Bàn về câu chuyện thuế đối ứng tại Diễn đàn Doanh nghiệp 2025 với chủ đề: Trợ lực cho doanh nghiệp vượt thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức chiều 17/4, các chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp đã đưa ra nhiều giải pháp khác nhau doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và vượt qua thách thức.
Kim ngạch xuất khẩu có thể giảm tới 5,5%
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Trịnh Minh Anh, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế, cho biết bối cảnh thương mại toàn cầu hiện nay đang có nhiều biến động.
Xung đột địa chính trị, biến đổi khí hậu, xu hướng bảo hộ gia tăng và đặc biệt là việc Mỹ có khả năng áp dụng một số biện pháp thuế đối ứng với hàng xuất khẩu từ các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã và đang đặt ra những thách thức lớn…
Thuế cao sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh về thị phần vào tay các đối thủ khác như Mexico, Ấn Độ,...kim ngạch xuất khẩu giảm sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP.
"Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ chiếm tới 30% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá. Vì vậy, dự báo kim ngạch xuất khẩu năm nay có thể giảm từ 0,99% - 5,5% tuỳ theo mức độ ảnh hưởng của thuế quan", ông Minh Anh nói.
Ông Trịnh Minh Anh, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế. (Ảnh: Hạ An).
Tuy nhiên, việc tạm hoãn thuế 90 ngày và áp mức 10% trong thời gian đàm phán tạo cơ hội cho Việt Nam thương thảo, đa dạng hóa thị trường (EU, Nhật Bản, ASEAN) và tái cấu trúc chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro.
Trước tình hình này, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã chủ trì, thành lập ngay Đoàn đàm phán Chính phủ về các vấn đề thương mại với Mỹ và Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành kinh tế là cơ quan phụ trách việc tổ chức, điều phối đoàn đàm phán.
"Trước mắt, chúng ta sẽ đưa ra phương án thương thảo với Mỹ để đạt kết quả tốt nhất… tuy nhiên, giải pháp để đat được mục tiêu bền vững và lâu dài trong tăng trưởng xuất khẩu thì đòi hỏi phải quyết liệt hơn để khai thác hiệu quả các FTA hiện có, mở rộng thị trường, giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống và thích nghi với những chuẩn mực thương mại ngày càng cao”, ông Trịnh Minh Anh cho hay.
Đại diệnBan chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế cho biết, ngay từ cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, nguy cơ bị đánh thuế và trừng phạt thương mại với Việt Nam đã thể hiện khá rõ khi Việt Nam có cả ba yếu tố: Xuất khẩu tăng, thặng dự thương mại tăng và tỷ giá VND khá thấp trong khi dự trữ ngoại tệ lại cao.
Khi đó, Việt Nam đã có phản ứng rất nhanh khi Bộ trưởng Bộ Công Thương lúc đó đã điện đàm với Trưởng Đại diện thương mại Mỹ và ký một thoả thuận trị giá 5 tỷ USD về xây dựng nhà máy điện bằng LNG tại Việt Nam.
Những động thái này đã khiến Việt Nam không bị đánh thuế trong nhiệm kỳ thứ nhất dù chúng ta hội tụ cả ba yếu tố như Trung Quốc.
"Hiện, Việt Nam đã đưa ra 8 luận điểm để đàm phán với Mỹ, từ những phản ứng của Mỹ cho thấy chúng ta đang đi đúng hướng. Một số nước ASEAN hay Bộ trưởng Thương mại Australia đã điện đàm với Việt Nam để học hỏi kinh nghiệm", ông Minh Anh cho biết.
Thuế chỉ là vấn đề ở bên ngoài nhưng khi đàm phán, thực chất các vấn đề rào cản kỹ thuật phi thuế quan mới là quan trọng. Ngay sau khi Mỹ tuyên bố áp thuế rất cao lên Trung Quốc, nước này lập tức hạ giá đồng NDT. Quốc gia có đồng tiền thấp so với USD sẽ rất có lợi trong xuất khẩu hàng hoá.
Hay là vấn đề về lẩn tránh thuế, rào cản thương mại, xuất xứ hàng hoá mới là những điểm được đưa ra trên bàn đàm phán để mức thuế đối ứng Mỹ áp với Việt Nam hạ xuống.
"Đoàn đàm phán Chính phủ về thuế đối ứng với Mỹ đã thành lập xong chỉ còn chờ hai bên chốt được lịch. Hy vọng là kết quả đàm phán sẽ tích cực, tuy nhiên ông Donald Trump là một Tổng thống rất khó lường nên chưa thể chắc chắn được điều gì", ông Minh Anh nói.
Ông cũng cho rằng mặc dù Mỹ là một thị trường hấp dẫn nhưng với việc Việt Nam ký kết hàng chục FTA cho thấy Chính phủ đã chuẩn bị rất kỹ từ trước để tránh rủi ro "bỏ trứng vào một giỏ".
Cần tận dụng hiệu quả các FTA
Diễn đàn Doanh nghiệp 2025 với chủ đề: Trợ lực cho doanh nghiệp vượt thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh. (Ảnh: Hạ An).
Vì vậy, để vượt qua thách thức từ vấn đề thuế quan của Mỹ, ông Minh Anh khuyến nghị các doanh nghiệp tận dụng hiệu quả các FTA, đa dạng hoá thị trường.
Trong đó, các doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ các quy định về thuế quan, quy tắc xuất xứ (C/O), tiêu chuẩn kỹ thuật, và các cam kết phi thương mại (lao động, môi trường, phát triển bền vững) trong từng FTA (như CPTPP, EVFTA, UKVFTA).
Các doanh nghiệp cần tham dự các hội thảo, khóa học do Bộ Công Thương, VCCI hoặc hiệp hội ngành hàng tổ chức để nắm bắt thông tin và cách thức tận dụng ưu đãi; Khai thác Cổng thông tin FTA của Bộ Công Thương (ftaportal.moit.gov.vn) để tra cứu biểu thuế, quy định, và hướng dẫn thực thi FTA; cập nhật thông tin cảnh báo sớm về các vụ việc phòng vệ thương mại từ Bộ Công Thương…
Bên cạnh đó, cần tối ưu hóa quy tắc xuất xứ (C/O), đảm bảo sản phẩm đáp ứng quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế quan, như tỷ lệ nội địa hóa hoặc xuất xứ thuần túy theo quy định của từng FTA; liên kết với nhà cung cấp trong nước hoặc khu vực FTA để tăng tỷ lệ nguyên liệu nội khối, giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu ngoài khu vực.
Nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua cải thiện chất lượng sản phẩm: Đầu tư vào công nghệ, đổi mới mẫu mã, và đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, vệ sinh an toàn thực phẩm của thị trường FTA (như tiêu chuẩn xanh của thị trường EU); tham gia các hiệp hội ngành hàng; phối hợp với các hiệp hội để nắm bắt thông tin thị trường, giải quyết khó khăn (như chi phí vận chuyển, rào cản kỹ thuật) và các vụ tranh chấp quốc tế; ứng phó với các vụ kiện phòng vệ thương mại…
“FTA chính là cơ hội để Việt Nam hội nhập sâu rộng với thế giới. Nhưng việc khai thác các lợi thế của FTA lại phụ thuộc vào khả năng của từng doanh nghiệp, mỗi doanh nghiệp sẽ tìm được hướng đi của riêng mình, tận dụng hiệu quả nhất những cơ hội từ FTA, góp phần phát triển bền vững nền kinh tế đất nước”, ông Trịnh Minh Anh nhấn mạnh.
