Nơi làm dự án Trang Trại Việt có được phép xây dựng hồ chứa nước?

Trao đổi với PV Thanh Niên sáng 4.11, ông Nguyễn Hữu Quý (chuyên gia thủy lợi, nguyên Giám đốc Sở Thủy lợi, Sở NN-PTNT và Sở KH-CN tỉnh Bình Thuận cũ) cho rằng nơi mà Công ty TNHH Trang Trại Việt (gọi tắt là Công ty Trang Trại Việt) làm dự án, xây dựng và để vỡ hồ chứa nước là không phù hợp với các nguyên tắc của thủy lợi.

Như Thanh Niên đã đưa tin, tối 1.11 xảy ra sự cố vỡ 2 hồ chứa nước trong dự án của Công ty Trang Trại Việt, trên đỉnh núi Tân Lai. Nước lớn tràn về hạ du, tạo thành trận lũ quét rất mạnh, chảy về thôn 2, xã Tuy Phong (tức xã Phong Phú, H.Tuy Phong cũ) để lại hậu quả nặng nề cho 109 hộ dân nơi đây.

Sự cố vỡ hồ chứa đã trôi đi nhiều tài sản của người dân, hư hỏng nhà cửa, hoa màu và đặc biệt là cuốn trôi cả gia đình anh Lê Nguyễn Anh Kha và chị Nguyễn Thị Tường Vi trong đêm. Cháu Lê Nguyễn Bích Thảo (13 tuổi, học lớp 8), con của anh Kha bị nước cuốn trôi trong đêm, sáng hôm sau mới tìm thấy thi thể cháu cách nhà mấy trăm mét.

'Không ai cho phép xây hồ chứa nước ở đó!'

Ngay sau câu hỏi của PV Thanh Niên về nguyên tắc xây dựng hồ chứa nước, ông Nguyễn Hữu Quý đã khẳng định "không ai cho phép xây hồ chứa nước ở đó" (!?).

Theo chuyên gia Nguyễn Hữu Quý, khi duyệt dự án này (dự án của Công ty Trang Trại Việt trên núi Tân Lai - PV) thì cơ quan chức năng phải xem xét dự án chăn nuôi này gồm những hạng mục gì, nước ở đâu để phục vụ trang trại. Đồng thời việc đánh giá tác động môi trường phải xem xét nguồn nước, xử lý rác thải, chất thải từ chăn nuôi ra sao. Nếu dự án này không có các danh mục ấy là không phù hợp.

ẢNH: Q.H

"Hồ chứa nước là một công trình đặc biệt, chỉ có cơ quan chuyên ngành, người có chuyên môn mới được phép triển khai, xây dựng và kiểm soát hồ chứa. Khi xây dựng một hồ nước lớn như thế (rộng 18,4 ha, gần 1 triệu m³ - PV) phải trải qua các công đoạn kỹ thuật chuyên ngành, tính toán khí tượng thủy văn, lượng mưa. Muốn có hồ thì phải có đập, muốn có đập phải có khảo sát địa chất công trình; xem địa chất có phù hợp với dung lượng thiết kế hay không, cái này rất phức tạp", ông Quý chia sẻ.

Cũng theo chuyên gia này, phải tính toán tần suất thiết kế đảm bảo cho thoát lũ khi tích nước. Khi tích nước rồi phải có đập tràn, có công trình thoát nước tự động về hạ lưu. Các công trình lớn còn phải chạy mô hình toán, thậm chí phải tính toán cả trường hợp khi có động đất, để đảm bảo khi xả tràn an toàn, không thể xảy ra vỡ hồ chứa. Tất cả các hồ chứa thủy lợi phải có hệ số an toàn như vậy.

Về trách nhiệm của chính quyền địa phương khi để chủ dự án xây hồ chứa lớn mà không có thiết kế, cấp phép như vậy, ông Nguyễn Hữu Quý cho rằng "tất cả mọi diễn biến kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng trên địa bàn thì chính quyền (xã, huyện, tỉnh) phải nắm bắt và chịu trách nhiệm".

ẢNH: QUẾ HÀ

Ông Quý nhận định khu đất đó (tức dự án của Công ty Trang Trại Việt) là vùng đất nằm trong vùng rừng phòng hộ, bảo đảm nguồn nước cho hồ Lòng Sông và hồ Đá Bạc (2 hồ thủy lợi lớn ở hạ lưu do nhà nước đầu tư - PV).

"Không ai cho phép lấy mấy chục ha đất trên vùng rừng phòng hộ nghiêm ngặt như vậy; vì nó nằm trong lưu vực bảo vệ nguồn nước của công trình thủy lợi hồ Lòng Sông, hồ Đá Bạc", ông Quý nhấn mạnh.

Đất dự án đã được quy hoạch ra khỏi đất rừng ?

Trả lời câu hỏi khu đất của Công ty Trang Trại Việt thực hiện dự án là đất được quy hoạch đưa ra khỏi quy hoạch đất rừng hay chưa, chuyên gia Nguyễn Hữu Quý nhấn mạnh: "Không ai cho phép đưa đất này ra khỏi khu vực rừng phòng hộ, nếu có đều là vi phạm. Nó là đất nằm trong phạm vi lưu vực hồ Lòng Sông, Đá Bạc, đưa ra 1 ha cũng sai, chứ đừng nói vài chục ha như vậy".

ẢNH: Q.H

ẢNH: QUẾ HÀ

Về quản lý nhà nước chuyên ngành, lĩnh vực thủy lợi nằm trong sự quản lý của Sở NN-PTNT (nay là Sở NN-MT), ông Quý cho biết: "Việc có được đưa đất đó ra khỏi 3 loại rừng hay không, có được xây dựng hồ chứa nước ở đó không và ai thẩm định đồ án thiết kế hồ đó, ai duyệt, tất cả những điều này Sở NN-PTNT phải nắm bắt để tham mưu cho UBND tỉnh trước khi cấp phép. Như vậy, những vấn đề này phải được làm rõ để quy trách nhiệm thuộc về ai".