Khi nói đến chủ đề nhạy cảm là vay tiền, có câu "mượn gấp không mượn nghèo, mượn 3 không mượn 2", hàm chứa ý nghĩa lớn.
Ý nghĩa của câu "mượn gấp không mượn nghèo" rất rõ ràng, tức là tiền cần gấp thì cho mượn, nhưng tiền cần vay vì nghèo thì không được cho mượn. Người xưa có câu, "đời người, ai cũng đều sẽ phải gặp khó khăn", nhất là ngày xưa, ngay cả cơm ăn áo mặc cũng không có thì nói chi đến tiền bạc. Nên một khi gặp phải khó khăn tương đối lớn, mà còn khẩn cấp, không thể trì hoãn thì chỉ có thể vay mượn người khác. Ví dụ như ốm đau đột ngột, tai họa bất ngờ,… Đối với những người đang cần tiền gấp cho những việc rất khẩn cấp, nguy hiểm đến tính mạng, nếu có tiền thì phải cho vay ngay, không ngần ngại giúp đỡ người khác giải quyết nhu cầu cấp thiết của họ.
Tuy nhiên, đối với những người cần vay tiền để sinh sống vì nghèo thì tốt hơn hết là không nên cho họ vay. Nghèo không đáng sợ, điều đáng sợ là nếu bạn nghèo đến mức chỉ biết dựa vào tiền vay mượn để sống, thì chỉ chứng minh rằng bạn là loại "bùn lầy không xây được vách", loại người không có tiền đồ mà thôi. Người xưa còn có một câu để hình dung, đó là "hố nghèo lấp mãi cũng không đầy", dù chúng ta có giúp những người như thế bao nhiêu cũng không đủ.
Đối với những người nghèo, họ không nên chỉ dựa vào tiền vay mượn để "ăn sung mặc sướng", mà phải biết tự dựa vào bản thân, thay đổi tư duy, tự lực cánh sinh. Hơn nữa, người quá nghèo không có khả năng trả nợ, vay tiền rồi cũng chưa chắc sẽ trả được, thậm chí một số người nghèo khó, thiếu suy nghĩ sẽ nảy sinh tâm lý ỷ lại vào việc vay tiền để tồn tại. Vì vậy, nếu có người muốn vay tiền của bạn vì họ nghèo, bạn nhất định không được cho họ vay.
Nghĩa "mượn ba, không mượn hai" có nghĩa là có 3 loại trường hợp nên cho mượn tiền và có 2 trường hợp tuyệt đối không nên cho. Ba trường hợp nên cho mượn đó là tiền ăn học của con cái, tiền đám cưới, đám ma, tiền tu sửa nhà.
Trẻ con chính là tương lai và hy vọng, bây giờ cho chúng mượn tiền đi học, thành tài, chúng nhất định sẽ ghi nhớ trong lòng, sau này sẽ thành tâm báo ơn.
Việc đám tang, đám cưới là chuyện trọng đại của một đời người, nên nếu có tiền thì bạn nên giúp. Người xưa có câu, "một tang 3 năm căng, một cưới 10 năm nghèo", điều này rất thực tế. Đám cưới, đám tang thường đòi hỏi nhiều chi phí cao nên người ta chỉ có thể vay tiền để xoay xở.
Tu sửa nhà cửa cũng là một điều cấp thiết trong cuộc đời, thường người ta sẽ vay tiền để thực hiện. Vì vậy, nếu giúp được thì mình cứ giúp, cho mượn được thì cho.
Hai trường hợp không cho mượn đó là đối với những người không chú trọng chữ tín, thường xuyên vay mượn tiền nhưng không trả. Đặc biệt là những người lười biếng, suốt ngày chỉ biết ăn ở không, nếu cho họ vay tiền, rất có thể sẽ một đi không trở lại.
Hai là đối với những người thích đánh bạc, đừng cho những người như vậy vay một xu, bởi vì dù có bao nhiêu tiền trong tay, thì cuối cùng họ cũng sẽ đem đi cược sạch hết mà thôi, vậy thì còn tiền đâu mà trả lại cho bạn?
Thử nghĩ xem, ai mà không làm lụng cực khổ để kiếm tiền, nếu như đem số tiền mồ hôi nước mắt của mình ra cho người ta vay rồi một đi không trở lại thì nhất định sẽ ngậm cục tức cả đời, tiền mất tật mang. Vì vậy, hai hạng người trên, bạn tuyệt đối đừng bao giờ cho họ vay tiền.
