3 tháng tới đây, hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ không còn nộp thuế theo phương pháp khoán mà chuyển sang nộp thuế theo kê khai. Sự thay đổi này rất lớn, nhiều hộ kinh doanh nêu vẫn còn rất lúng túng khi chưa quen phương pháp mới. Hơn hết, tâm lý sợ bị phạt khiến cho không ít bên bối rối.
Nói tại sự kiện “Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?" do báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 8/10, ông Huỳnh Vũ Bửu Tài, hộ kinh doanh tại Chợ Tân Thành - cho hay đã nộp thuế theo phương thức kê khai cho hay giai đoạn ban đầu vừa chuyển đổi, hộ kinh doanh của anh đã được cơ quan thuế hướng dẫn và anh đã biết cách thực hiện.
Song ông lo lắng nhất là xuất hóa đơn bị sai, bị cơ quan thuế phạt. Ông kiến nghị trong quá trình vận hành sẽ có sai sót, do vậy mong cơ quan thuế cũng "nhẹ tay" để giảm bớt tâm lý do lắng cho hộ kinh doanh.
Ông Bửu Tài lo lắng nhất là xuất hóa đơn bị sai, bị cơ quan thuế phạt (Ảnh: DT).
Cùng tâm lý, ông Phương Nam (kinh doanh phụ liệu hoa) bày tỏ hộ kinh doanh như ông thường nhập số lượng lớn nguyên liệu, sau đó chuyển thành thành phẩm để bán. Ví dụ, nhập một tấn giấy, rồi ép thành các tờ giấy A4 hoặc túi. Khi lập sổ sách kế toán, đơn vị tính là gì (giữa đầu vào và đầu ra không khớp), chưa kể còn phát sinh hao hụt.
Ngoài ra, nhiều loại hàng tồn kho, nguyên phụ liệu không có chứng từ đầu vào rõ ràng, nên anh băn khoăn không biết phải kê khai đầu ra thế nào. Song song đó, hiện nay ông Nam tự kinh doanh, phải quản lý tới 500-600 mặt hàng, việc kiểm soát số lượng để kê khai rất khó chính xác. Với tình hình này, ông lo ngại "rất sợ bị sai", có bị xử phạt không và được hỗ trợ gì để tuân thủ pháp luật tốt?
Lãnh đạo cơ quan thuế: Sẽ hạn chế tối đa xử phạt
Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính (Ảnh: DT).
Trước băn khoăn trên, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) - cho biết đối với vấn đề cơ quan thuế có xử phạt khi thực hiện sai hay không, theo quy định là có. Tuy nhiên, suốt thời gian qua, cơ quan thuế đã "chạy đua" tuyên truyền, phổ biến quy định để hộ kinh doanh hiểu, để khi thực hiện không xảy ra vướng mắc để bị xử phạt.
"Chúng tôi cũng mong muốn chính quyền địa phương vào cuộc để hỗ trợ hộ kinh doanh trong giai đoạn đầu. Ban chính sách, Ban pháp chế của Cục Thuế cũng sẽ vào cuộc để hạn chế tối đa việc sai phạm và bị xử phạt, mong bà con yên tâm", ông Sơn khẳng định.
Cùng chia sẻ thông điệp này, ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), khẳng định sẽ tập trung tuyên truyền, vận động, thay vì xử phạt trong giai đoạn đầu.
Ông Nam cho biết hiện các cơ quan Nhà nước đang triển khai nhiều chính sách đồng bộ nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi số.
Cục Thuế (Bộ Tài chính) đã hướng dẫn hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử, kê khai thuế trực tuyến, đồng thời tổ chức tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật thông qua cổng thông tin điện tử. Song song đó, Bộ Công Thương cũng đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh tham gia các sàn thương mại điện tử, đào tạo kỹ năng quảng bá thương hiệu và bán hàng trực tuyến.
Ở cấp địa phương, theo ông Nam, UBND các tỉnh, thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo chuyển đổi số, đồng thời mở các trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp và trung tâm chuyển đổi. Các trung tâm này phối hợp cùng bưu điện, ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ để hướng dẫn hộ kinh doanh từng bước chuyển đổi số.
Các tổ chức xã hội - nghề nghiệp như Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) hay Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cũng vào cuộc mạnh mẽ, thông qua việc tư vấn, đào tạo về pháp lý, thuế và công nghệ, đưa nhiều sản phẩm nông sản địa phương đã từng bước được đưa lên các sàn thương mại điện tử….
Tuy nhiên, theo ông Nam, thách thức lớn nhất hiện nay không nằm ở kỹ thuật, mà ở rào cản tâm lý và thói quen cũ. Nhiều tiểu thương hoạt động lâu năm tại các chợ truyền thống vẫn e ngại việc kê khai thuế hay sử dụng hóa đơn điện tử. "Họ chỉ muốn tập trung bán hàng, ngại đụng tới giấy tờ. Nhưng nếu không minh bạch, sẽ rất khó để tiếp cận các chương trình hỗ trợ hay mở rộng thị trường," ông nói.
Bỏ thuế khoán để chuyển sang kê khai không phải để tăng thu cho ngân sách
GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội (Ảnh: DT).
GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội - cũng nói mục đích bỏ thuế khoán để chuyển sang kê khai, chuyển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, không phải để tăng thu cho ngân sách. Bởi thực tế, với thuế khoán hiện tại, nhà nước còn thu được nhiều hơn vì cơ quan thuế có quyền áp mức khoán, người nộp khó đàm phán. Tuy nhiên, thuế kê khai dựa trên nhiều chứng từ, minh bạch và chính xác hơn cho tiểu thương.
Ông Cường cho biết, nhiều hộ kinh doanh vẫn đang hoạt động theo kiểu truyền thống. Nên có tình trạng nhập hàng về giá 10 đồng, bán ra 15 đồng, nhưng cuối tháng vẫn không biết lời lỗ ra sao. Do đó, việc chuyển đổi sang thuế kê khai, sang doanh nghiệp, tăng tốc chuyển đổi số sẽ giúp hộ kinh doanh quản lý hàng hóa, doanh thu và lợi nhuận hiệu quả hơn.
"Nghe đến việc xuất hóa đơn, lập sổ sách kế toán ai cũng thấy ghê gớm, nhưng thực tế đơn giản như việc in hóa đơn trong siêu thị, chỉ cần thiết bị nhỏ là làm được," ông nêu.
Khi hệ thống được kết nối đồng bộ giữa hộ kinh doanh và cơ quan thuế, hàng tháng cơ quan thuế có thể từ cơ sở đó để hỗ trợ thông báo, hướng dẫn, thậm chí "làm thay" một phần cho tiểu thương. Khi đó, bà con sẽ dễ dàng nắm bắt thông tin, biết rõ lời lỗ và kinh doanh hiệu quả hơn.
Với bối cảnh hiện nay, ông Cường cũng nêu đề xuất nên có các phần mềm hỗ trợ với mức giá thấp, hoặc được trợ giá, để tiểu thương dễ tiếp cận.
