Tháng 8 âm lịch, những vườn dâu đất tại nhiều xã miền núi và trung du của thành phố Đà Nẵng như Tiên Phước, Sơn Cẩm Hà, Đông Giang vào mùa thu hoạch rộ. Đặc biệt, xã Tiên Phước được mệnh danh là thủ phủ của dâu đất với hơn 2.000 cây, trở thành điểm đến hấp dẫn du khách và là niềm tự hào của người dân địa phương.
Dâu đất, hay còn gọi là dâu da (tên khoa học Baccaurea sapida), vốn là loại cây mọc dại trong rừng. Người dân địa phương đã phát hiện ra hương vị chua ngọt đặc trưng của quả và mang về trồng, chăm sóc. Cây dâu đất thuộc họ thân gỗ, có thể cao 10-20m, với đặc điểm độc đáo là quả mọc trực tiếp trên thân cây và các cành lớn.
Quả dâu đất khi chín có màu đỏ, cam... Từng chùm dâu như những chuỗi ngọc kết từ gốc đến ngọn (Ảnh: Ngô Linh).
Khi chín, những chùm dâu đất chuyển mình với nhiều sắc thái rực rỡ như vàng cam, đỏ tươi, hồng đậm, rất bắt mắt. Quả treo nặng trĩu từ gốc đến ngọn cây, thu hút đông đảo du khách đến vườn vui chơi, chụp ảnh và ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ.
Chị Trần Thị Nhân (28 tuổi, trú tại phường Điện Bàn, Đà Nẵng) chia sẻ: "Dịp cuối tuần, tôi theo bạn về quê ở xã Tiên Phước để nghỉ ngơi, thư giãn. Được hòa mình cùng không gian làng quê yên bình, xanh mát và thưởng thức các loại trái cây thơm ngon, hấp dẫn quả là dễ chịu, tôi thấy vơi bớt những mệt mỏi, áp lực nơi phố thị".
Cây dâu đất được trồng nhiều ở vùng miền núi, trung du Đà Nẵng (Video: Ngô Linh).
Chị Nhân cũng đặc biệt ấn tượng với màu sắc rực rỡ của quả dâu đất trong các loại trái cây đặc sản của Tiên Phước. Sau khi vui chơi, chụp ảnh tại các vườn dâu, chị còn mua quả về làm quà cho bạn bè, người thân.
Điểm đặc biệt của các vườn dâu đất tại đây là phương pháp trồng tự nhiên, gần như không sử dụng phân bón hay thuốc trừ sâu trong quá trình cây ra hoa, đậu quả.
Theo bà Nguyễn Thị Thành (75 tuổi, trú tại xã Tiên Phước), trước đây dâu đất trong vườn gia đình nào cũng có. Mỗi mùa trái chín, dâu khoe sắc rực rỡ khắp đường làng. Về sau, có nhiều loại cây khác hiệu quả kinh tế cao hơn thay thế, cây dâu đất dần bị chặt bỏ.
"Gia đình tôi hiện còn 3 cây dâu đất trồng trong vườn nhà nhưng chỉ có cây tuổi đời hơn 50 năm là sai quả. Đến mùa, cây cho thu hoạch 200-300kg quả, với giá bán 5.000 đồng/kg, tôi có thể thu về 1-1,5 triệu đồng.
Dù chặt bỏ bao nhiêu, người dân cũng giữ lại vài ba cây để tưởng nhớ loại cây đặc trưng xứ sở, cho con cháu có cái mà tìm về. Mỗi mùa dâu chín, vườn nhà tôi lại đón khách phương xa đến để vui chơi, nếm quả”, bà Thành cho biết.
Dâu đất là trái cây đặc sản với những người con xa quê (Ảnh: Ngô Linh).
Theo đại diện Phòng Kinh tế xã Tiên Phước, trên địa bàn xã hiện còn hơn 2.000 cây dâu đất, là một nguồn thu nhập phụ cho người dân.
Tuy nhiên, dù dâu đất phù hợp với thổ nhưỡng địa phương và dễ chăm sóc nhưng hiệu quả kinh tế vẫn thấp hơn so với các loại cây ăn quả khác do sản lượng không ổn định, giá cả bấp bênh, chưa thực sự được thị trường ưa chuộng rộng rãi.
Giá trị của cây dâu chỉ được trân trọng hơn khi số lượng trồng dần ít đi. Với nhiều người giờ đây dâu đất đã thành một đặc sản gợi nhớ hương vị quê nhà, là ký ức ngọt ngào với bao người con xa xứ.
