Đó chính là cây ớt.
Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong 9 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu hơn 2.100 tấn ớt, mang về khoảng 8 triệu USD. Lào, Hoa Kỳ và Campuchia là ba thị trường chính của ớt Việt.
Với khí hậu nhiệt đới gió mùa và nhiều vùng đất phù sa màu mỡ, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để trồng ớt quanh năm. Chi phí đầu tư ban đầu không quá lớn và khả năng quay vòng vốn nhanh.
Từ năm 2022, ớt tươi Việt Nam đã chính thức được xuất khẩu sang Trung Quốc, đi kèm các yêu cầu nghiêm ngặt về kiểm dịch thực vật và truy xuất nguồn gốc. Nhu cầu tăng mạnh khiến giá ớt cuối năm 2024 – đầu 2025 liên tục lập đỉnh.
Theo báo Dân Việt, năm 2024, ớt chỉ có 54.000 đồng/kg, giá ớt cao nhất là vào 7 - 8 năm trước chỉ lên tới 98.000 đồng/kg. Hiện tại, mỗi kg ớt có giá 105.000 đồng, cao điểm còn có thể lên tới 135.000 đồng, cao kỷ lục trong nhiều năm.
Mô hình trồng ớ tại Tuyên Quang.
Tại Tuyên Quang, nhiều hộ gia đình "thắng lớn" nhờ giá ớt cao. Anh Đàm Văn Bản (thôn Đồng Giếng, xã Phú Lương, huyện Sơn Dương) là một trong những trường hợp thu hoạch ấn tượng nhất. Trên diện tích 1 ha, anh Bản thu được khoảng 6 tấn ớt – mức năng suất cao so với mặt bằng chung.
Với diện tích 1 ha, anh Bản định hướng sản xuất theo hướng bền vững. Anh chia sẻ: "Làm ít thì chỉ đủ công. Khi mở rộng lên 1 ha, mình buộc phải làm bài bản: cải tạo đất, bón phân đúng kỹ thuật, theo dõi dịch bệnh. Làm theo thói quen thì năng suất không bao giờ cao được" – Thông tin trên báo Dân Việt.
Nhờ tuân thủ quy trình canh tác do cán bộ nông nghiệp hướng dẫn và lựa chọn giống, phân bón phù hợp, vườn ớt của anh Bản phát triển đồng đều, cây khỏe, rễ mạnh, hoa đậu tốt. Thời điểm thu hoạch lại trùng lúc giá thị trường tăng mạnh, 100.000 – 105.000 đồng/kg.
Với sản lượng khoảng 6 tấn, doanh thu vụ ớt của gia đình anh Bản ước đạt 600 triệu đồng. Sau khi trừ các chi phí đầu vào, lợi nhuận còn lại vẫn rất cao, vượt xa mô hình trồng lúa, ngô hay sắn trước đây.
Theo chuyên gia, giá ớt tăng mạnh do nhu cầu xuất khẩu sang Trung Quốc và một số nước châu Âu tăng đột biến, trong khi nguồn cung trong nước giảm vì thiên tai và diện tích trồng bị thu hẹp.
Phát triển ớt bền vững
Để phát triển cây ớt theo hướng bền vững, ngành nông nghiệp cần đồng bộ nhiều giải pháp từ giống, kỹ thuật đến thị trường. Trước hết, phải quy hoạch vùng trồng phù hợp, tránh mở rộng tự phát. Nông dân cần dùng giống chất lượng, kháng bệnh; áp dụng canh tác khoa học như bón phân cân đối, tưới tiết kiệm, luân canh để hạn chế sâu bệnh.
Việc quản lý dịch hại theo hướng sinh học giúp giảm thuốc hóa học và chi phí. Bên cạnh đó, cần chuẩn hóa quy trình thu hoạch, phân loại, sơ chế để nâng cao chất lượng xuất khẩu; hoàn thiện mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc và tăng cường liên kết doanh nghiệp bao tiêu nhằm ổn định đầu ra cho người trồng ớt.
