Ông Trump bất ngờ quay xe với Chủ tịch Fed: Thị trường tài chính phản ứng tức thì

Ông Trump lại thay đổi quan điểm về Chủ tịch Fed Powell?

Trong một tuyên bố hôm thứ Ba, ông Donald Trump cho biết ông “không có ý định sa thải” Chủ tịch Fed Jerome Powell. Tuyên bố này đánh dấu một sự thay đổi đột ngột so với phát ngôn chỉ vài ngày trước, khi ông Trump gọi Powell là “kẻ thất bại lớn” và nói rằng việc sa thải ông “không thể đến sớm hơn được nữa”.

Ông Trump đã liên tục gây áp lực buộc Powell phải giảm lãi suất – điều mà ông Powell gần đây tuyên bố sẽ không thực hiện một cách vội vàng. Dù chính ông Trump là người bổ nhiệm Powell làm Chủ tịch Fed vào năm 2017, quan hệ giữa hai người luôn căng thẳng vì bất đồng trong định hướng chính sách tiền tệ.

Tổng thống Mỹ cho rằng việc giảm lãi suất ngay lúc này là cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng, trong khi Powell và các đồng nghiệp tại Fed cho rằng cần thận trọng, đặc biệt khi chính sách thương mại của chính ông Trump vẫn bất định.

Ngay sau tuyên bố “không sa thải Powell”, thị trường tài chính Mỹ đã có phản ứng tích cực. Hợp đồng tương lai Dow Jones tăng hơn 500 điểm (1,3%), S&P 500 tăng 1,6% và Nasdaq tăng 1,8%. Trước đó, thị trường cũng phục hồi mạnh nhờ lời phát biểu của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho thấy Mỹ có thể hạ nhiệt căng thẳng thương mại với Trung Quốc – điều sau đó được ông Trump xác nhận.

Chỉ số đo sức mạnh của đồng đô la tăng ngày thứ hai liên tiếp, phản ánh đà hồi phục mạnh mẽ của các tài sản Mỹ. Cổ phiếu châu Á cũng tăng ngay khi mở cửa, trong khi giá vàng giảm nhẹ. Cổ phiếu của Tesla Inc. tăng trong phiên giao dịch ngoài giờ sau khi Giám đốc điều hành Elon Musk cho biết ông sẽ “rút lui đáng kể” khỏi Bộ phận Hiệu quả Chính phủ.

Tuy nhiên, chỉ vài ngày trước, những phát ngôn tiêu cực của ông Trump về Powell đã khiến thị trường lao đao. Vào thứ Năm, khi ông chỉ trích Fed phản ứng “quá chậm và sai lầm” với lạm phát, thị trường đã sụt giảm mạnh. Đến thứ Hai, sau kỳ nghỉ lễ, ông Trump tiếp tục gia tăng áp lực khiến chỉ số Dow Jones mất hơn 1.000 điểm.

Điều này cho thấy sức nặng từ phát ngôn của ông Trump khả năng làm chao đảo các thị trường tài chính toàn cầu.

Fed và ông Powell phản ứng thế nào trước sức ép chính trị?

Jerome Powell vẫn kiên quyết giữ vững lập trường độc lập của ngân hàng trung ương. Ông từ chối bình luận về các phát ngôn của ông Trump và kiên định quan điểm rằng Fed phải tách biệt khỏi ảnh hưởng chính trị. Khi được hỏi liệu tổng thống có thể sa thải ông không, Powell cho biết luật không cho phép điều đó, trừ khi có hành vi vi phạm nghiêm trọng.

Dù còn nhiều tranh cãi pháp lý về quyền sa thải Chủ tịch Fed, phần lớn chuyên gia pháp lý đồng ý rằng một tổng thống không thể tùy tiện cách chức người đứng đầu ngân hàng trung ương nếu không có lý do nghiêm trọng như vi phạm pháp luật.

Thực tế, Powell đã nhiều lần phủ nhận việc ông bị chi phối bởi chính trị và nhấn mạnh rằng mọi quyết định về lãi suất đều dựa trên dữ liệu và mục tiêu ổn định kinh tế.

Bên trong nội bộ những người thân cận với ông Trump, dường như có những quan điểm khác nhau về cách ứng xử với Fed. Tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Bessent mô tả sự độc lập của Fed là “một báu vật cần được bảo vệ”. Trong khi đó, cố vấn kinh tế hàng đầu Nhà Trắng Kevin Hassett lại cho biết ông muốn xem xét “phân tích pháp lý mới” để đánh giá liệu ông Trump có thể – hoặc nên – sa thải Powell hay không.

Sự khác biệt quan điểm này cho thấy chính quyền ông Trump vẫn chưa thống nhất trong cách nhìn nhận vai trò và giới hạn quyền lực đối với Fed.

Mặt khác, sự mâu thuẫn trong thông điệp từ ông Trump – lúc thì đòi sa thải, lúc lại nói không có ý định – cũng khiến giới đầu tư hoang mang và đặt câu hỏi về sự nhất quán trong chính sách kinh tế mà ông đề xuất.

Tại một sự kiện hôm thứ Ba, ông Trump nhấn mạnh: “Tôi muốn thấy ông ấy (Powell) chủ động hơn trong việc hạ lãi suất. Đây là thời điểm hoàn hảo để làm điều đó.” Ông cho rằng nền kinh tế cần thêm động lực từ chính sách tiền tệ nới lỏng.

Dù Fed đã ba lần cắt giảm lãi suất trong năm trước, lần gần nhất là vào tháng 12, ông Trump vẫn không hài lòng vì cho rằng Powell đang cố tình “trì hoãn” và “chính trị hóa” việc điều hành lãi suất kể từ khi ông quay lại tranh cử.

Tuy nhiên, ông Powell và các quan chức Fed nhấn mạnh rằng việc cắt giảm lãi suất cần thận trọng và không bị tác động bởi những yếu tố mang tính ngắn hạn hay chính trị, đặc biệt trong bối cảnh chính sách thương mại quốc tế đang thiếu ổn định.