Tây Ban Nha dự kiến sẽ ghi nhận mức thâm hụt ngân sách nhỏ hơn Đức vào năm tới sau gần hai thập kỷ.
Tây Ban Nha từng là nạn nhân trong khủng hoảng Eurozone. Đến nay, nền kinh tế lớn thứ tư châu Âu đã thu hẹp thâm hụt nhờ tăng trưởng bền vững và nguồn thu thuế tăng.
Theo dự báo mới nhất của Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha, thâm hụt ngân sách của nước này sẽ giảm năm thứ 5 liên tiếp, xuống 2,5% GDP trong năm 2025 và 2,3% trong năm 2026.
Tại Đức, Hội đồng Chuyên gia Kinh tế (nhóm cố vấn độc lập của chính phủ) dự báo thâm hụt sẽ tăng từ 2,3% trong năm 2025 lên 3,1% vào năm 2026. Giới phân tích dự báo mức thâm hụt của Đức có thể tiến gần 4% trong những năm tiếp theo.
Gần 17 năm sau khi khủng hoảng nợ Eurozone kết thúc, các quốc gia từng bị liệt vào nhóm gặp khó khăn kinh tế “PIIGS” gồm Bồ Đào Nha, Italy, Ireland, Hy Lạp và Tây Ban Nha hiện đang có quỹ đạo tài khóa tốt hơn so với những nước từng giúp ổn định khu vực như Đức và Pháp.
Thâm hụt ngân sách của Tây Ban Nha và Pháp.
Tây Ban Nha hưởng lợi khi nhu cầu trái phiếu tăng mạnh. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm so với trái phiếu Đức đã thu hẹp về khoảng 0,5 điểm phần trăm. Đây là mức thấp nhất kể từ trước khủng hoảng nợ, khi khoảng chênh từng vượt 6 điểm phần trăm.
Chênh lệch lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Tây Ban Nha so với Đức ngày càng thu hẹp.
Tây Ban Nha hiện phải trả chi phí vay thấp hơn Pháp - quốc gia lâu nay được xem là đối tượng vay an toàn trong Eurozone. Dù thâm hụt dự kiến tăng, trái phiếu của Đức vẫn được coi là tài sản trú ẩn của khu vực nhờ quy mô kinh tế lớn và gánh nặng nợ thấp hơn nhiều nước khác, bao gồm cả Mỹ.
Trong giai đoạn từ khi đồng euro ra đời năm 1999 đến trước khủng hoảng nợ, Tây Ban Nha tăng trưởng mạnh nhiều năm. Thâm hụt của Tây Ban Nha thấp hơn Đức trong giai đoạn 10 năm tính đến năm 2007. Nhưng tăng trưởng nóng và lãi suất thấp đã tạo ra bong bóng nhà đất và dẫn tới khủng hoảng ngân hàng.
Quốc gia này phải nhận gói cứu trợ trị giá 41 tỷ euro từ châu Âu, trong khi Đức do dự trong việc hỗ trợ các nước Nam Âu bị coi là chi tiêu hoang phí.
Theo IMF, Tây Ban Nha là nền kinh tế phát triển có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới năm 2024. Tốc độ tăng GDP bình quân hàng quý đạt 3,9% từ đầu năm 2022, trong khi Đức chỉ đạt 0,3%. IMF dự báo tăng trưởng của Tây Ban Nha đạt 2% trong năm 2026, chỉ thấp hơn một chút so với mức dự kiến 2,1% của Mỹ.
Tây Ban Nha là nền kinh tế phát triển có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới năm 2024
Chuyên gia Melanie Debono tại Pantheon Macroeconomics nói: "Chu kỳ đầu tư ở Đức chững lại, trong khi đầu tư đã thúc đẩy GDP của Tây Ban Nha".
Động lực tăng trưởng của Tây Ban Nha đến từ nhập cư, du lịch, chi phí năng lượng thấp và nguồn vốn công, bao gồm cả quỹ của EU.
Chính phủ nước này dự báo sẽ ghi nhận thặng dư ngân sách sơ cấp đầu tiên kể từ năm 2007. Chỉ số này loại trừ chi phí trả lãi và chi phí xử lý lũ lụt tại Valencia.
Trớ trêu thay, bế tắc chính trị lại giúp cải thiện tình hình tài chính của Tây Ban Nha. Chính phủ của Thủ tướng Pedro Sánchez không có đủ phiếu để thông qua ngân sách mới. Tây Ban Nha phải duy trì ngân sách 2023 đã được gia hạn, qua đó ngăn các kế hoạch chi tiêu lớn. Tuy vậy, nước này vẫn tăng được chi tiêu quốc phòng nhờ sự linh hoạt trong quy định ngân sách.
Trong khủng hoảng Eurozone, Tây Ban Nha từng có thâm hụt lên tới 11,5% GDP mỗi năm, khiến nợ công tăng từ 35% GDP năm 2007 lên hơn 100%.
Nợ công của Tây Ban Nha hiện vẫn cao, đạt 100,4% GDP theo IMF. Tại Đức, tỷ lệ này là 64,4% GDP.
Miguel Sebastián, cựu Bộ trưởng Công nghiệp Tây Ban Nha và hiện là giáo sư kinh tế tại Đại học Complutense ở Madrid, nói: "Tỷ lệ nợ/GDP của Tây Ban Nha vẫn quá cao. Điều đó sẽ hạn chế dư địa khi xảy ra suy thoái. Đó là một vấn đề".
Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha cảnh báo rằng mức nợ cao khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương và hạn chế khả năng xoay xở trong khủng hoảng tiếp theo, đồng thời khiến nhà nước đối mặt với rủi ro lãi suất cao hơn.
Đức từng có thặng dư ngân sách lên tới 1,9% GDP trong 6 năm tính đến 2019. Nợ công của Đức gần mức 60% theo quy định tài khóa của EU. Nhưng đầu tư công thiếu hụt nhiều năm đã khiến hạ tầng xuống cấp, từ đường sắt, cầu đường cao tốc đến khả năng chiến đấu của quân đội.
Các quy định mới cho phép Đức vay tới 1.000 tỷ euro để đầu tư hạ tầng và quốc phòng trong thập kỷ tới. Tuy nhiên, Thủ tướng Friedrich Merz bị chỉ trích vì dùng một phần khoản vay này để chi cho phúc lợi và giảm thuế.
Theo FT
