Từ điện thoại đến xe điện
Trong khi các thương hiệu điện thoại như Xiaomi, Honor, Huawei chiếm thị phần lớn và quen mặt ở nhiều nơi trên thế giới, ít ai biết đến Transsion – công ty có lượng smartphone bán ra đứng thứ 4 trên thế giới nhưng lại không hề bán sản phẩm của mình ở quê nhà Trung Quốc.
Có trụ sở tại Thâm Quyến và bắt đầu kinh doanh từ năm 2006, Transsion không theo con đường quen thuộc là mở rộng ra châu Á, mà chọn cho mình thị trường châu Phi, ban đầu bán máy phổ thông ở đây từ năm 2008, trước khi chuyển sang điện thoại thông minh từ năm 2014.
Transsion sở hữu hàng loạt thương hiệu quen thuộc với người dân châu Phi, bao gồm Infinix, Tecno và Itel, nổi tiếng đến nỗi được gọi là "vua smartphone châu Phi". Năm 2024, công ty đã mang 9,3 triệu điện thoại thông minh đến lục địa, chiếm khoảng 50% thị phần, vượt mọi đối thủ nổi tiếng.
Cũng giống như bao công ty Trung Quốc khác, sau khi chinh phục thị trường điện thoại ở Châu Phi, Transsion hiện tại muốn "sở hữu" cả những con đường ở đây.
Công ty đến từ Trung Quốc bắt đầu chuyển sang cuộc cạnh tranh xe điện của châu lục khi ra mắt dòng xe hai bánh chạy điện TankVolt tại Uganda vào năm 2023. Hai năm sau, công ty mở rộng sang bốn thị trường khác — Nigeria, Kenya, Tanzania và Ethiopia.
Daniel Nyakora, giám đốc phát triển kinh doanh của Transsion tại Nigeria, cho biết công ty hiện nằm trong số ba thương hiệu xe điện hàng đầu châu Phi theo số lượng xe bán ra và đặt mục tiêu dẫn đầu thị trường vào năm tới.
"Xe máy và xe ba bánh của chúng tôi dẫn đầu thị trường về chất lượng, cung cấp mức giá tuyệt vời và đang hợp tác với các tổ chức tài chính để mang đến các tùy chọn thanh toán linh hoạt", Nyakora nói.
Transsion đặt cược vào thế mạnh là năng lực phân phối sau nhiều năm bán điện thoại để thống trị ngành xe điện của châu lục, dựa trên sự hiểu biết về sở thích của người tiêu dùng châu Phi, kết hợp với quy mô sản xuất và mạng lưới bán hàng.
"TankVolt có lợi thế rõ ràng trong việc dẫn đầu thị trường xe điện của Châu Phi về mặt vốn, năng lực sản xuất và chuyên môn về chuỗi cung ứng. Họ có thể mở rộng quy mô nhanh hơn nhiều so với hầu hết các công ty khởi nghiệp địa phương", Tom Courtright, giám đốc nghiên cứu tại công ty EV Africa E-Mobility Alliance, cho biết.
Mặc dù vẫn tương đối nhỏ so với Trung Quốc và Châu Âu, thị trường xe điện của Châu Phi ước tính đạt 17,41 tỷ USD vào năm 2025 và dự kiến sẽ đạt 28,30 tỷ USD vào năm 2030.
Xe máy điện giá 40 triệu
Với thành công từ điện thoại thông minh, công ty hiện áp dụng chiến lược tương tự cho xe điện. Xe TankVolt, được sản xuất tại cơ sở Thâm Quyến, có giá bán lẻ khoảng 1.500 USD (khoảng 40 triệu đồng). Để so sánh, xe từ hãng Dodai của Ethiopia có giá bán lẻ khoảng 1.800 USD, Spiro và Roam có giá tương tự như TankVolt.
Xe TankVolt
Xe hai bánh và ba bánh TankVolt có pin tích hợp hoặc có thể thay thế. Transsion cũng cho thuê pin cho các trạm sạc của bên thứ ba với mức phí hàng tháng. Transsion cũng cung cấp phần mềm quản lý và vận hành tài sản cho các công ty xe điện. Công ty đã cung cấp dịch vụ pin tại Tanzania và có kế hoạch triển khai tại Uganda vào cuối tháng 6.
TankVolt tích cực nhắm đến các chính phủ châu Phi, thúc đẩy chương trình nghị sự về phương tiện sạch. Chiến lược này đã cho thấy thành công ban đầu khi chính quyền tiểu bang Niger đặt hàng 5.000 xe vào tháng 11.
Ở Nigeria, áp dụng xe điện đang dần trở thành trụ cột trong các chính quyền tiểu bang. Ít nhất bốn tiểu bang đã triển khai đội xe điện đang hoạt động hoặc công bố kế hoạch chuyển đổi, điều này mang đến cho các thương hiệu xe điện như Transsion một thị trường sẵn sàng phục vụ.
Bất chấp những lợi thế của Transsion, những công ty lớn hơn không dễ dàng nhượng bộ. Transsion phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các công ty đã thành danh như Cotonou và Spiro; một số công ty khởi nghiệp địa phương bao gồm Ampersand và Roam ở Kenya và Dodai ở Ethiopia; và công ty Trung Quốc Yidea, công ty mới đây đã thâm nhập vào Ethiopia.
Niko Kadjaia, đồng sáng lập công ty khởi nghiệp EV Tri, thừa nhận kinh nghiệm mở rộng quy mô của Transsion nhưng nghi ngờ khả năng thành công của công ty này trên lĩnh vực khác.
"Transsion hiểu cách kinh doanh ở Châu Phi và rõ ràng biết cách mở rộng quy mô trên khắp lục địa này", Kadjaia nói với Rest of World. "Nhưng công ty phải chứng minh rằng họ có thể sử dụng cùng một chiến lược trên nhiều danh mục sản phẩm".
Xây dựng cơ sở hạ tầng hoán đổi pin sẽ là thách thức lớn nhất của Transsion để mở rộng trên khắp các thị trường của Châu Phi. Công ty sẽ cần các đối tác địa phương ở mọi thị trường.
Không giống như hầu hết các thương hiệu xe điện châu Phi mua từ các nhà sản xuất Trung Quốc, Transsion kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị của mình từ sản xuất đến phân phối.
Theo Kayode Adeyinka, CEO và đồng sáng lập của Gigmile, nền tảng di động công nghệ tài chính có trụ sở tại Lagos, sự tích hợp theo chiều dọc này mang lại cho Transsion lợi thế về chi phí so với các đối thủ, nhưng công ty có nhiều việc phải làm.
"Chúng ta đã thấy Transsion có khả năng làm được những gì," Adeyinka nói. "Nhưng bán xe điện và điện thoại là hai việc khác nhau."
