Ngày 11/10, thị trường tiền số trải qua cú sập được đánh giá nghiêm trọng nhất kể từ sự sụp đổ sàn FTX năm 2020, với tổng vốn hóa giảm 850 tỷ USD trong vài giờ. Giá Bitcoin giảm 15% từ 124.000 USD còn 105.000 USD, nhưng altcoin (thuật ngữ chỉ các tiền số khác không phải Bitcoin) còn tệ hơn.
Token ATOM giảm giá mạnh, mất gần toàn bộ giá trị trong thời gian ngắn. Ảnh: Bảo Lâm
Theo CoinMarketCap, trên Binance, sàn tiền số lớn nhất thế giới dựa trên khối lượng giao dịch, nhiều đồng altcoin giảm 99-100% trong vài phút như Cosmos (ATOM), IoTeX (IOTX), Enjin (ENJ). Trong khi đó, trên các sàn giao dịch khác, ATOM giảm 53%, IOTX và ENJ lần lượt giảm 46% và 64,5%. USDE, BNSOL và WBETH cũng "mất peg", còn gọi là "de-peg" (token không còn giữ được tỷ giá đã thiết lập cố định trước đó trên một loại tiền tệ).
Sự cố khiến những người sử dụng đòn bẩy Futures (dự đoán tương lai), Margin (giao dịch ký quỹ), vay dùng USDE, BNSOL, WBETH làm tài sản thế chấp lập tức bị "thanh lý" hoặc thiệt hại nặng. Trên mạng xã hội, nhiều người tỏ ra hoang mang với cú sập. Theo ghi nhận của CoinTelegraph, trên tổng thị trường, gần 20 tỷ USD vị thế tiền số đã bị thanh lý, gấp 20 lần so với đợt sụp đổ năm 2020, hơn 1,6 triệu nhà đầu tư bị "xóa sổ" tài sản, chủ yếu trên sàn Binance.
Arthur Hayes, nhà đồng sáng lập sàn BitMEX, giải thích việc Bitcoin giảm giá mạnh đã kích hoạt tình trạng bán tháo từ nhà đầu tư. Các sàn giao dịch lớn, gồm Binance, sử dụng cơ chế "thanh lý tài sản thế chấp gắn liền với vị thế ký quỹ chéo" làm trầm trọng thêm tình trạng này.
Hayes nói thêm, khi giá bắt đầu giảm, Binance tự động bán các altcoin được sử dụng làm tài sản thế chấp để bù lỗ. Điều này gây ra áp lực bán lớn hơn, khiến giá giảm nhanh hơn. Khi giá giảm mạnh, hệ thống giao dịch của Binance trở nên quá tải. Thực tế, một số người dùng Binance cho biết tài khoản của họ bị đóng băng, lệnh dừng lỗ (stoploss) bị bỏ qua hoặc tự động bị gỡ, trong khi giao dịch bị trì hoãn. Ngoài ra, việc những người sở hữu nhiều tiền số trên sàn rút tiền khiến vấn đề trầm trọng thêm.
"Khi không còn lệnh mua nào trong một vài khoảnh khắc, hệ thống hiển thị giá 'bằng 0' với một số đồng tiền, dù các token vẫn có giá trị ở nơi khác", Hayes cho hay.
Trên blog ngày 13/10, Binance cho biết sự cố xảy ra do "module nền tảng gặp trục trặc kỹ thuật trong thời gian ngắn", khiến giá một số token giảm mạnh. Sàn cũng đưa ra một số lý do như "kích hoạt lệnh giới hạn lịch sử do thanh khoản một chiều" hay "giá bằng 0 thực tế là lỗi hiển thị".
Binance khẳng định sẽ "chịu trách nhiệm và hoàn toàn bù đắp tổn thất" cho người dùng với số tiền tổng cộng 283 triệu USD, phân phối thành hai đợt. Dù vậy, sàn chưa đưa ra thông tin chi tiết về cách người bị ảnh hưởng có thể nhận tiền.
"Tôi thực sự xin lỗi những người bị ảnh hưởng. Chúng tôi không bào chữa, mà sẽ lắng nghe, rút kinh nghiệm và cam kết làm tốt hơn", CEO Binance Richard Teng viết trên X.
Đây không phải lần đầu "sự sụp đổ chớp nhoáng" diễn ra trên các sàn tiền số. Năm 2017, Ethereum từng bất ngờ giảm từ 317 xuống còn 0,1 USD trên sàn GDAX sau một loạt lệnh bán tự động.
