Vì sao ông Trump quyết định tăng mạnh thuế nhập khẩu thép và nhôm?
Hôm thứ Sáu, ông Donald Trump tuyên bố sẽ nâng thuế nhập khẩu thép từ 25% lên 50%, nhằm "bảo vệ hơn nữa ngành công nghiệp thép Mỹ". Sau đó, ông cũng thông báo quyết định này sẽ áp dụng tương tự với các sản phẩm nhôm và có hiệu lực từ thứ Tư tới.
Phát biểu được đưa ra ngay gần thành phố Pittsburgh, nơi ông Trump ca ngợi thương vụ trị giá 14,9 tỷ USD giữa Nippon Steel (Nhật Bản) và U.S. Steel – một biểu tượng công nghiệp Mỹ. Ông cho rằng cả thỏa thuận này và việc tăng thuế đều nhằm giữ việc làm cho công nhân ngành thép Mỹ.
Chỉ vài giờ trước, ông Trump cũng đã cáo buộc Trung Quốc vi phạm một thỏa thuận với Mỹ về việc dỡ bỏ các rào cản thương mại đối với khoáng sản chiến lược – cho thấy một bối cảnh căng thẳng thương mại đang gia tăng mạnh mẽ.
Quyết định tăng thuế nhập khẩu ngay lập tức khiến giá cổ phiếu của các công ty sản xuất thép tại Mỹ như Cleveland-Cliffs Inc tăng vọt – trong trường hợp này là 26% sau giờ giao dịch. Các nhà đầu tư kỳ vọng biện pháp bảo hộ này sẽ giúp tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp trong nước.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump giữa các công nhân tại US Steel Corporation–Irvin Works ở West Mifflin, Pennsylvania, Hoa Kỳ, ngày 30 tháng 5 năm 2025.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo việc nâng thuế sẽ làm giá thép và nhôm trên thị trường nội địa tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành sản xuất phụ trợ và cả người tiêu dùng. Do Mỹ là nước nhập khẩu thép lớn nhất thế giới (ngoại trừ EU), với hơn 26 triệu tấn thép nhập khẩu trong năm 2024, tác động của chính sách này sẽ lan rộng.
Đây không phải lần đầu ông Trump áp dụng các biện pháp thuế quan mạnh tay. Các đợt đánh thuế trong nhiệm kỳ đầu, đặc biệt là với hàng công nghiệp Trung Quốc năm 2018, đã gây nhiều tranh cãi về hiệu quả kinh tế và tác động chính trị.
Phản ứng của các nước trước chính sách thuế mới của Mỹ là gì?
Ngay sau tuyên bố của ông Trump, Phòng Thương mại Canada lên tiếng phản đối gay gắt, gọi chính sách tăng thuế là "đi ngược lại với an ninh kinh tế Bắc Mỹ". Họ cảnh báo việc phá vỡ các chuỗi cung ứng hiệu quả, đáng tin cậy giữa hai nước sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho cả đôi bên.
Chính phủ Úc – một đồng minh an ninh quan trọng của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương – cũng chỉ trích chính sách này là "vô lý và không phù hợp với tinh thần hữu nghị". Bộ trưởng Thương mại Úc, ông Don Farrell, cho rằng các mức thuế cao sẽ gây hại cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời cam kết Úc sẽ tiếp tục vận động mạnh mẽ để Mỹ gỡ bỏ các rào cản thương mại này.
Các phản ứng quốc tế phản ánh mối lo ngại rằng chính sách bảo hộ kiểu Trump có thể gây ra làn sóng trả đũa thương mại và phá vỡ các thỏa thuận hợp tác kinh tế vốn đang mong manh sau đại dịch.
Việc tăng thuế lần này khác gì so với chính sách trước đây của ông Trump?
Khi mới trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, ông Trump đã khôi phục mức thuế 25% lên thép và nhôm nhập khẩu – một chính sách từng gây nhiều tranh cãi trong nhiệm kỳ đầu. Ông từng dọa sẽ áp thuế 50% với thép Canada, nhưng sau đó đã rút lại. Nay, kế hoạch tăng thuế lên 50% chính thức được tái khởi động.
Điểm đặc biệt là các loại thuế này không chỉ áp dụng cho thép và nhôm thô, mà còn cho hàng trăm sản phẩm liên quan như chậu rửa inox, bếp ga, cuộn ống điều hòa, móng ngựa, chảo nhôm và bản lề thép.
Theo dữ liệu năm 2024, tổng giá trị nhập khẩu cho 289 mặt hàng trong diện bị đánh thuế là 147,3 tỷ USD, trong đó nhôm chiếm gần hai phần ba, thép chiếm một phần ba. So với các đợt đánh thuế hàng Trung Quốc năm 2018 (50 tỷ USD mỗi năm), quy mô của chính sách lần này lớn hơn đáng kể.
Ông Trump đã chọn phát biểu tại nhà máy thép Mon Valley Works của U.S. Steel – một biểu tượng của ngành công nghiệp Mỹ từng hùng mạnh, nay đã phần nào lụi tàn do cạnh tranh quốc tế. Việc chọn địa điểm này nhằm gửi đi thông điệp mạnh mẽ về việc "hồi sinh ngành thép Mỹ".
Pennsylvania cũng là một bang chiến trường quan trọng, từng đóng vai trò quyết định trong các kỳ bầu cử tổng thống của ông. Tuy nhiên, chính sách tăng thuế cũng tiềm ẩn rủi ro gây phản ứng ngược, nếu nó khiến giá cả tăng cao hoặc khiến các ngành sản xuất khác bị thiệt hại do thiếu nguyên liệu giá rẻ.
