Câu lạc bộ Phòng chống tội phạm (PCTP) đầu tiên trên địa bàn được thành lập vào năm 1997 với tên gọi ban đầu là "Đội dân quân tự vệ giữ gìn trật tự công cộng và vây bắt các đối tượng trộm, cướp, cướp giật" thí điểm ở phường Phú Hòa và phường Phú Cường (TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương cũ).
"Hiệp sĩ" Nguyễn Thanh Hải có biệt danh "Hải săn bắt cướp". Ảnh: Nguyễn Thanh Hải
Ông Nguyễn Thanh Hải (thường gọi "Hiệp sĩ Hải" hay "Hải săn bắt cướp") là một trong những người đầu tiên tham gia mô hình Câu lạc bộ PCTP, từng là đội trưởng đội xung kích phòng chống tội phạm trong câu lạc bộ phường Phú Hòa (TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương cũ).
Đến năm 2019, sau 23 năm gắn bó với Câu lạc bộ PCTP phường Phú Hòa, ông Hải xin ra khỏi câu lạc bộ vì cho rằng quy chế bó buộc "hiệp sĩ" chỉ hoạt động trong địa bàn phường thì rất khó bắt được đối tượng phạm tội quả tang hay những đối tượng nghi vấn cần truy bám theo dõi.
Qua hơn 20 năm hoạt động, mô hình Câu lạc bộ PCTP đã phát triển rộng khắp, 91/91 xã phường, thị trấn thành lập Câu lạc bộ PCTP, có ban chủ nhiệm và hội viên.
Từ năm 2013, UBND tỉnh Bình Dương cũ đã có Quyết định 34/QĐ-UBND ban hành kèm theo quy chế tổ chức, hoạt động của các Câu lạc bộ PCTP trên địa bàn tỉnh.
Theo quyết định này, những "hiệp sĩ" tham gia truy bắt tội phạm được công an các cấp trang bị, tập huấn về kiến thức pháp luật, kỹ năng truy bắt tội phạm và được pháp luật bảo vệ khi xảy ra tai nạn, thương vong về người theo quy định tại Nghị định 31/2013/NĐ-CP ngày 9-4-2013 của Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, thành viên Câu lạc bộ PCTP còn được cấp tiền xăng xe đi tuần tra, văn phòng phẩm...
Ngoài ra, các thành viên câu lạc bộ còn được trang bị gậy cao su, găng tay bắt dao... và được khen thưởng bằng tiền mặt sau những vụ bắt trộm, cướp; được hỗ trợ, thăm hỏi (ngoài kinh phí hoạt động thường xuyên) khi bị nạn.
Hàng năm, lực lượng công an tổ chức các lớp bồi dưỡng về chức năng, nhiệm vụ đồng thời quán triệt, hướng dẫn nâng cao kiến thức về pháp luật, cách nhận biết, nhận dạng đối tượng phạm tội. Đặc biệt là tập huấn về võ thuật, những tư thế phòng thủ, tấn công khi bắt các đối tượng tội phạm được hiệu quả và an toàn.
Ông Phan Công Khanh, Chủ tịch UBND phường Phú Lợi, TP HCM (sáp nhập từ các phường Phú Hòa, Phú Lợi, Hiệp Thành của TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương cũ), cho biết sau khi Bình Dương sáp nhập với TP HCM thì mô hình Câu lạc bộ PCTP không còn hoạt động. Hiện nay, TP HCM vẫn chưa có hướng dẫn cho địa phương về mô hình này.
