Có 380m2 đất nông nghiệp, muốn lên thổ cư 100m2
Một công dân gửi câu hỏi tới Cổng thông tin điện tử Chính phủ về việc gia đình có hơn 380m2 đất trồng cây lâu năm, phù hợp chuyển mục đích sử dụng sang đất ở theo quy định của địa phương. Gia đình muốn chuyển mục đích sử dụng 100m2 nhưng khi làm thủ tục lên thổ cư, cán bộ địa phương cho biết bắt buộc phải chuyển toàn bộ diện tích trong Giấy chứng nhận (sổ đỏ).
Quy định mới về chuyển mục đích sử dụng đất giúp giảm áp lực tài chính cho người dân (Ảnh minh họa: Trịnh Nguyễn).
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng Điều 220 Luật Đất đai đã quy định về điều kiện và nguyên tắc khi thực hiện việc tách thửa đất. Cụ thể, diện tích của thửa đất sau khi tách ra để chuyển đổi mục đích phải bằng hoặc lớn hơn diện tích tối thiểu quy định đối với loại đất sau khi chuyển đổi. Như vậy, theo luật hiện nay, việc cán bộ địa phương yêu cầu xử lý vấn đề tách thửa trước khi chuyển đổi một phần là có cơ sở pháp lý.
Nhận thấy quy định trên đang gây khó khăn, vướng mắc cho người dân trong thực tiễn, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết đã nghiên cứu và tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết mới về một số cơ chế, chính sách đặc thù.
Điểm đáng chú ý trong đề xuất này là nội dung: "Trường hợp chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất thì không bắt buộc thực hiện tách thửa".
Điểm mới trong quy định chuyển mục đích sử dụng đất
Theo Luật Đất đai 2024, khi chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, người dân phải nộp 100% chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp.
Tuy nhiên, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết Quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, trong đó có quy định giảm nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất.
Cụ thể, đối với đất vườn, ao, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở khi chuyển mục đích sử dụng sang đất ở, tiền sử dụng đất được tính bằng 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp đối với diện tích trong hạn mức giao đất ở tại địa phương.
Mức thu bằng 50% chênh lệch đối với diện tích đất vượt hạn mức nhưng không quá 1 lần hạn mức giao đất ở tại địa phương.
Mức thu bằng 100% chênh lệch đối với diện tích đất vượt hạn mức mà vượt quá 1 lần hạn mức giao đất ở tại địa phương. Mức thu tiền sử dụng đất nêu trên chỉ được tính 1 lần cho một hộ gia đình, cá nhân (tính trên 1 thửa đất).
Chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng một lần cho hộ gia đình, cá nhân. Các lần chuyển đổi mục đích sau sẽ phải nộp toàn bộ chênh lệch.
Người dân đã chuyển mục đích sử dụng đất từ ngày 1/8/2024 (thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực) đến trước ngày 1/1/2026 (Nghị quyết có hiệu lực) sẽ được cơ quan thuế tính lại tiền sử dụng đất. Số tiền tính lại thấp hơn khoản đã nộp được khấu trừ vào nghĩa vụ tài chính khác hoặc hoàn trả.
Luật sư Phạm Thanh Tuấn (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá những thay đổi này rất quan trọng, không chỉ giúp giảm chi phí cho người dân khi chuyển mục đích sử dụng đất trong tương lai mà còn tạo cơ chế hoàn trả hoặc khấu trừ cho những trường hợp đã chuyển mục đích trong giai đoạn từ 1/8/2024 (ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực) nhưng đã phải nộp ở mức cao hơn trước đây.
Cũng theo luật sư, quy định mới góp phần giảm gánh nặng tài chính, đồng thời bảo đảm sự công bằng và hợp lý về chính sách, thể hiện tính nhân văn trong việc xử lý các trường hợp đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính nhưng chưa phù hợp với thực tiễn hiện nay.
