Một thời lãi trăm triệu đồng từ lan đột biến, giờ ôm khoản nợ tiền tỷ
Anh Văn Thế (Phú Thọ) bắt đầu rót tiền vào lan đột biến năm 2018 khi chứng kiến cơn sốt của giống cây này lan rộng. Bắt đầu từ dòng lan 5 cánh trắng Phú Thọ, cơn sốt tiếp tục lan sang những dòng lan cánh trắng Hiển Oanh (HO), lan Bạch tuyết, lan Mỹ Nhân...
Trong đó, dòng lan 5 cánh trắng Phú Thọ có nguồn gốc từ chính quê Phú Thọ anh sống. "Trước đây, dòng này khá hiếm, trong xã chỉ có 1-2 nhà sở hữu. Họ đã thổi phồng giá trị và gọi đó là dòng đột biến. Lúc đầu, giá chỉ nhỉnh hơn các dòng khác một chút, nhưng sau đó mới bị đẩy lên mức cao ngất", anh kể.
Anh Thế là một trong số những người đã tham gia vào trào lưu trồng lan. Để gây được lan, anh phải mua mầm. "Tôi mua mầm của tất cả loại lan hiếm thời điểm đó để gây cho đa dạng. Có những mầm vài triệu đồng, có mầm vài chục triệu đồng nhưng cũng có những mầm lan đột biến lên tới 500 triệu đồng. Mỗi mầm lúc mua chỉ dài 1-2 cm", anh cho hay.
Tuy nhiên, theo anh, mức 500 triệu đồng cho một mầm lan chưa phải đắt nhất. “Có người trong xã tôi còn mua những mầm lan cả tỷ đồng”, anh cho biết.
Các mầm lan "đột biến" do anh Thế trồng tại vườn nhà ở Phú Thọ (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Lao vào lan đột biến với hy vọng đổi đời, anh Thế cũng có thời điểm ghi nhận lãi. Thời đầu chơi lan, anh Thế lãi một vài trăm triệu. Lượng người hỏi mua tấp nập, ngày nào cũng có vài người hỏi mua. Mỗi giỏ lan chênh nhau vài cm nhưng giá chênh tới cả chục triệu đồng, khiến anh càng say mê. Trước đó, anh từng buôn bán cây cảnh nên tự tin có kinh nghiệm chăm sóc lan.
Càng lãi càng ham, anh bắt đầu vay mượn thêm họ hàng để có vốn đầu tư. Ngoài ra, anh "cắm" 2 sổ đỏ ở ngân hàng để vay hơn 2 tỷ đồng, với hy vọng những giỏ lan sau vài năm sẽ giúp anh đổi đời.
Thực tế, thời điểm bắt đầu "sốt" lan, giao dịch dễ vì có nhiều người mua bán. "Năm 2021 là thời điểm lan đột biến có giá đỉnh điểm, nhưng đỉnh diễn ra không lâu. Lan lên giá nhanh nhưng xuống giá cũng nhanh hơn nhiều lần", anh bộc bạch.
“Ví dụ bán giỏ lan Phú Thọ được một trăm triệu đồng thì tôi lại đi mua giỏ khác lại hàng trăm triệu đồng. Nhiều thời điểm, có người hỏi mua lan được giá, song anh lại chần chừ không bán vì chờ thêm thời gian cho lan dài ra vài cm nữa để được lãi lớn. Tuy nhiên, kết quả không như ý”, anh nói.
"Cả khu cùng đua nhau trồng lan đột biến khiến nó không còn hiếm nữa. Vào vườn nhà ai cũng thấy lan đột biến. Sau 2-3 năm, họ cũng giống tôi, nhận ra những chậu cây tưởng như tiền tỷ không còn giá trị gì nữa", anh Thế kể.
Lan đột biến lụi tàn: Người chơi mất trắng, ôm nợ cả tỷ đồng
Trong gần 3 năm từ lúc trồng lan cho đến khi diễn ra "cơn sốt" lan năm 2021, anh Thế có tổng hơn 400 giỏ lan. Ban đầu, anh có vài mầm, sau mua thêm và khi lan lớn lại tiếp tục gây thêm lan.
"Tôi đã chứng kiến một thời cây cảnh cũng bị đẩy giá và lao dốc. Cũng biết lan rồi sẽ có ngày giảm, nhưng giảm từ từ chứ không ngờ đẩy lên cao vút như vậy xong rồi sập luôn. Tôi không kịp trở tay", anh chua chát nói.
Lan đột biến của anh Thế tại vườn nhà ở Phú Thọ trước khi tháo giàn do không có người mua (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Bất ngờ nhất với anh Ngọc là các thông tin giao dịch lan tiền tỷ trên mạng xã hội chỉ là ảo. Anh kể: "Thời điểm đó, không chỉ riêng tôi mà nhiều người trồng lan xung quanh cũng hoang mang. Không phải ai cũng dư dả, nên nhiều người, giống như tôi, phải cắm sổ đỏ vay tiền. Đến khi phát hiện ra sự thật và giá lan rớt mạnh, không còn người mua, tôi vẫn còn gánh khoản nợ gần 2 tỷ đồng tại ngân hàng".
Anh Thế cho biết, việc trồng lan không hề đơn giản dù bản thân có kinh nghiệm chăm cây cảnh. Suốt thời gian dài, anh bỏ dở công việc hiện tại, chỉ tìm tòi cách chăm sóc, dồn hết tâm huyết vào vườn lan. Thế nhưng, những chậu lan đột biến từng được định giá hàng tỷ đồng giờ chỉ nằm im một chỗ, không có người mua, giá trị sụt giảm gấp hàng nghìn lần so với trước.
Sau này, khi lan xuống giá cũng là lúc hàng loạt cảnh báo về lan đột biến và nguy cơ vỡ nợ khi đầu tư vào loại này. Các nguyên nhân gồm thổi giá quá cao so với giá trị thực sự của lan, nguy cơ mua phải lan giả mạo, nhân giống đại trà...
Anh Thế cũng từng hạ giá 100.000 đồng/cm lan để thanh lý nhưng không có người mua. "Quanh đây các nhà cũng diễn ra tình trạng tương tự. Có nhà nợ vài tỷ đồng, tôi thì đến nay vẫn nợ 1,1 tỷ đồng", anh nói.
Đầu năm nay, anh đã tháo giàn, gỡ lưới tre nên lan "đột biến" hầu như đã chết hết. Anh chỉ còn nuôi vài chục chậu cho vui, thi thoảng có khách vãng lai nhưng về cơ bản đã mất trắng số vốn.
Biết sẽ không bao giờ quay trở lại thời kỳ đột biến như trước nên thay vì tiếp tục chăm sóc lan, anh Ngọc quay trở lại công việc chăm sóc và bán cây cảnh. “Ngã ở đâu đứng lên ở đấy. Dù lan không còn được giá thì tôi vẫn đam mê trồng cây cảnh và sẽ sống với nghề này” anh kể.
Sau gần 7 năm kể từ lúc chơi lan đột biến, anh hy vọng không còn ai phải chịu cảnh nợ nần vì giống cây này.
