Theo quy định về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán, người nội bộ và người có liên quan phải đăng ký giao dịch trước ngày dự kiến thực hiện tối thiểu 3 ngày làm việc. Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp lãnh đạo doanh nghiệp và người nhà không tuân thủ quy định này và bán “chui” cổ phiếu với những lý do khác nhau.
Mới đây nhất là trưởng hợp của ông Nguyễn Khánh Hưng - Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư LDG (mã LDG) khi bán ra 2,6 triệu cổ phiếu LDG trong phiên 15/8 nhưng không đăng ký giao dịch trước đó.
Nguyên nhân được Chủ tịch LDG đưa ra là do có chuyến công tác xa trong thời gian từ 8-15/8 nên không thể trực tiếp thực hiện công bố thông tin và giao cho thư ký thực hiện công bố thông tin. Tuy nhiên, nhân sự mới chưa nắm rõ quy định nên dẫn dến sai sót, làm chậm trễ quá trình công bố thông tin.
Ngay trong ngày 15/8, khi phát hiện sai sót, Chủ tịch LDG cho biết đã yêu cầu xử lý bổ sung để đảm bảo đúng quy định và dừng mọi giao dịch. Đến chiều ngày 16/8, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) đã ra thông báo hủy bỏ giao dịch bán 2,6 triệu cổ phiếu LDG của ông Nguyễn Khánh Hưng.
Trước đó vào cuối tháng 6, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán đối với ông Phạm Khánh Phương (ca sỹ Khánh Phương) do giao dịch “chui” cổ phiếu của CTCP Sông Đà 1.01 (mã SJC).
Cụ thể, trong khoảng thời gian từ 23/6-30/12/2022, ông Phạm Khánh Phương đã có nhiều giao dịch khiến tỷ lệ sở hữu tăng lên trên 25% nhưng không đăng ký chào mua công khai theo quy định pháp luật. Ngoài ra, cá nhân này còn không báo cáo khi có thay đổi về tỷ lệ cổ phiếu sở hữu qua các ngưỡng 1% số lượng cổ phiếu có quyền biểu quyết.
Sau khi mua vào lượng lớn cổ phiếu, ông Phạm Khánh Phương đã chính thức tham gia HĐQT của SJC từ cuối năm ngoái. Liên quan đến sự việc, ca sỹ chiếc khăn gió ấm thừa nhận mình có lỗi nhưng cho biết không cố tình gian lận, mua bán chui cổ phiếu và cho biết đang tiến hành thủ tục giải trình với thanh tra UBCKNN để giảm số tiền phạt...
“Tôi không cố tình gian lận trong việc mua bán cổ phiếu. Tuy nhiên, trong quá trình làm thủ tục đăng ký chào mua công khai, bộ phận pháp chế bên tôi đã làm chậm trễ. Đây là cũng là sai sót của tôi dẫn đến việc bị phạt số tiền gần 250 triệu đồng” - ca sỹ Khánh Phương chia sẻ.
Xa hơn vào hồi tháng 3/2016, ông Tô Ngọc Hoàng - Chủ tịch HĐQT CTCP Xi Măng & XD Quảng Ninh (mã QNC) thời điểm đó (hiện đang giữ chức Tổng giám đốc) đã liên tiếp có những nhầm lẫn trong việc đăng ký giao dịch với những lý do “dở khóc, dở cười”.
Cụ thể vào ngày 16/3/2016, ông Tô Ngọc Hoàng có gửi công văn đính chính số lượng cổ phiếu đăng ký mua. Theo đó, ông chỉ đăng ký mua 200 cổ phiếu QNC từ ngày 14/3-12/4/2016 thay vì 2.000.000 cổ phiếu như đã được Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) thông báo với lý do “sai sót đánh máy” .
Đến ngày 24/3/2016, ông Tô Ngọc Hoàng tiếp tục gửi văn bản giải trình về việc mua đến 12.500 cổ phiếu trong khi khối lượng đăng ký mua chỉ là 200 cổ phiếu. Theo cá nhân này trình bày, trong 3 phiên giao dịch ngày 18, 22 và 23/3/2016, ông đã “đặt nhầm lệnh mua” với tổng số lượng 12.500 cổ phiếu và đã khớp lệnh.
Bên cạnh những lý do “khách quan”, cũng có trường hợp thẳng thắn thừa nhận sai sót do nguyên nhân chủ quan. Điển hình là trường hợp ông Nguyễn Thanh Dũng, em rể ông Nguyễn Ngọc Hùng - Phó tổng giám đốc CTCP Đầu tư và Xây dựng Tiền Giang (mã THG) đã mua 9.000 cổ phiếu THG trong ngày 8/3 nhưng cũng không đăng ký trước khi thực hiện giao dịch.
Lý giải cho việc mua “chui” mà không đăng ký, ông Nguyễn Thanh Dũng cho biết do chưa nắm rõ quy định giá trị được phép giao dịch trong ngày theo điểm 1 Điều 33 Thông tư 96/2020/TT-BTC ngày 16/11/2022 của Bộ tài chính về hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường Chứng khoán.
“Tôi làm Công văn giải trình này kèm Báo cáo kết quả giao dịch cổ phiếu kính gửi đến quý cơ quan xem xét, chấp thuận và thông cảm cho tôi. Tôi hoàn toàn không có ý định đặt mua, bán THG khi chưa đăng ký. Tôi xin hứa sẽ khắc phục trong thời gian tới, sẽ hết sức cẩn trọng trong giao dịch cổ phiếu THG” - ông Nguyễn Thanh Dũng cho biết thêm.
Ngoài các trường hợp nêu trên, còn rất nhiều trường hợp mua/bán “chui” cổ phiếu của lãnh đạo doanh nghiệp và người nhà bị “phanh phui” trong những năm qua nhưng đa phần các chủ thể không đưa ra lý do thực hiện giao dịch. Các trường hợp bị phát hiện đều đã được cơ quan chức năng xử lý với các khung hình phạt khác nhau tuỳ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của sự việc.
Nặng nhất là trường hợp của ông Trịnh Văn Quyết trong thời gian giữ chức Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn FLC (mã FLC) đã bị UBCKNN phạt 1,5 tỷ đồng và đình chỉ giao dịch 5 tháng do bán “chui” 74,8 cổ phiếu FLC vào ngày 10/1/2022. Cá nhân này sau đó còn bị khởi tố vì thao túng thị trường chứng khoán.
Một trường hợp khác cũng bị xử phạt nặng là vợ chồng Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Hải Phát (mã HPX) ông Đỗ Quý Hải – bà Chu Thị Lương và em trai Đỗ Quý Đường đã bị phạt hành chính tổng số tiền gần 2 tỷ đồng và bị đình chỉ giao dịch 4 tháng do bán “chui” cổ phiếu HPX trong ngày 30/11/2022.
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán ngày càng sôi động, cơ quan chức năng cũng đang không ngừng nâng cao công tác thanh tra, giám sát nhằm bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn. Các biện pháp có tính răn đe nghiêm khắc dù có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư trong ngắn hạn nhưng là liều thuốc đắng giúp thanh lọc thị trường qua đó đưa chứng khoán phát triển theo hướng minh bạch và bền vững.
