Chè hoa vàng, trà hoa vàng hay còn gọi là Kim hoa trà là một loài thực vật hạt kín trong họ Theaceae, được tìm thấy ở Trung Quốc (tây nam tỉnh Quảng Tây) và Việt Nam. Tại nước ta, trà hoa vàng phân bố ở tỉnh Quảng Ninh, Nghệ An (Quế Phong), Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Ninh Bình, Đà Lạt, Tuyên Quang, Hà Nội (Ba Vì), Đồng Nai (Vĩnh Cửu).
Đây là một loài cây quý hiếm, có nhiều giá trị sử dụng như lấy gỗ, trồng rừng phòng hộ, trồng làm cảnh. Ngoài ra nó còn được biết tới như một vị thuốc tốt cho sức khỏe, một loại đồ uống đắt đỏ có tác dụng phòng chống các bệnh huyết áp, tim mạch, tiểu đường,…
Cây trà hoa vàng có thân gỗ, nhỏ, màu xanh, cao khoảng từ 2m đến 5m. Cành cây thưa và vỏ cây có màu vàng xám nhạt. Hoa trà hoa vàng mọc đơn độc trên cuống lá. Mỗi bông có khoảng 8-10 cánh hoa, màu vàng cá tính. Có 3-4 vòi nhụy và chỉ dính nhau 1 phần. Hoa có đường kính khoảng 5cm tới 6cm, có nhiều thế hóa đa dạng.
Thời điểm nở nhiều hoa là tháng 11 và kéo dài đến tận tháng 3 mới tàn. Từ tháng 1 đến tháng 3 là khi mà cây ra nhiều lá mới.
Trà hoa vàng chỉ phù hợp với những khu vực đồi núi, không ưa sáng. Bởi vậy chúng phát triển tốt khi được trồng dưới các cây gỗ lớn với thổ nhưỡng giống môi trường tự nhiên.
Khi xưa, công dụng của trà hoa vàng chưa được nhiều người biết đến, nên người dân thường chặt đi để làm rẫy, hoặc bán cho thương lái Trung Quốc. Những năm gần đây, chúng ta mới biết đến những tác dụng tốt của nó đối với sức khỏe, người dân đã biết cách bảo tồn và phát triển loại cây này.
Hiện nay, có những loại trà hoa vàng phổ biến như trà hoa vàng Đà Lạt, trà hoa vàng Quảng Ninh, trà hoa vàng Vĩnh Phúc, trà hoa vàng Quế Phong hay còn gọi trà hoa vàng Nghệ An. Trong số đó, trà hoa vàng Ba Chẽ (Quảng Ninh) là được ưa chuộng nhất bởi cho hương vị thơm ngon đặc biệt. Loại này cũng được cho là chứa làm lượng lớn hoạt chất.
Bộ phận thường được sử dụng làm thuốc là lá, búp non và hoa. Trong đấy, hoa được dùng nhiều hơn cả. Hoa thường được thu hái vào mùa xuân, quá trình tháng 3 và 4 hàng năm. Sau khi thu hái, hoa có thể dùng dạng tươi hoặc khô. Nếu như muốn bảo quản lâu, người ta thường đem hoa đi phơi hoặc sấy khô. Trà hoa vàng khô được cho vào túi bóng kín hoặc lọ thủy tinh rồi để nơi khô ráo, thoáng mát để tránh mối mọt.
Theo Đông y, trà hoa vàng có tính bình, vị ngọt, mùi thơm và được quy vào 3 kinh: Tâm, Thận, Can. Trà hoa vàng được cho là có thể phòng chống khối u, ngăn ngừa ung thư hiệu quả, hỗ trợ điều trị những khối u ác tính. Uống trà hoa vàng đều đặn có thể giúp giảm cholesterol, giảm những bệnh lý về tim mạch, ổn định huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ. Chúng cũng hỗ trợ giảm đường huyết ở người tiểu đường, giúp đường huyết ổn định và giảm bớt được những biến chứng. Bạn cũng có thể sử dụng trà hoa vàng như một thức uống giúp thanh nhiệt, giải độc cho gan, chữa các bệnh lý về gan. Chị em cũng sử dụng trà hoa vàng như một phương thuốc hỗ trợ giảm cân. Chúng cũng có tác dụng nâng cao cường sức đề kháng, giảm các bệnh vặt như cảm cúm, sổ mũi, chống dị ứng, chống viêm và duy trì trạng thái hoạt động ổn định của huyết áp.
Có thời điểm, thương lái nước ngoài tìm mua trà hoa vàng ráo riết với giá từ 1,5-2 triệu đồng/cây. Hoa của cây này cũng được nhiều người lùng mua với giá cả triệu đồng/kg tươi nên nó được mệnh danh là nữ hoàng của các loại trà.
Phần lá và búp non của trà hoa vàng cũng được lùng mua với giá từ 500 nghìn đồng đến cả triệu đồng/kg. Giá trị nhất của cây trà hoa vàng là hoa có giá từ 1-1,5 triệu đồng/kg tươi và từ 10-22 triệu đồng/kg hoa sấy khô. Cứ 7kg hoa tươi mới sấy được 1kg hoa khô nên giá trà hoa vàng rất đắt đỏ.
