Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ sang các giải pháp giao thông xanh, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Trong bức tranh ấy, sự chú ý phần lớn đổ dồn vào xe điện và các chính sách hỗ trợ, song một mảng khác cũng đang chịu tác động trực tiếp nhưng ít được nhắc tới: ngành dầu nhờn.
Trong nhiều thập niên, dầu động cơ vốn được coi là sản phẩm kỹ thuật "ít thay đổi". Tuy nhiên, sự xuất hiện của xe hybrid, xe điện và những yêu cầu khắt khe về môi trường đã khiến vai trò của dầu nhờn trở nên phức tạp hơn.
Ở xe truyền thống, động cơ vận hành liên tục, nhiệt độ ổn định, nên yêu cầu về dầu nhờn tập trung vào độ nhớt và khả năng bôi trơn lâu dài. Thế nhưng, với xe hybrid, động cơ xăng thường xuyên dừng hay khởi động, nhiệt độ dao động thất thường, thậm chí chỉ vận hành trong khoảng thời gian ngắn trước khi nhường chỗ cho động cơ điện. Điều này đòi hỏi dầu nhờn phải thích ứng nhanh hơn, bảo vệ chi tiết ngay từ khi "khởi động nguội".
Ngành dầu nhờn cũng đối diện sức ép phải xanh hóa chính sản phẩm của mình
ẢNH: LÊ NAM
Ông Nguyễn Đình Hùng - giảng viên Đại học Bách khoa TP.HCM nhận định: "Động cơ hybrid thường xuyên hoạt động trong trạng thái chưa kịp đạt nhiệt độ tối ưu. Đây là khác biệt quan trọng so với động cơ truyền thống, tạo áp lực lớn cho dầu nhờn trong việc bảo vệ bề mặt chi tiết và giảm hao mòn".
Không chỉ dừng ở khía cạnh kỹ thuật, ngành dầu nhờn cũng đối diện sức ép phải xanh hóa chính sản phẩm của mình. Điều này thể hiện qua việc áp dụng công nghệ hoàn nguyên dầu gốc (Regenerated Base Oil - RRBO), biến dầu thải thành nguyên liệu mới.
Theo các chuyên gia, công nghệ RRBO không chỉ giảm gánh nặng môi trường, mà còn giúp tiết kiệm tài nguyên dầu mỏ. Việc đưa dầu gốc hoàn nguyên vào các sản phẩm hiệu suất cao được xem là bước tiến trong quá trình kinh tế tuần hoàn - một trụ cột quan trọng của chiến lược tăng trưởng xanh.
Bà Nguyễn Thị Quốc Bảo - Giám đốc Marketing, Motul Việt Nam chia sẻ: "Để phát triển dòng dầu nhớt thế hệ mới này, chúng tôi phải nhập khẩu từ các trung tâm công nghệ ở nước ngoài, bởi tại Việt Nam hiện chưa có cơ sở đủ năng lực sản xuất dầu gốc hoàn nguyên ở quy mô công nghiệp. Việc đưa sản phẩm vào thị trường Việt Nam vừa là thách thức, vừa là cơ hội để kết nối ngành dầu nhờn trong nước với chuẩn mực công nghệ quốc tế".
Song song, bao bì tái chế cũng dần được áp dụng. Thay vì chỉ tập trung vào hiệu suất động cơ, các doanh nghiệp trong ngành dầu nhờn nay còn phải chứng minh trách nhiệm môi trường của mình, từ khâu sản xuất đến vòng đời sản phẩm.
Thói quen tiêu dùng thay đổi theo công nghệ
ẢNH: LÊ NAM
Theo định hướng của Chính phủ, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt quy mô một triệu ô tô, đồng thời phát triển mạnh các dòng phương tiện thân thiện môi trường. Điều này đồng nghĩa ngành dầu nhờn phải chuẩn bị sẵn sàng để đồng hành.
Thách thức đặt ra không nhỏ: Thứ nhất, phải duy trì khả năng cạnh tranh trong khi đầu tư công nghệ xanh đòi hỏi chi phí lớn. Thứ hai, cần đáp ứng đồng thời nhiều tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe. Thứ ba, người tiêu dùng chưa hoàn toàn nhận thức rõ về sự khác biệt giữa dầu nhờn truyền thống và dầu nhờn "xanh", nên việc truyền thông minh bạch là cần thiết.
Mặc dù đối mặt thách thức, đây cũng là cơ hội để ngành dầu nhờn Việt Nam nâng tầm. Nếu thành công trong việc sản xuất các dòng sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và nhu cầu xe xanh, doanh nghiệp nội địa có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực, thậm chí xuất khẩu.
