Sáng 24/10 tại TPHCM, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TPHCM tổ chức Tọa đàm “Giữ nguyên mô hình Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai hiện nay và điều chỉnh thời điểm chuyển giao chức năng về cấp xã”.
Sự kiện thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý nhằm bàn thảo về việc triển khai Nghị quyết số 316/NQ-CP ngày 8/10/2025 của Chính phủ.
Cần lộ trình phù hợp
Theo TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TPHCM, Nghị quyết 316/NQ-CP đặt mục tiêu sắp xếp lại hệ thống khuyến nông và Văn phòng Đăng ký đất đai theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hướng tới tinh gọn bộ máy, thống nhất dữ liệu và nâng cao hiệu quả phục vụ người dân.
TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TPHCM phát biểu tại sự kiện (Ảnh: Huân Trần).
Tuy nhiên, khảo sát thực tế của Viện cho thấy việc chuyển chức năng về cấp xã ngay vào thời điểm hiện nay còn nhiều vướng mắc. “Nhân lực tại xã chưa đủ, hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Nếu chuyển giao quá sớm, nguy cơ gián đoạn dịch vụ công là rất lớn”, ông Thuận nhấn mạnh.
Đến nay, toàn bộ 34/34 tỉnh, thành phố đã thành lập một Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh và khoảng 703 chi nhánh trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, hoạt động ổn định và thống nhất chuyên môn. Mạng lưới này hiện là đầu mối ngành dọc, đảm nhận các nhiệm vụ quan trọng như đo đạc, chỉnh lý biến động, quản trị cơ sở dữ liệu đất đai tập trung và kết nối với hệ thống thuế, tư pháp, ngân hàng, công chứng.
Tại TPHCM, sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính, thành phố đang tiến hành làm sạch dữ liệu địa giới hành chính, đồng thời số hóa dữ liệu đất đai theo số lô, số thửa để kết nối với cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia. Việc chuyển toàn bộ chức năng Văn phòng Đăng ký đất đai về xã từ ngày 15/10/2025, khi công tác số hóa chưa hoàn tất, có thể phát sinh nhiều rủi ro: Dữ liệu gián đoạn, hồ sơ sai lệch, mất an toàn thông tin.
Giữ nguyên mô hình để đảm bảo tính liên thông dữ liệu
Ông Phạm Viết Thuận cho rằng để triển khai hiệu quả Nghị quyết 316, cần có thời gian chuẩn bị. Ông đề xuất lộ trình cụ thể: Năm 2026 hoàn thiện số hóa dữ liệu đất đai và kết nối liên thông các ngành; thí điểm mô hình tiếp nhận hồ sơ tại xã nhưng xử lý tại chi nhánh huyện để đánh giá thời gian xử lý, tỷ lệ đúng hạn, mức độ hài lòng của người dân.
Sang năm 2027, khi dữ liệu và kỹ thuật đạt chuẩn, có thể mở rộng chuyển giao có điều kiện, trong đó xã đảm nhận khâu tiếp nhận và trả kết quả, còn nghiệp vụ kỹ thuật vẫn do chi nhánh huyện phụ trách.
“Giữ nguyên mô hình chi nhánh trong giai đoạn hiện nay chính là để duy trì sự thống nhất quản lý, bảo đảm dữ liệu đất đai quốc gia được quản trị an toàn, minh bạch và phục vụ người dân hiệu quả trong quá trình chuyển đổi số”, ông Thuận khẳng định.
Theo các chuyên gia, cần có lộ trình chuyển Văn phòng Đăng ký đất đai về cấp xã phù hợp để đảm bảo liên thông dữ liệu và an toàn thông tin (Ảnh: Huân Trần).
Theo các chuyên gia, việc giữ nguyên mô hình hiện nay giúp đảm bảo dữ liệu tập trung, đồng bộ, giảm nguy cơ phân mảnh hoặc nhân bản hồ sơ. Đội ngũ cán bộ chuyên môn cũng được đào tạo thống nhất theo ngành dọc, bảo đảm chất lượng theo chuẩn mực của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Nếu chuyển giao khi số hóa chưa hoàn tất, riêng tại TPHCM sẽ đối diện nguy cơ lớn về gián đoạn dữ liệu, sai lệch hồ sơ, rủi ro an ninh mạng. Trong khi đó, Việt Nam mới chỉ đang triển khai giai đoạn 1 của việc số hóa cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, dự kiến hoàn tất vào năm 2027. Việc thay đổi mô hình tổ chức quá sớm sẽ dẫn đến đứt gãy luồng thông tin, gây ảnh hưởng đến tiến độ chuyển đổi số mà Chính phủ đang đẩy mạnh.
GS.TS Nguyễn Đinh Tuấn, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TPHCM, cũng đồng tình với quan điểm này. Ông cho rằng để chuyển đổi mô hình thành công, trước hết cần hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về thẩm quyền, phân cấp, chuyển đổi tổ chức.
“Phải thí điểm, rút kinh nghiệm, mở rộng dần và có sự giám sát thường xuyên, như vậy mới tránh được nguy cơ gián đoạn dịch vụ công”, ông Tuấn nói.
Nếu thực hiện đúng lộ trình, bảo đảm hạ tầng, pháp lý và nhân lực, đây sẽ là bước tiến quan trọng giúp hệ thống đăng ký đất đai hoạt động thống nhất, minh bạch, hiệu quả, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
“Trong giai đoạn chuyển tiếp, cần giữ nguyên mô hình chi nhánh hiện nay để tìm kiếm một mô hình thích hợp và an toàn hơn”, GS.TS Nguyễn Đinh Tuấn khuyến nghị.
