Trong báo cáo ngành ngân hàng mới đây, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nhận định rằng biên lãi thuần (NIM) nhiều khả năng đã tạo đáy trong quý I/2025, khi chịu sức ép từ thoái lãi phải thu cộng với cạnh tranh lãi suất đầu ra. Đồng thời, về triển vọng nhóm phân tích kỳ vọng NIM sẽ cải thiện nhẹ trong nửa cuối năm.
Nhìn lại trong quý II, NIM toàn ngành ở mức 3,15%, thấp hơn so với cùng kỳ gần 0,4 điểm %. Theo VDSC, diễn biến này được thúc đẩy bởi xu hướng cải thiện rõ rệt trong chất lượng tài sản của toàn ngành, với tổng nợ quá hạn (nợ nhóm 2 và nợ xấu) hình thành ròng giảm mạnh so với các quý trước.
VDSC cho biết điều này giúp các ngân hàng giảm đáng kể phần lãi dự thu phải thoái trong quý và đưa lợi suất cho vay và lợi suất tài sản sinh lãi bình quân tăng lần lượt 0,1% và 0,2% so với quý trước. Bên cạnh đó, kết hợp với mức tăng 0,1% so với quý trước của chi phí vốn, đã giúp NIM toàn ngành cải thiện nhẹ trong quý II.
(Nguồn: VDSC)
Về động lực cải thiện NIM trong nửa cuối năm, nhóm phân tích chỉ ra hai yếu tố, bao gồm:
Thứ nhất, nhu cầu vay trung dài hạn khả quan hơn của nền kinh tế kết hợp với triển vọng lành mạnh của chất lượng tài sản giúp nâng cao lợi suất tài sản sinh lãi.
Thứ hai, dòng vốn giải ngân đầu tư công dồi dào hơn từ nay đến cuối năm (ước tính trên 500.000 tỷ đồng) và hạ tỷ lệ dự trữ cho 4 ngân hàng thương mại tham gia nhận chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém từ quý IV/2025 (ước tính gần 40.000 tỷ đồng) sẽ giúp giải tỏa áp lực thanh khoản trên thị trường cũng như ổn định lại mặt bằng lãi suất huy động.
Theo VDSC, trên thực tế, áp lực thanh khoản đã diễn ra trong thời gian đầu tháng 8 khi lãi suất bình quân liên ngân hàng đã bắt đầu tăng mạnh, đỉnh điểm lên gần 6% vào đầu tháng 8, bất chấp việc Ngân hàng Nhà nước tiếp tục bơm tiền trên kênh OMO, nâng quy mô OMO lưu hành chạm ngưỡng 200.000 tỷ đồng.
(Nguồn: VDSC)
Trao đổi với chúng tôi, chuyên gia Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định để cải thiện NIM điều quan trọng đối với các ngân hàng hiện nay là cần kiểm soát tốt chi phí vốn đầu vào, tức là cơ cấu nguồn vốn huy động.
Thực tế, phần lớn ngân hàng hiện nay vẫn đang phụ thuộc vào nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn. Mô hình này đặt ra thách thức lớn, nhất là trong điều kiện NHNN tiếp tục duy trì quy định giới hạn tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn ở mức tối đa 30%. Do đó, để đảm bảo tuân thủ quy định và nâng cao hiệu quả hoạt động, các ngân hàng buộc phải đa dạng hóa và kéo dài kỳ hạn nguồn vốn.
Một số giải pháp được đề cập bao gồm tăng cường huy động vốn trung dài hạn thông qua phát hành chứng chỉ tiền gửi kỳ hạn dài, phát hành trái phiếu dài hạn, hoặc tăng vốn tự có thông qua phát hành cổ phiếu.
Chuyên gia dẫn ví dụ đến khối ngân hàng quốc doanh, đơn vị có tổng tài sản lớn như BIDV nhưng lại sở hữu bộ đệm vốn còn mỏng.
Trong bối cảnh yêu cầu tăng vốn ngày càng trở nên cấp thiết, các ngân hàng này cần chủ động triển khai các phương án bổ sung vốn để duy trì an toàn vốn tối thiểu, đáp ứng chuẩn Basel II/III, đồng thời có đủ dư địa để nâng cao NIM trong giai đoạn tới.
