Thông tin từ Interfax dẫn nguồn Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) cho biết, cơ quan này đã bắt đầu bán vàng vật chất từ kho dự trữ quốc gia. Đây là một bước chuyển dịch quan trọng trong chiến lược quản lý tài sản của Moscow, khi các hoạt động trước đây giữa Bộ Tài chính và CBR chủ yếu chỉ là các giao dịch "ảo", tức vàng được chuyển quyền sở hữu trên giấy tờ nhưng các thỏi vàng vẫn nằm yên trong kho dự trữ chiến lược.
Với trữ lượng vàng vượt quá 2.300 tấn, Nga hiện là quốc gia sở hữu kho vàng lớn thứ 5 trên thế giới. Khối tài sản này từ lâu được xem là "tấm khiên" bảo vệ nền kinh tế trước các biến động địa chính trị.
Tuy nhiên, động thái mới nhất cho thấy nhu cầu thanh khoản đang trở nên cấp thiết. Đại diện CBR xác nhận với báo giới: "Với thanh khoản trên thị trường vàng nội địa tăng cao trong những năm gần đây, chúng tôi hiện thực hiện các giao dịch trên thị trường không chỉ thông qua đồng nhân dân tệ mà còn một phần thông qua vàng vật chất".
Mặc dù CBR không tiết lộ khối lượng và thời điểm bán cụ thể, nhưng giới quan sát tài chính nhận định đây là bước đi nhằm bơm "tiền tươi" vào nền kinh tế, hỗ trợ đồng rúp Nga và giảm bớt áp lực phải bán tháo đồng nhân dân tệ trong bối cảnh thương mại quốc tế gặp nhiều rào cản.
Ông Vladimir Chernov, nhà phân tích tại Freedom Finance Global, nhận định: "Việc sử dụng vàng giúp phân tán rủi ro trên các thị trường và duy trì sự đa dạng trong cơ cấu dự trữ ngoại hối, thay vì phụ thuộc quá nhiều vào một loại ngoại tệ".
Dự trữ vàng của Nga hiện vượt 2.300 tấn, là dự trữ lớn thứ 5 trên thế giới (Ảnh: TASS).
Áp lực từ "nồi cơm" dầu khí và bài toán ngân sách
Quyết định bán vàng vật chất không phải là ngẫu nhiên. Nó diễn ra trong bối cảnh bức tranh tài chính công của Nga đang có những gam màu xám.
Theo số liệu từ Bộ Tài chính Nga, Quỹ Tài sản Quốc gia (NWF), vốn được coi là "quỹ ngày mưa" của nước này, đang vơi dần. Trước năm 2022, NWF nắm giữ 405,7 tấn vàng nhưng đến ngày 1/11, con số này chỉ còn 173,1 tấn. Như vậy, khoảng 57% lượng vàng trong quỹ đã được thanh lý để bù đắp thâm hụt ngân sách.
Tổng tài sản có tính thanh khoản cao trong NWF (bao gồm vàng và nhân dân tệ) đã giảm mạnh 55%, xuống còn khoảng 51,6 tỷ USD. Một số chuyên gia kinh tế quốc tế cảnh báo, với tốc độ chi tiêu hiện tại, quỹ này có thể đối mặt với rủi ro cạn kiệt trong vòng 1-2 năm tới nếu không có nguồn thu bổ sung đột biến.
Đáng chú ý, doanh thu từ dầu khí - nguồn thu chủ lực của ngân sách Nga - đang sụt giảm. Trong tháng 10, doanh thu xuất khẩu dầu khí giảm 27% so với cùng kỳ, kéo theo mức giảm lũy kế 21% trong 10 tháng đầu năm. Các lệnh trừng phạt mới nhắm vào 2 gã khổng lồ năng lượng Rosneft và Lukoil, cùng với việc gián đoạn vận chuyển đường biển và các đối tác hủy đơn hàng, đang tạo ra "nút thắt cổ chai" về dòng tiền.
Hệ quả với thị trường và nhà đầu tư
Việc một "cá mập" sở hữu 2.300 tấn vàng như Nga tham gia bán vàng vật chất chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của giới đầu tư kim loại quý toàn cầu.
Thứ nhất, về nguồn cung: Mặc dù CBR tuyên bố tập trung vào thị trường nội địa, nhưng việc xả vàng vật chất quy mô lớn có thể gián tiếp ảnh hưởng đến tâm lý thị trường quốc tế, đặc biệt khi vàng đang là kênh trú ẩn an toàn trong bối cảnh bất ổn toàn cầu.
Thứ hai, về tỷ giá: Động thái này được xem là công cụ hỗ trợ đồng rúp Nga. Khi bán vàng lấy nội tệ hoặc các ngoại tệ mạnh khác, CBR đang thực hiện nghiệp vụ thị trường mở để cân đối thanh khoản, giúp nền kinh tế Nga "dễ thở" hơn trước áp lực lạm phát và thâm hụt.
Thứ ba, tín hiệu vĩ mô: Việc Nga buộc phải dùng đến "của để dành" vật chất cho thấy các kênh huy động vốn truyền thống đang gặp khó. Đây là chỉ dấu quan trọng cho các nhà đầu tư khi đánh giá rủi ro địa chính trị tại khu vực Đông Âu trong giai đoạn cuối năm 2025.
Chuyên gia kinh tế Volodymyr Dybrovsky nhận định trên tờ Kyiv Independent: "Thâm hụt ngân sách đang trở thành vấn đề kinh tế vĩ mô nghiêm trọng nhất. Chi phí duy trì các hoạt động quốc phòng chiếm tới 40% ngân sách liên bang buộc Moscow phải linh hoạt hóa mọi tài sản có thể, kể cả vàng dự trữ chiến lược".
Trong đầu tư, khi một quốc gia bán vàng dự trữ, đó thường là lúc họ cần thanh khoản khẩn cấp mà không muốn (hoặc không thể) vay nợ thêm. Đối với nhà đầu tư cá nhân, đây là lúc cần theo dõi sát sao biến động giá vàng thế giới. Nếu nguồn cung thực tế tăng lên, đà tăng của giá vàng có thể bị kìm hãm trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, vàng vẫn chứng tỏ vị thế là tài sản "cuối cùng" của các nền kinh tế lớn.
