Từ khi mở thẻ tín dụng, chị T. Hà (Hà Nội) thấy tần suất chi tiêu, mua sắm của mình nhiều hơn rõ rệt. Mỗi tháng, ngoài việc dùng hết tiền lương, chị còn vay thêm từ thẻ 3 đến 10 triệu. Và hầu như tháng nào chị cũng rơi vào vòng luẩn quẩn, vay tiền, trích lương trả nợ thẻ tín dụng rồi lại vay tiếp. “Tôi cũng cố gắng vay trong phạm vi trả được thôi vì quá thời gian miễn lãi, lãi trả chậm rất cao, tới 3% một tháng”, chị Hà cho biết. Có những lần lương không đủ quay vòng, chị phải gấp rút vay người quen, bạn bè để có tiền trả nợ thẻ, không bị phạt và tính lãi vay.
Người trẻ dùng thẻ tín dụng và liên miên trong vòng quay trả nợ rồi lại vay, và một số hình thức đáo hạn thẻ tín dụng cũng hình thành. Theo đó, các công ty cung cấp dịch vụ này sẽ nạp tiền vào tài khoản để thanh toán dư nợ tín dụng, sau khi chủ thẻ được cấp lại hạn mức ở chu kỳ sao kê tiếp theo, họ sẽ quẹt thẻ qua máy POS để lấy lại tiền. Về bản chất, đây là hình thức gia hạn tín dụng “chui” để qua mặt ngân hàng. Tuy nhiên, chưa kể rủi ro bị lấy cắp thông tin thẻ, khi sử dụng dịch vụ này nhiều lần, chủ thẻ sẽ bị ngân hàng nghi ngờ, thậm chí bị đánh dấu là giao dịch khả nghi hay nghiêm trọng hơn là bị khoá thẻ.
Nhiều dịch vụ chui lạm dụng thẻ tín dụng có nhiều rủi ro
Việc “tiêu trước, trả sau” thiếu kế hoạch cũng ảnh hưởng đáng kể đến các dự định tài chính. Như chị Hương, do không để ý tin nhắn ngân hàng nên đã chậm trả dư nợ thẻ tín dụng tối thiểu. Khi đó chị nghĩ sự việc cũng không có gì nghiêm trọng vì số tiền nhỏ chỉ vài trăm ngàn và cũng đã trả sau đó. Tuy nhiên, một thời gian sau, khi có nhu cầu thế chấp nhà để vay tiền ngân hàng, chị mới tá hoả khi biết mình không đủ điều kiện vay do đã bị cảnh báo nợ xấu. “Tôi không dám động đến các hình thức vay nóng nhưng như vậy cũng có nghĩa là dự định ấp ủ từ lâu bị hoãn lại, cũng mất rất nhiều cơ hội.”
Hiện nay ở Việt Nam, trung tâm Thông tin Tín Dụng CIC có chức năng thu nhận, lưu trữ, phân tích, xử lý, dự báo thông tin tín dụng của các cá nhân, tổ chức. Và các ngân hàng, tổ chức tín dụng sẽ sử dụng cơ sở dữ liệu này để kiểm tra “sức khoẻ tài chính” của các cá nhân. Một nhân viên tín dụng tại một ngân hàng ở Hà Nội cho biết: “Trong khi xét duyệt các hồ sơ cho vay, chúng tôi gặp rất nhiều trường hợp bị hạ điểm tín dụng chỉ vì nợ thẻ hay trả góp không đúng hạn. Như ngân hàng của tôi, chỉ cần vi phạm 1 lần 1 năm là sẽ không đươc phê duyệt cho vay trong năm đó.”
Theo thống kê tại nhiều nước, các khoản vay ngắn hạn được ưa chuộng hơn trong thời kỳ đại dịch, do người tiêu dùng có nhiều tiền mặt và thường mua sắm trực tuyến. Trong đó 40% số người sử dụng các hình thức mua trước trả sau vay nợ từ nhiều bên khác nhau. Nhiều chuyên gia cho rằng lạm dụng thẻ tín dụng hoặc các hình thức vay tiêu dùng mua trước trả sau có thể dẫn đến tình trạng nghiện mua sắm, khó kiểm soát tài chính và bị lệ thuộc vào các khoản vay nợ.
