Tiến bộ công nghệ hỗ trợ cho quá trình khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân, thay đổi ngành y tế toàn cầu. Trước xu hướng này, ông Chu Cảnh Chiêu - Giám đốc đơn vị Global Healthcare Center của FPT Software có buổi trò chuyện cùng VnExpress về cơ hội phát triển của một trong những lĩnh vực trọng điểm hiện nay.
Ông Chu Cảnh Chiêu. Ảnh: NVCC
- Khó khăn trong chuyển đổi số ở Việt Nam là gì và giải pháp nào cho các cơ sở y tế hiện nay?
- Hạ tầng công nghệ thông tin ở Việt Nam có lợi thế về độ phủ và tốc độ Internet. Khó khăn là thiếu sự đồng bộ về dữ liệu giữa các cơ sở y tế và kết nối giữa hệ thống thông tin từ cấp cơ sở lên hệ thống dữ liệu cấp quốc gia. Việc ngay lập tức tìm giải pháp đồng bộ chung cho toàn bộ cơ sở y tế trên cả nước là việc khó, tốn kém, ảnh hưởng nhiều đến hoạt động chăm sóc sức khỏe nói chung.
Chúng ta có thể hướng tới việc xây dựng các hệ thống riêng biệt nhưng dựa theo quy chuẩn chung, cho phép khả năng trao đổi, tương tác và kết nối giữa nhiều hệ thống y tế khác nhau. Đơn cử: khám chữa bệnh, hồ sơ bệnh án điện tử, quản lý bệnh viện phòng khám, chăm sóc sức khỏe từ xa, bảo hiểm y tế... Từ đó tạo ra một hệ sinh thái toàn diện.
Ở Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành thông tư quy định điều kiện y tế trên môi trường mạng. Trong đó có chỉ rõ rằng các tiêu chuẩn HL7, HL7 CDA, DICOM, SO/IEEE 11073 là tiêu chuẩn dữ liệu sử dụng trong lưu trữ thông tin y tế và chẩn đoán hình ảnh, cũng như giao tiếp giữa các hệ thống.
Với kinh nghiệm triển khai chuyển đổi số cho nhiều ngành nghề và lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho khách hàng toàn cầu, chúng tôi nhận thấy rõ tầm quan trọng cũng như lợi thế khi tuân thủ theo hệ tiêu chuẩn chung này. Nổi bật, khi đồng nhất các tiêu chuẩn này sẽ đảm bảo thông tin trao đổi nhanh, chính xác và thông suốt giữa chuyên gia cũng như nhà quản lý vận hành.
Bên cạnh việc xây dựng chiến lược dài hơi, chúng ta cũng cần tập trung vào những hệ thống quan trọng nhất, đem lại nhiều giá trị nhất để cải thiện trải nghiệm của bệnh nhân. Điều này còn hỗ trợ tăng năng suất làm việc của nhân viên y tế - giảm áp lực hiện đặt nặng lên họ. Quá trình chuyển đổi số rất cần đặt nhu cầu của con người làm trọng tâm, lắng nghe ý kiến phản hồi của bệnh nhân và nhân viên y tế để thực hiện thay đổi nhỏ, cải thiện hệ thống thường xuyên liên tục.
- Hiện nay, có những xu hướng hoặc công nghệ mới nào tiềm năng cách mạng hóa ngành?
- Rất nhiều xu hướng nổi lên hiện nay sẽ thay đổi ngành y tế. Như đã nêu ở trên, việc xây dựng nền tảng phần mềm có khả năng liên lạc với nhau theo chuẩn dữ liệu chung rất quan trọng, giúp tạo ra nguồn dữ liệu y tế lớn. Khi dữ liệu đủ lớn, hệ thống sẽ phân tích, báo cáo, dự đoán và đề xuất quyết định nhằm giảm thiểu tác động của bệnh dịch theo khu vực, giúp nhà quản lý điều chỉnh chính sách chiến lược tương ứng. Đồng thời, đơn vị dược phẩm có thể nghiên cứu thuốc và thiết bị y tế mới thông minh hơn để cải thiện khả năng điều trị cho bệnh nhân.
Ứng dụng AI trong y tế cũng sẽ là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên chuyên gia sẽ không thể hoàn toàn phụ thuộc vào AI do đặc thù ngành - ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. AI chỉ có thể là kênh hỗ trợ để họ ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn... Điểm đặc biệt là trong y tế, AI sẽ có thể không gọi là Artificial Intelligence (Trí tuệ nhân tạo) mà sẽ nên là Augmented Intelligence (Trí tuệ tăng cường) - trí tuệ máy tính tăng cường khả năng ra quyết định chính xác hơn cho nhân viên y tế.
Ngoài ra, với công nghệ bán dẫn phát triển vượt bậc cùng xu hướng IoMT, rất nhiều máy móc y tế phức tạp trước đây đã được thu nhỏ lại và sản xuất hàng loạt với chi phí rẻ hơn, dễ tiếp cận và triển khai hơn, thậm chí là tại nhà.
Ví dụ dễ thấy, máy đo nồng độ oxy máu SpO2 hoặc huyết áp thông minh, hiện nay đã được bán đại trà đến từng hộ gia đình. Thiết bị có khả năng kết nối với điện thoại thông minh, nhanh chóng cảnh báo từ xa đến bác sĩ và người chăm sóc nếu bệnh nhân có bất thường. Các thiết bị này đã nhận nhiều phản hồi tích cực với hiệu quả thực tiễn trong thời điểm Covid-19.
Trong tương lai sẽ còn nhiều thiết bị tương tự như vậy được triển khai. Có lẽ không quá xa vời khi có những thiết bị đủ nhỏ đến mức nanomet như công nghệ nanobot được cấy vào cơ thể người, có tác dụng "nâng cấp" cơ thể, chủ động cảnh báo, "sửa chữa" mọi bệnh tật và "hỏng hóc" ở cấp độ phân tử.
- FPT Software đã phát triển những giải pháp nào trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe con người?
- Hơn 15 năm làm việc chuyên sâu với các khách hàng y khoa lớn trên thế giới, chúng tôi không chỉ tự tin làm chủ năng lực công nghệ̣ mà còn liên tục tìm tòi, cập nhật kiến thức y học. Nhiều giải pháp "Made-by-FPT" đã ra đời và tương lai còn rất nhiều cơ hội cho chúng tôi trong việc xây dựng môi trường chăm sóc sức khỏe số thông minh hơn, an toàn hơn cho người dân ở Việt Nam cũng như thế giới.
Dự án có tác động lớn nhất mà FPT Software tham gia phát triển cho khách hàng là Nền tảng quản lý sử dụng thuốc hiệu quả được triển khai ở Australia. Hiện nền tảng đã có tới hơn ba triệu người dùng và hơn 95% hiệu thuốc ở Australia có kết nối đến mạng lưới này. Hệ thống góp phần thay đổi cách thức quản lý thuốc, tăng hiệu quả sử dụng thuốc theo phác đồ của bác sĩ, giảm tỷ lệ tái nhập viện cũng như tối ưu hóa nguồn cung cho cả cá nhân và hiệu thuốc...
Chúng tôi cũng phát triển phần mềm cho thiết bị y tế thông minh với mục tiêu tăng sự chính xác và tốc độ hoạt động, giúp bác sĩ cũng như kỹ thuật viên sử dụng thiết bị y tế hiệu quả hơn. Điều này còn cải thiện hiệu quả điều trị cho hàng trăm nghìn bệnh nhân bệnh hiểm nghèo trên thế giới.
Sản phẩm akaMedic hỗ trợ chẩn đoán ung thư là một trong số đó. Ứng dụng giúp theo dõi và thu thập hình ảnh khối u trong suốt quá trình điều trị để phân tích tín hiệu ung thư. Dựa trên cốt lõi công nghệ AI, sản phẩm tích hợp phương pháp tự động phát hiện vật thể (khối u, tổn thương phổi) trên ảnh y tế, giảm thiểu hình ảnh giả (false-positive reduction) và phát hiện trong thời gian thực.
akaMedic cũng hướng tới cải thiện điều kiện y tế, siêu âm nhanh và cung cấp hình ảnh khối u với thời gian thực. Từ đó người dân ở các tỉnh thành xa, miền núi có cơ hội được khám tốt hơn thay vì phải đến các thành phố lớn. Sản phẩm này góp phần mở rộng nhiều khả năng ứng dụng AI trong y tế tại Việt Nam.
Chúng tôi cũng từng phát triển hai dự án nghiên cứu ứng dụng AI để phát hiện tràn dịch khí màng phổi (Pneumothorax) và khối u thận (Kidney and Tumor Dice). Các nghiên cứu này đứng trong top các dự án dẫn đầu của hai cuộc thi ứng dụng công nghệ trong y tế là Pneumothorax Challenge và KiTS19 Grand-challenge.
- FPT Software có kế hoạch gì để đáp ứng được những đòi hỏi khắt khe của lĩnh vực y tế?
- Trong lĩnh vực có ảnh hưởng trực tiếp đến con người, chúng tôi chú trọng rèn luyện tư duy đặt chất lượng sản phẩm lên hàng đầu, nâng cao kiến thức về lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Ngoài học tập, chúng tôi còn tích lũy và thi các chứng chỉ công nghệ Healthcare quốc tế, tuân thủ chặt chẽ quy chuẩn trong ngành lẫn bảo mật thông tin...
Việc học tập tại FPT Software luôn được đầu tư và ưu tiên như một trọng tâm hàng đầu. Chúng tôi liên tục mở các khóa đào tạo nội bộ, các hoạt động chia sẻ, tư vấn... như Golang, AutoTest, Data Engineering... Đồng thời, việc xây dựng những SME (Subject Matter Expert - chuyên gia lĩnh vực) có kiến thức chuyên sâu về y tế sức khỏe lẫn công nghệ, kỹ năng kết nối tốt cũng là điều mà chúng tôi chú trọng.
Hiện tại, Global Healthcare Center của FPT Software đạt 50% số lượng chứng chỉ CAHIMS (The Certified Associate in Healthcare Information and Management Systems) tại Việt Nam. Đây là chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, chứng nhận chuyên gia về hệ thống quản lý và thông tin y tế cấp độ cao. Chứng chỉ này được cấp bởi Hiệp hội Hệ thống Quản lý và Thông tin Y tế (HIMSS) - tổ chức khoa học và kỹ thuật lớn nhất về tin học y tế trên thế giới.
FPT Software là một trong số rất ít các công ty công nghệ ở Đông Nam Á đạt được các chứng chỉ quan trọng theo quy chuẩn thế giới như HITRUST, HIPAA, ISO 90001, ISO 13485, HL7, DICOM... Điều này thể hiện năng lực của FPT Software trong việc tư vấn và cung cấp các giải pháp phần mềm chất lượng cao trong lĩnh vực y tế.
