Lan truyền "tài liệu 88 trang", có thể bị xử lý hình sự?

Trong những ngày qua, trên nhiều trang mạng xã hội lan truyền về những tài liệu mang tên "tài liệu 88 trang". Công an một số địa phương cảnh báo "tài liệu 88 trang" cực kỳ độc hại, gây hoang mang và vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Chỉ một cú click vào đường link lạ không chỉ tạo điều kiện cho hacker xâm nhập dữ liệu mà có thể bị xử phạt hành chính và xử lý hình sự.

ẢNH: NGỌC LÊ

Theo Công an xã Tiên Hưng (tỉnh Hưng Yên), "tài liệu 88 trang" có nội dung kích động, hướng dẫn bạo lực, giết người. Đơn vị này khuyến cáo người dân tuyệt đối không chia sẻ "tài liệu 88 trang", nếu nhận được cần xóa ngay và không lan truyền, không tò mò để tránh bị kẻ xấu lợi dụng cũng như vướng phải những rắc rối khác.

Công an xã Tiên Hưng cũng cảnh báo người dân cảnh giác trước các tin đồn, bởi đây là môi trường thuận lợi để kẻ xấu lợi dụng tâm lý tò mò nhằm dụ dỗ truy cập link lạ, tham gia nhóm kín hoặc tải file độc hại. Hành vi này có thể khiến người dùng bị đánh cắp dữ liệu, mất quyền truy cập tài khoản mạng xã hội, email, thậm chí bị chiếm đoạt tài khoản ngân hàng hoặc lừa đảo chuyển tiền.

Ghi nhớ nguyên tắc "3 không": không bấm – không tải – không chia sẻ

Trước tình hình trên, các chuyên gia pháp lý cho rằng, hành vi tò mò xin thông tin (gửi qua Zalo, Facebook...) chưa được kiểm chứng có thể là nguồn phát tán cho tội phạm mạng, vô tình là người chịu trách nhiệm cho hành vi chia sẻ file độc hại. Ngoài mã độc, việc chia sẻ các tài liệu chưa được kiểm chứng, nhạy cảm có thể khiến người dùng vô tình trở thành công cụ phát tán thông tin xấu độc, vi phạm pháp luật, gây ra rủi ro pháp lý nghiêm trọng.

Ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) - Nhà sáng lập, Giám đốc dự án Chống lừa đảo cho biết, khi mạng xã hội xuất hiện một tài liệu hay hình ảnh chưa được kiểm chứng, tâm lý FOMO (tức sợ bỏ lỡ - PV) khiến nhiều người lao vào tìm đọc dù đã được cảnh báo, dù đây là phản ứng phổ biến nhưng lại cực kỳ nguy hiểm. Do tò mò không kiểm soát đã tạo ra "điểm mù" khiến nhiều vụ tấn công mạng thành công. Chỉ một cú click vào đường link lạ hoặc mở một file "tài liệu mật", người dùng có thể vô tình kích hoạt Trojan (phần mềm độc hại - PV), tạo cửa sau cho hacker xâm nhập thiết bị.

ẢNH: NVCC

Theo ông Ngô Minh Hiếu, thực tế ghi nhận rất nhiều vụ việc những người dùng tải các clip nóng, xem danh sách bị rò rỉ hay mở video hiện trường. Hậu quả là thiết bị bị cài mã độc, tài khoản mạng xã hội bị chiếm quyền kiểm soát, thậm chí tiền trong tài khoản ngân hàng bị rút do lộ mã OTP. Những vụ việc này diễn ra liên tục, có điểm chung là người dùng bị dẫn dắt bởi sự tò mò và mong muốn biết thông tin nhanh nhất. Việc chia sẻ hay tò mò về "tài liệu 88 trang" có thể kéo theo những rủi ro nghiêm trọng.

Để bảo vệ bản thân, ông Ngô Minh Hiếu nhấn mạnh người dùng mạng xã hội hãy ghi nhớ nguyên tắc "3 không": không bấm – không tải – không chia sẻ. Đây là hàng rào cơ bản nhưng quan trọng nhất để tự bảo vệ mình trước các hình thức tấn công lừa đảo ngày càng tinh vi.

1. Không click/tải: Tuyệt đối không ấn vào các liên kết hoặc tệp tin lạ, không rõ nguồn gốc.

2. Không đăng nhập trang lạ: Không nhập thông tin đăng nhập tài khoản (Facebook, Gmail, Zalo...) vào bất kỳ trang web nào được gửi qua tin nhắn.

3. Không vội vàng chia sẻ link lạ: Không lan truyền bài đăng hoặc liên kết có nội dung giật gân, chưa được kiểm chứng.

Chia sẻ "tài liệu 88 trang", có thể bị xử phạt và xử lý hình sự

Trả lời PV Thanh Niên, luật sư Nguyễn Thành Công (Giám đốc Công ty Đông Phương Luật, thuộc Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết, hiện nay, môi trường mạng chứng kiến sự gia tăng đáng báo động của các hành vi phát tán tài liệu có nội dung chưa được kiểm chứng, mang tính giật gân hoặc nhạy cảm như "tài liệu 88 trang". Tiêu đề này đánh vào tâm lý tò mò và ham muốn tiếp cận thông tin "quý hiếm" của người dùng, khiến họ dễ dàng bỏ qua các cảnh báo an ninh mạng cơ bản.

Về mặt kỹ thuật, các tệp tin dạng này thường bị cài mã độc, có khả năng xâm nhập vào thiết bị, đánh cắp dữ liệu cá nhân, và lây nhiễm toàn bộ hệ thống, bao gồm cả danh bạ, nhóm làm việc hoặc máy chủ tổ chức. Tuy nhiên, điều nguy hiểm hơn là các tài liệu chưa được kiểm chứng này nhiều khi chứa đựng thông tin sai lệch, xuyên tạc, thậm chí kích động, dẫn dắt thực hiện các hành vi nguy hiểm, độc hại hoặc nội dung chống phá, khiến người chia sẻ vô tình trở thành công cụ phát tán thông tin xấu độc.

ẢNH: NL

Theo luật sư Công, không chỉ dừng lại ở tác hại tinh thần, hành vi lan truyền "tài liệu 88 trang" còn có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật. Cụ thể, điểm c, d khoản 1 điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP quy định về trách nhiệm khi sử dụng mạng xã hội, việc lan truyền "tài liệu 88 trang" có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng.

Theo điểm c, d, hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn kinh dị, rùng rợn; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc.

Luật sư Công lưu ý rằng, hành vi phát tán thông tin như vậy không đơn thuần là vi phạm về an toàn thông tin, bị xử lý hành chính mà còn có thể bị xử lý theo quy định pháp luật hình sự theo điều 331 bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Theo đó, người nào lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

"Nếu phạm tội có tổ chức, tái phạm nguy hiểm hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, mức hình phạt có thể lên đến 7 năm tù", luật sư Công nhấn mạnh.

Luật sư Nguyễn Thành Công cho biết, việc tiếp cận, thu nhận, đọc hiểu, nắm bắt nội dung dữ liệu, thông tin là quyền cơ bản của con người nhưng dịch chuyển, phát tán, chia sẻ các nội dung này thì phải cẩn trọng, đặc biệt với thông tin xấu, lệch lạc, ghê rợn, cổ xúy độc hại, vi phạm thuần phong mỹ tục là những hành vi bị cấm theo quy định của pháp luật.

"Để tránh vi phạm pháp luật một cách vô ý, đồng thời bảo vệ an toàn dữ liệu cá nhân và tổ chức, mỗi người dùng cần nâng cao cảnh giác, không chia sẻ các tài liệu không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm chứng, dù được gửi từ người quen. Cần báo cáo ngay với bộ phận chuyên trách hoặc cơ quan chức năng khi phát hiện tài liệu có dấu hiệu bất thường hoặc độc hại. Một hành động tưởng chừng vô hại như việc "chuyển tiếp một tài liệu gây sốt" có thể kéo theo hậu quả nghiêm trọng về mặt an ninh mạng và pháp lý", luật sư Công khẳng định.