Những ngày gần đây, nhiều nhân viên thử đồ ăn ở Trung Quốc thu hút sự chú ý của dư luận khi đăng tải các video tiết lộ công việc tưởng như nhàn hạ của mình.
Các video cho thấy sau lớp mạ hào nhoáng từ mức lương khoảng 10.000 NDT/tháng (tương đương hơn 37 triệu đồng), đây là một công việc đầy áp lực, đòi hỏi chuyên môn cao, người làm nghề còn phải đánh đổi bằng sức khỏe. Các thợ thử đồ ăn mô tả đây là loại việc "nguy hiểm cho vị giác".
Nghề chuyên viên đánh giá cảm quan có mức lương hơn 37 triệu đồng/tháng (Ảnh: Xiaohongshu).
Theo đó, tên gọi chuyên môn của nghề này là chuyên viên đánh giá cảm quan. Nhân viên phải sử dụng vị giác với độ chính xác gần như thiết bị đo lường để phân tích cấu trúc hương vị của từng sản phẩm.
Các tiêu chí phải phân tích bao gồm nồng độ béo, độ ngọt, mức cân bằng, thời gian hậu vị… Thậm chí, họ còn phải dựa vào cảm giác khi nhai để suy đoán sự thay đổi trong công thức chế biến.
Vào mùa cao điểm, lịch làm việc của nhân viên thử đồ ăn càng trở nên dày đặc. Một người có thể phải thử từ 20 đến 50 cây kem mỗi ngày, cùng hàng chục loại bánh và đồ nguội. Tất cả đều được thực hiện trong phòng thử nghiệm có nhiệt độ và độ ẩm được kiểm soát nghiêm ngặt.
Trái với hình dung của nhiều người, nhân viên thử đồ ăn không thể tùy tiện nếm rồi nhổ bỏ. Bốn tiếng trước khi thử, họ phải kiêng đồ cay, cà phê và các thực phẩm ảnh hưởng vị giác. Giữa các mẫu thử, họ phải chờ 20 phút và súc miệng bằng nước lọc để thiết lập lại vị giác.
Đối với một số loại thực phẩm như bánh quy, khoai tây chiên, họ được yêu cầu phải nhai đủ số lần quy định, nuốt xuống và ghi nhận hậu vị kéo dài bao lâu. Nhiều nhân viên mô tả buổi thử còn căng thẳng hơn một kỳ thi, bởi mỗi nhiệm vụ đều được tính giờ.
Cường độ làm việc cao khiến nhân viên gần như không thể tránh khỏi tổn thương sức khỏe. Việc liên tục tiếp xúc với đồ lạnh làm men răng bị mòn, uống nước ấm cũng đau buốt. Viêm họng mãn tính trở thành bệnh nghề nghiệp của họ. Khối lượng thực phẩm nạp vào cơ thể mỗi ngày có thể vượt mức 8.400 kJ (kilojoule), gây tăng cân nhanh, rối loạn trao đổi chất và tạo áp lực lớn lên hệ tiêu hóa.
Nhiều người trong nghề thừa nhận nhìn thấy đồ ăn là muốn ói. Một số người còn bị mất vị giác trong nhiều ngày chỉ vì lỡ thử một mẫu thực phẩm quá đậm vị. Để bảo vệ độ nhạy của vị giác, họ phải tránh hoàn toàn đồ cay, hành tỏi và thậm chí không được dùng mỹ phẩm có hương liệu.
Đáng chú ý, một số công ty áp dụng chính sách trợ cấp tăng cân cho chuyên viên đánh giá cảm quan, cứ tăng 0,5 kg sẽ được nhận khoản bù đắp 200 NDT (khoảng 745.000 đồng). Nhiều nhân viên dở khóc dở cười nói: “Công việc này không phải ăn ra tiền mà là ăn ra bệnh”.
Bên cạnh gánh nặng thể chất, nhân viên thử đồ ăn còn phải chịu áp lực từ những bản báo cáo chi tiết. Sau mỗi lượt thử, họ phải viết từ 7.000 đến 8.000 chữ mô tả độ ngọt, độ sánh, hương thơm, kết cấu và đưa ra đề xuất điều chỉnh cụ thể như “giảm độ ngọt 5%” hoặc “tăng 0,8 g chất béo sữa”.
Kết quả đánh giá quyết định sản phẩm có được đưa ra thị trường hay không. Chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể khiến doanh nghiệp thiệt hại lớn, vì vậy nhiều nhân viên phải ghi nhớ hàng nghìn thông số hương vị, mức độ áp lực tương đương các ngành khoa học chính xác.
Thực tế, không phải ai cũng làm được nghề này bởi tiêu chuẩn tuyển dụng cao chót vót. Ứng viên thường cần có nền tảng khoa học thực phẩm và chứng chỉ đánh giá cảm quan ISO. Các doanh nghiệp lớn còn yêu cầu ứng viên thử “mù” 500 loại nguyên liệu và kiểm tra khả năng nhận biết chênh lệch nhiệt độ 0,5 độ C.
Ngoài ra, mức lương trên 10.000 NDT chỉ dành cho người dày dạn kinh nghiệm. Đa số người hành nghề chỉ nhận 6.000–8.000 NDT/tháng (tương đương 22–29 triệu đồng). Thách thức khác, vị giác suy giảm theo tuổi tác khiến nhiều người phải rời nghề khi bước sang tuổi 30.
