Câu chuyện về "những đứa trẻ trong sương"
"Những đứa trẻ trong sương" (Children of the Mist) là bộ phim tài liệu Việt Nam đầu tiên lọt vào danh sách rút gọn 15 phim tài liệu tranh giải Oscar 2023 hạng mục Phim tài liệu dài xuất sắc. Đạo diễn kiêm quay phim của tác phẩm mang dấu ấn lịch sử của điện ảnh Việt Nam là Hà Lệ Diễm - một cô gái trẻ người dân tộc Tày. Diễm cũng được bình chọn là một trong 10 Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2022.
Hà Má Di, mẹ và đạo diễn Hà Lệ Diễm trong buổi công chiếu phim hôm 15/3.
Từ ý tưởng ban đầu là ghi lại những hình ảnh tuổi thơ của Di, Diễm vô tình trở thành người chứng kiến những thách thức mà các bé gái người dân tộc thiểu số phải đối mặt với tục kéo vợ.
Một ngày mùa xuân, khi Di vừa trở thành thiếu nữ thì bị một thanh niên người Mông "kéo vợ". Dù đã quyết liệt từ chối, thậm chí đã đấm đá, la hét vùng vẫy... để thoát thân nhưng dường như rất nhiều sợ dây vô hình. Từ phía sau máy quay, Diễm cố gắng bảo vệ Di bằng lý lẽ đanh thép nhưng không thể giúp Di lúc ấy. Đây có thể nói là một trong những thước phim gây ấn tượng mạnh mẽ nhất, tác động trực tiếp tới cảm xúc của khán giả.
Chia sẻ tại buổi công chiếu hôm 15/3 tại cụm rạp BHD, TTTM Discovery Cầu Giấy, nhân vật chính của bộ phim là Hà Má Di, cùng mẹ và bà của cô cũng xuất hiện. Điều tò mò nhất của khán giả chính là cuộc sống hiện tại của Di sau khi chống cự quyết liệt để không bị "kéo vợ" như thế nào?
Hình ảnh Hà Má Di trong phim
Thật may mắn, sau những biến cố, Di giờ đây đã có tổ ấm của riêng mình, với người chồng mà cô lựa chọn dựa trên tình yêu và sự tự nguyện. Cô kể lại, cô và chồng gặp nhau tại một đám ma, sau đó thì làm quen và tìm hiểu nhau như bao người khác. Khi cả 2 cảm thấy tình cảm đúng đắn, họ tự nguyện xây dựng gia đình cùng nhau. Hiện tại, Di và chồng đã có một em bé.
Nói về bản thân hiện tại, Di chia sẻ, cô đang làm công việc dệt, nhuộm vải, may đồ để bán cho mọi người. Niềm hạnh phúc thực sự của những cô gái người Mông như cô chỉ đơn giản là có một gia đình với người chồng chịu thương chịu khó, chia sẻ công việc đồng áng với vợ, cùng nhau xây dựng gia đình.
Hy vọng rằng, "mỗi đứa trẻ trong sương" sẽ có thể tự chủ, tự quyết và xây dựng một cuộc sống của riêng mình như vậy!
Nữ đạo diễn trẻ, làm phim "vì đam mê"
Khi bắt tay vào làm "Những đứa trẻ trong sương", Diễm cũng không nghĩ được rằng phim sẽ đi xa đến thế. Cô gái trẻ nhớ lại: "Em nhớ khi xây dựng ý tưởng và ghi hình được những bản nháp đầu tiên, giảng viên hướng dẫn người Pháp có nhận xét rằng "tao nghĩ mày sẽ có một bộ phim đẹp và dễ thương". Trong suốt 4 năm, Diễm liên tục đi lại Hà Nội - Lào Cai, lên Sapa để ghi lại quá trình phát triển của Má Thị Di - em bé dân tộc Mông từ khi em 12 tuổi cho đến lúc trở thành thiếu nữ.
Hành trang của Diễm là chiếc máy quay nặng tầm 3kg, chân máy, microphone để thu tiếng… Tất cả đều là đồ đi mượn của thầy cô, bè bạn. Thời điểm đó, Hà Lệ Diễm đi làm phim chỉ với niềm đam mê mãnh liệt. Cô cố gắng vừa đi làm kiếm tiền ở Hà Nội, vừa sắp xếp thời gian để lên Sapa và mỗi dịp chuyển đổi mùa, hay thời điểm mà cô đoán là Di sẽ trải qua những bước thay đổi đáng kể trong cuộc sống.
Sau khi đóng máy, Diễm mất gần 1 năm để xử lý hậu kỳ cho "Những đứa trẻ trong sương". May mắn, bộ phim của cô nhận được tài trợ để hậu kỳ bên Thái Lan. "Trước khi dựng phim, tôi phải nhờ người dịch bản phim từ tiếng Mông sang tiếng Việt. Sau đó tôi và ekip mất 6-7 tháng để hậu kỳ, từ lúc hơn 50 tiếng nháp phim cho đến bản phim dài khoảng 2-3 tiếng, chưa kể làm hòa âm, tiếng động, chỉnh màu sao cho có thể tái tạo lại không gian, thời gian, không khí ở Sa Pa cũng ngốn của chúng tôi khá nhiều thời gian", đạo diễn cho hay.
Poster phim Những đứa trẻ trong sương
Những vất vả, kiên trì của cô đạo diễn trẻ đã được đền đáp xứng đáng khi "Những đứa trẻ trong sương" đạt được nhiều giải thưởng lớn. Bộ phim từng chính thức ra mắt thế giới lần đầu tiên tại "Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam" (IDFA) vào tháng 11/2021, đây được xem là "Liên hoan phim tài liệu lớn nhất thế giới". Đạo diễn Hà Lệ Diễm đã đoạt giải "Đạo diễn xuất sắc nhất" - Giải thưởng cá nhân quan trọng nhất tại liên hoan phim và giải Tuyên dương của Ban Giám khảo cho phim đầu tay xuất sắc nhất.
Từ đó đến nay, "Những đứa trẻ trong sương" đã tham gia hơn 100 liên hoan phim trên thế giới, ra rạp tại Mỹ, Đài Loan (Trung Quốc), Hà Lan và Singapore. Đặc biệt, "Những đứa trẻ trong sương" đã vượt qua 143 tác phẩm đến từ nhiều nước trên thế giới để lọt vào danh sách rút gọn Top 15 Oscar 2023 ở hạng mục Phim tài liệu dài xuất sắc.
Bộ phim của nữ đạo diễn 9x cũng nằm trong danh sách 20 bộ phim tài liệu năm 2022 của tạp chí Paste Magazine; nhận giải thưởng của Liên Hợp Quốc tại Thụy Sĩ và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc tại Nhật Bản, giải thưởng của Liên hoan phim Giáo dục tại Pháp.
Bộ phim đã giành được 34 giải thưởng tại các liên hoan phim quốc tế khác và hành trình của phim tới khán giả vẫn đang tiếp tục.
