
Trước diễn biến phức tạp này, các CEO ngành năng lượng đều tỏ ra thận trọng. Tại hội nghị Energy Asia ở Kuala Lumpur, ông Lorenzo Simonelli, Chủ tịch kiêm CEO tập đoàn công nghệ năng lượng Baker Hughes, chia sẻ với CNBC: “Theo kinh nghiệm của tôi, đừng bao giờ cố dự đoán giá dầu vì bạn chắc chắn sẽ sai”. Ông cho biết tình hình đang diễn biến nhanh và khó lường, đồng thời nhấn mạnh Baker Hughes sẽ "chờ xem" và theo dõi sát để đưa ra quyết định phù hợp với từng dự án.
Cũng tại hội nghị, bà Meg O’Neill, CEO tập đoàn dầu khí Australia Woodside Energy, cho biết công ty đang theo dõi chặt chẽ tác động từ xung đột Iran - Israel. Theo bà, giá dầu kỳ hạn đã biến động mạnh chỉ trong vài ngày gần đây.
Điều bà O’Neill đặc biệt lo ngại là nguy cơ gián đoạn tại eo biển Hormuz - nơi khoảng 20% lượng dầu toàn cầu được vận chuyển qua mỗi ngày. “Nếu dòng chảy qua eo Hormuz bị cản trở, giá dầu sẽ tăng mạnh hơn nữa vì các nước sẽ phải vật lộn để đảm bảo nhu cầu năng lượng của mình”, bà cảnh báo.
Hiện tại, theo Trung tâm Thông tin Hàng hải Liên hợp (JMIC), eo biển Hormuz vẫn đang hoạt động bình thường, dù vẫn có nhiều đồn đoán về khả năng Iran sẽ phong tỏa khu vực này để trả đũa. JMIC cho biết chưa có thông tin xác thực về một cuộc phong tỏa, nhưng tình hình đang được theo dõi “rất sát”.
Bà O’Neill cũng lưu ý rằng giá dầu và khí đốt luôn chịu ảnh hưởng lớn từ địa chính trị - điều đã được chứng minh qua các sự kiện lớn như Thế chiến II hay cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970. Dù vậy, giống ông Simonelli, bà từ chối đưa ra bất kỳ dự đoán cụ thể nào về giá dầu: “Có nhiều thứ có thể đoán được nhưng với giá dầu trong 5 năm thì tôi không dám đánh cược”.
Giằng co giữa cung - cầu và rủi ro địa chính trị
Thị trường dầu mỏ bước vào nửa cuối năm với hai lực kéo trái chiều. Một bên là sự lạc quan từ OPEC về đà phục hồi kinh tế và dấu hiệu chững lại của nguồn cung ngoài khối - những yếu tố tạo điều kiện cho OPEC+ duy trì vai trò dẫn dắt thị trường.
Tuy nhiên, bên kia là những rủi ro khó đoán từ Trung Đông - khu vực trọng yếu của ngành năng lượng, nơi chỉ một cuộc khủng hoảng bất ngờ cũng có thể làm chao đảo cán cân cung cầu toàn cầu. Trong khi OPEC tin rằng mình có thể kiểm soát thị trường bằng các chính sách sản lượng, các tập đoàn dầu khí lớn lại chọn cách giữ khoảng cách với các dự báo, điều này phản ánh sự cảnh giác cao độ trong môi trường đầy biến động.
Trong bối cảnh đó, sự thận trọng, linh hoạt và khả năng thích ứng nhanh với diễn biến địa chính trị sẽ là yếu tố then chốt quyết định thành công, không chỉ cho các nhà sản xuất dầu, mà cho cả các quốc gia nhập khẩu và các nhà đầu tư toàn cầu.
