Tại báo cáo Dự báo dân số Việt Nam giai đoạn 2024 - 2074, Cục Thống kê cho biết Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng từ năm 2007, khi tỷ trọng dân số trẻ em (từ 0 - 14 tuổi) nhỏ hơn 30%, tỷ trọng dân số người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) nhỏ hơn 15%.
Ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng, tỷ số phụ thuộc chung thường đạt dưới 50%, tức là hai người trong độ tuổi lao động chỉ phải “gánh” một người phụ thuộc.
Số liệu từ Cục Thống kê cho thấy trong giai đoạn 2024 - 2035, Việt Nam vẫn ở trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, khi tỷ trọng người dưới 15 tuổi luôn dưới 30% và tỷ trọng người từ 65 tuổi trở lên vẫn dưới 15%.
Trong suốt giai đoạn này, dân số trong độ tuổi lao động duy trì ở mức rất cao, từ 67,4% năm 2024 xuống 66,9% năm 2035, tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế và phát triển nguồn nhân lực.
Tuy nhiên, mức mức sinh trung bình của mỗi phụ nữ Việt Nam lại đang ở mức thấp đáng báo động - 1,93 con. Dù có tăng nhẹ so với năm 2024 (1,91 con- mức thấp nhất trong lịch sử) nhưng vẫn thấp hơn mức sinh thay thế là 2,1 con
Chính vì vậy, đến năm 2036, tỷ trọng người trên 65 tuổi được dự báo sẽ đạt 15%, lần đầu tiên vượt ngưỡng để xác định thời kỳ dân số vàng. Đây được xem là thời điểm Việt Nam chính thức bước ra khỏi giai đoạn dân số vàng.
Sau năm 2036, cơ cấu dân số của Việt Nam được dự báo sẽ chuyển sang giai đoạn già hoá nhanh, thể hiện qua tỷ trọng người từ 65 tuổi trở lên tăng liên tục và tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động giảm dần theo thời gian.
Dân số Việt Nam từ 0 - 14 tuổi và từ 60 tuổi trở lên giai đoạn 2024 - 2074 theo phương án trung bình. (Nguồn: Cục Thống kê).
Cục Thống kê nhận định theo phương án trung bình, trong suốt giai đoạn 2024 - 2074, dân số già của Việt Nam tăng rất nhanh, từ 9,4 triệu người vào năm 2024 lên đến 20,5 triệu người vào năm 2044 và đạt 31,2 triệu người vào năm 2074. Chỉ số già hoá tăng từ 60,2% năm 2024 lên 224,9% vào năm 2074, tương đương tăng khoảng 3,7 lần.
"Nếu năm 2024 cứ 2 trẻ em có khoảng 1 người cao tuổi, thì đến năm 2074, cứ 2 trẻ em có khoảng 4 người cao tuổi. Điều này thể hiện áp lực già hoá ngày càng lớn đối với lực lượng trong độ tuổi lao động và hệ thống an sinh xã hội", báo cáo nêu rõ, đồng thời cho biết đến năm 2034, Việt Nam sẽ bước qua một ngưỡng dân số quan trọng khi số người cao tuổi sẽ vượt số trẻ em.
Như vậy, theo phương án trung bình, Cục Thống kê dự báo Việt Nam bắt đầu thời kỳ dân số già từ năm 2034, khi tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên đạt 14%. Giai đoạn từ năm 2034 đến năm 2036, Việt Nam có cơ cấu dân số vàng cũng đồng thời bước vào thời kỳ dân số già.
Thời kỳ dân số già của Việt Nam dự kiến sẽ kéo dài 15 năm, từ năm 2034 đến năm 2049. Sau giai đoạn này, từ năm 2050 - 2074, Việt Nam sẽ có cơ cấu dân số rất già, tương ứng với tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm trên 21%.
Bên cạnh đó, dân số thành thị cũng được dự báo sẽ duy trì xu hướng tăng mạnh trong toàn bộ giai đoạn 2024 - 2074, trong khi dân số nông thôn giảm dần theo thời gian. Theo phương án trung bình, dân số thành thị được dự báo tăng từ 38,7 triệu người năm 2024 lên 74,2 triệu người năm 2074, bình quân mỗi năm tăng khoảng 710.000 người, chủ yếu do di cư từ nông thôn ra thành thị.
Đến năm 2045, dân số thành thị và nông thôn đạt mức cân bằng khoảng 50%. Đến năm 2074, tỷ lệ dân số thành thị đạt khoảng 65% ở cả ba phương án mức sinh (thấp, trung bình và cao), cho thấy đô thị hoá chủ yếu được thúc đẩy bởi chuyển dịch kinh tế - xã hội và di cư, hơn là biến động mức sinh.
