Từ ruộng lầy thành trang trại tiền tỷ
Từ ngày 1/8/2024, Luật Đất đai (sửa đổi) chính thức có hiệu lực, quy định rõ: đất công ích do xã quản lý muốn tiếp tục cho thuê phải thực hiện thông qua hình thức đấu thầu công khai.
Tuy nhiên, sau hơn một năm triển khai, tại nhiều địa phương ở Thanh Hóa, quy định này vẫn “giậm chân tại chỗ” do thiếu hướng dẫn cụ thể. Hệ quả là hàng loạt hộ dân từng thuê đất công ích để phát triển kinh tế rơi vào cảnh lao đao, sản xuất bị đình trệ, chuồng trại bỏ hoang.
Ông Nguyễn Văn Hoàng (SN 1965), thôn Kim Trần Vũ, xã Hà Trung cho biết, năm 2006 gia đình ông thuê 1,5 ha đất công ích của xã để sản xuất nông nghiệp theo mô hình trang trại.
“Khi đó, khu vực này chỉ là ruộng trũng, trồng lúa kém hiệu quả, gần như bị bỏ hoang. Gia đình tôi phải bán cả căn nhà đang ở để có tiền đầu tư đào ao, xây chuồng trại, trồng cây ăn quả và nuôi gần 100 con lợn”, ông Hoàng kể.
Sau nhiều năm cải tạo, khu đất hoang đã trở thành trang trại mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Tuy nhiên, hợp đồng thuê đất hết hạn từ tháng 5/2025, xã vẫn chưa gia hạn hay tổ chức đấu thầu nên gia đình ông không dám đầu tư thêm.
Cùng hoàn cảnh, gia đình ông Ngọ Văn Xuyên (SN 1964, thôn Trang Các, xã Hà Trung) cũng rơi vào tình trạng tương tự. Gia đình ông nhận thầu gần 2 ha đất từ năm 2003. Những ngày đầu, do địa hình trũng thấp, không thể đưa máy móc vào san lấp. Toàn bộ công việc cải tạo đều do vợ chồng ông làm thủ công suốt nhiều năm trời.
“Suốt 20 năm qua, chúng tôi đầu tư vào khu trang trại vài tỷ đồng. Có thời điểm, tôi nuôi đến 200 con lợn. Nhưng từ khi hết hạn hợp đồng đến nay, gia đình không dám đầu tư nữa vì không rõ có được tiếp tục thuê không”, ông Xuyên lo lắng.
Không riêng ông Xuyên, tại thôn Trang Các có khoảng 10 hộ đang trong tình trạng tương tự vì chưa có hướng dẫn thực hiện đấu giá theo quy định mới.
Chậm hơn 1 năm, vẫn phải chờ hướng dẫn
Theo lãnh đạo xã Tống Sơn, đây là một trong những địa phương có quỹ đất công ích lớn, hơn 200 ha có thể đưa ra đấu giá. Tuy nhiên, đến nay xã vẫn chưa thể tổ chức vì “chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể từ cấp tỉnh và các bộ, ngành liên quan”.
Theo vị lãnh đạo này, xã đã quy hoạch các khu vực đất công ích theo hướng tích tụ, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, như trồng cây ăn quả, dược liệu, chăn nuôi tập trung... Tuy nhiên, từ khi có quy định đất công ích phải thông qua đấu giá, chính quyền xã Tống Sơn đã thông báo tới các hộ dân về việc tạm dừng sản xuất để chuẩn bị đấu thầu theo quy định.
“Chúng tôi đã thực hiện các bước theo quy trình, nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai đấu thầu vì thiếu hướng dẫn. Trong khi đó, đất đai để không thì rất lãng phí, còn người dân thì điêu đứng”, lãnh đạo xã chia sẻ.
Lãnh đạo xã thừa nhận, việc chậm tổ chức đấu giá không chỉ khiến đất bỏ hoang, mà còn kéo theo hàng loạt hệ lụy như sử dụng đất sai mục đích, đất bị chia cắt manh mún, khó quy hoạch sản xuất lâu dài.
Trao đổi với phóng viên, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Thanh Hóa cho biết, việc người dân và chính quyền cấp xã phản ánh về vướng mắc trong triển khai đấu giá đất công ích là "có cơ sở".
“Chúng tôi đã có văn bản gửi Bộ NN&MT về những khó khăn khi áp dụng Luật Đất đai mới. Phía Bộ cũng đã có phản hồi, nhưng vẫn cần tổng hợp thêm từ các địa phương để ban hành hướng dẫn chi tiết”, vị đại diện Sở cho hay.
Điều đáng nói, từ khi Luật Đất đai sửa đổi có hiệu lực (1/8/2024) đến nay đã hơn một năm, nhưng các hộ dân và chính quyền cấp xã vẫn chưa thể triển khai việc đấu thầu, dẫn đến tình trạng sản xuất đình trệ, đầu tư bị gián đoạn, trong khi nhu cầu sử dụng đất là rất lớn.
