Một mặt hàng của Việt Nam lập kỳ tích, vượt Trung Quốc tại thị trường khó tính bậc nhất EU

Ngành công nghiệp cá ngừ đóng hộp của Bồ Đào Nha hình thành từ thế kỷ 19, trong đó Vila Real de Santo António được xem là cái nôi quan trọng, đóng vai trò trung tâm trong sự phát triển cả ngành đánh bắt lẫn chế biến, đóng hộp. 

Một số thương hiệu cá ngừ đóng hộp nổi tiếng của Bồ Đào Nha có thể kể đến như Santa Catarina, A Poveira và Ramirez. Những tên tuổi này không chỉ quen thuộc trong nước mà còn được xuất khẩu rộng rãi trên thị trường quốc tế.

Trong số các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU), Bồ Đào Nha được xem là một trong những thị trường tiêu thụ cá ngừ quan trọng. Quốc gia này nổi tiếng với mức tiêu thụ thủy sản bình quân đầu người cao, trong đó cá ngừ – cả dạng tươi/đông lạnh và đóng hộp – chiếm tỷ trọng lớn.

Người tiêu dùng Bồ Đào Nha có thói quen sử dụng cá ngừ trong nhiều món ăn hàng ngày và đặc biệt ưa chuộng các sản phẩm cá ngừ đóng hộp vì tính tiện lợi, đa dạng hương vị và phù hợp với khẩu vị truyền thống.

Ngành chế biến cá ngừ của Bồ Đào Nha hiện phụ thuộc phần lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt là loin cá ngừ vằn và cá ngừ vây vàng để phục vụ chế biến. Mỗi năm, quốc gia này nhập khẩu số lượng lớn thịt/loin cá ngừ đông lạnh (mã HS 0304) và loin cá ngừ hấp đông lạnh (mã HS 16) từ nhiều thị trường, trong đó có Việt Nam.

Theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, Việt Nam đang tập trung xuất khẩu chính hai nhóm sản phẩm này sang Bồ Đào Nha. Riêng trong năm 2024, giá trị xuất khẩu mặt hàng loin cá ngừ hấp đông lạnh sang thị trường này chiếm tới hơn 81% tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam vào Bồ Đào Nha.

Xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Bồ Đào Nha trong năm 2024 đã có sự phát triển mạnh mẽ, thể hiện qua mức tăng trưởng ấn tương 353% so với năm 2023. Và xu hướng tăng trưởng này vẫn tiếp tục trong những tháng đầu năm 2025, với mức tăng 313%, đạt hơn 1,6 triệu USD.

Tại thị trường Bồ Đào Nha, trong 3 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đang giữ vị trí là nguồn cung cá ngừ ngoài khối EU lớn thứ hai, chỉ sau Ecuador. Kim ngạch nhập khẩu cá ngừ của Bồ Đào Nha từ cả Ecuador và Việt Nam đều ghi nhận xu hướng tăng trưởng tích cực. Ngược lại, nhập khẩu từ Trung Quốc lại có chiều hướng giảm.

Theo đánh giá của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sự tăng cường hợp tác thương mại song phương giữa Việt Nam và Bồ Đào Nha, cùng với việc tận dụng hiệu quả các ưu đãi thuế quan từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA), đang tạo động lực mạnh mẽ cho xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường Bồ Đào Nha.

Việc EVFTA cắt giảm thuế nhập khẩu cho các sản phẩm thủy sản, trong đó có cá ngừ, không chỉ giúp tăng sức cạnh tranh về giá cho hàng hóa Việt Nam, mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp xuất khẩu đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ chế biến sâu, đáp ứng tiêu chuẩn cao của EU. Nhờ đó, cá ngừ Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế tại thị trường Bồ Đào Nha.

Tuy nhiên, theo nhận định của VASEP, các doanh nghiệp cho hay, xu hướng tăng trưởng này đang khó có thể duy trì. Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn cung cá ngừ nguyên liệu trong nước vốn đã thiếu hụt, nay lại càng trở nên khan hiếm hơn do những bất cập về quy định, rồi những vướng mắc trong khâu xác nhận, chứng nhận…. đang kìm hãm sự gia tăng xuất khẩu.

Ngành cá ngừ Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh mở rộng thị trường, nâng cao năng lực chế biến và tăng cường kiểm soát chất lượng theo các tiêu chuẩn quốc tế. Những nỗ lực này nhằm không chỉ duy trì đà tăng trưởng ổn định mà còn hướng tới mục tiêu đầy tham vọng: đưa kim ngạch xuất khẩu cá ngừ vượt mốc 1 tỷ USD trong năm 2025.